عباس نیل فروشان؛ حمید نقی زاده؛ محمد جوانمرد؛ مهدی جواهری
دوره 8، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 9-33
چکیده
امروزه پرداختن به موضوع انتظام و امنیت در حوزهها و قلمروهای گوناگون، از بحثانگیزترین مباحث سیاسی و استراتژیک بهشمار میآید. عوامل، آرمان و مؤلّفههای دخیل در انتظام و امنیت نیز از اهمیت ویژهای ...
بیشتر
امروزه پرداختن به موضوع انتظام و امنیت در حوزهها و قلمروهای گوناگون، از بحثانگیزترین مباحث سیاسی و استراتژیک بهشمار میآید. عوامل، آرمان و مؤلّفههای دخیل در انتظام و امنیت نیز از اهمیت ویژهای برخوردارند. با عنایت به تحولات شتابان این حوزهها همچون حوزههای دیگر، پیدرپی بحثهای جدید و تازهای مطرح میگردد. در جمهوری اسلامی ایران، موضوع انتظام و امنیت از یک سو از ویژگیهای خاصی برخوردار است و از سوی دیگر دیدگاههای متفاوتی را مطرح کرده است. در این میان، برخی از پدیدهها مانند بسیج نیز نقش و کارکردهای ویژهای را در این حوزهها به منصة ظهور رساندهاند. در این نوشتار به روش توصیفی و با رویکرد گردآوری اسنادی و کتابخانهای، در ابتدا مروری بر مفاهیم کلیدی و اساسی همچون بسیج، فرهنگ، تفکر و تشکل بسیج، انتظام ملی، امنیت ملی و داخلی داشته و در ادامه به نقش بسیج در انتظام ملی در حوزههای نظامی-امنیتی، سیاسی، اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی و همچنین کارکردهای بسیج در حوزه امنیت داخلی در دو سطح؛ یعنی کارکردهای سختافزارانه و نرمافزارانه میپردازیم. بسیج که نیرویی مبتنی بر جنبههای داوطلبانه، اعتقادی و مردمی است با داشتن تواناییهای فرهنگی و اجتماعی و گستردگی ردههای تحت پوشش و بخصوص انعطاف پذیری و سرعت عمل، در عین هزینهبری اندک، در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران با محدودیتهایی برای افزایش سطح اقتدار و امنیت ملی جهت مقابله با انواع متفاوت تهدیدات و ناآرامیها مواجه میباشد، نقشی حیاتی در تأمین و حفظ انتظام ملی و امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران ایفا مینماید.