نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری آینده‌پژوهشی، پژوهشگاه شاخص‌پژوه، اصفهان، ایران

2 استاد جغرافیای دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانش‌آموختۀ مهندسی عمران زلزله، دانشگاه دهلی‌نو

4 دانش‌آموختۀ دکتری مدیریت آموزشی از دانشگاه تهران و استادیار مؤسسۀ مطالعات بین‌المللی انرژی

چکیده

شهر یک اثر هنری بزرگ است که آفرینندگانی به وسعت خود و به تعداد جمعیتش دارد. هدف غایی یک شهر ایجاد محیطی دلنشین و راحت برای مردمی است که در آن زندگی می‌کنند. مطلوبیت عرصۀ فضاهای شهری، امروزه از جمله بحران‌های فراروی جهان به سرعت شهری شده است. زیست‌پذیرین شهرهای جهان، رتبه‌بندی شهرهای جهان بر اساس استانداردهای تعریف شده‌ای از کیفیت زندگی است. گزارش‌های سازمان‌های جهانی برای رده‌بندی شهرها بر مبنای امتیازبندی در شاخص‌های مختلفی در نظر گرفته شده و سپس فهرست زیست‌پذیرترین شهرهای جهان هر ساله ارائه می‌گردد. یکی از مهمترین شاخص‌ها در زمینۀ زیست‌پذیری شهرهای جهان، شاخص امنیت است. بر این اساس، مقالۀ حاضر به دنبال ردیابی نقش و اهمیت شاخص امنیت در رتبه‌بندی زیست‌پذیرترین شهرهای جهان است. لذا مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعۀ رتبه‌بندی‌های گوناگونی که در این زمینه وجود دارد، به بررسی اهمیت شاخص امنیت در این زمینه می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، امنیت رکن اساسی و عامل مهم زیست‌پذیری در شهرهای جهان به شمار آمده و در همۀ رتبه‌بندی‌ها و نظریه‌های مختلف، جایگاه مهمی دارد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بردی آنامراد نژاد، رحیم (1395). «تحلیلی بر برنامه‌ریزی فضایی و الگوی توسعۀ شهرنشینی در ایران»، فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 7، شمارۀ 26، صص 112- 93.
بندرآباد، علیرضا (1393). «ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی با تأکید بر اصول شهر زیست‌پذیر»، مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 5، شمارۀ 16.
جعفری‌اسدآبادی، حمزه (1393). قابلیت زیست‌پذیری شهرها در راستای توسعۀ پایدار شهری (مطالعۀ موردی: کلانشهر تهران)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه خوارزمی، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری.
حاجی‌نژاد، علی، مجتبی رفیعیان و حسین زمانی (1390). «بررسی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر میزان رضایت‌مندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی (مطالعۀ موردی: مقایسۀ بافت قدیم و جدید شهر شیراز)»، فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارۀ 3، پیاپی 43، صص 144- 129.
خراسانی، محمدامین (1391). تبین زیست‌پذیری روستاهای پیرامون شهری با رویکرد کیفیت زندگی؛ مطالعۀ موردی شهرستان ورامین، رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، تهران: دانشگاه تهران، دانشکدۀ جغرافیا.
دهاقانی مشهدی‌زاده، ناصر (1373). تحلیلی از ویژگی‌های برنامه‌ریزی شهری در ایران، تهران: دانشگاه علم و صنعت.
رهنمایی، محمدتقی و سیدموسی پورموسوی (1385). «بررسی ناپایداری‌های امنیتی کلانشهر تهران بر اساس شاخص‌های توسعۀ پایدار شهری»، مجلۀ پژوهش‌های جغرافیایی، شمارۀ 57، صص 193- 177.
ساسان‌پور، فرزانه و همکاران (1393). «قابلیت زیست‌پذیری شهرها در راستای توسعۀ پایدار (مطالعۀ موردی: کلانشهر تهران)»، فصلنامۀ انجمن جغرافیای ایران، دورۀ جدید، سال دوازدهم، شمارۀ 42.
صارمی، حمیدرضا و مسعود صارمی (1390). «بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در تجلی شهر امن از دیدگاه اسلام»، مجلۀ مدیریت شهری و روستایی، دورۀ 9، شمارۀ 27، صص 18- 7.
فروتن، منوچهر، مریم صنعتگر کاخکی و محمدکاظم رضایی (1392). «روش‌های ارزیابی سرزندگی محیطی در مجتمع‌های تجاری و مراکز خرید»، مطالعات محیطی هفت حصار، دورۀ 2، شمارۀ 6، صص 76- 65.
گلگار، کورش (1386)، مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری، مجلۀ صفه، سال 16، شمارۀ 44.
مویر، ریچارد (1379). درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمۀ دره میرحیدر و سیدیحیی صفوی، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
Abdul Aziz, Noraziah (2007). Linking Urban Form to A Livable City, Malaysian Journal of Environmental Management 8 (2007): 101 -108.
Bodo, Tombari (2019). Rapid Urbanization: Theories, Causes, Consequences and Coping Strategies, Annals of Geographical Studies, Volume 2, Issue 3, PP 32-45.
Crowe, T. (2000). Crime Prevention through Environmental Design: Applications of Architectural Design and Space Management Concepts، Butterworth. Oxford: Heinemann.
Douglass, M., et al. (2004). The livability of mega-urban regions in Southeast Asia - Bangkok, Ho Chi Minh City, Jakarta and Manila compared. International Conference on the Growth Dynamics of Mega- Urban Regions in East and Southeast Asia, 24 - 25 June 2004, Singapore.
Economist Intelligence Unit (2016). A Summary of the Livability Ranking and Overview, EIU
Evans, Peter (2002). Livable Cities? Urban Struggles for Livelihood and Sustainability, UNIVERSITY OF CALIFORNIA PRESS.
Guattari, Felix (2000). The three Ecologies, London and New York: Trans. 
Hankins, Katherine B. (2009). The Disappearance of the State from “Livable” Urban Spaces, Antipode Vol. 41 No. 5 2009 ISSN 0066 -4812, pp 845 –866
Jusoh, Hamzah and Azmizam Abdul Rashid (2008). Efficiency in Urban Governance towards sustainability and competitiveness of city: A Case Study of Kuala Lumpur, World Academy of Science, Engineering and Technology, International Journal of Social, Education, Economics and Management Engineering Vol. 2 (4), Pages 443- 456. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.193.5844&rep=rep1&type=pdf.
Larice, M. Z. (2005). Great neighborhoods: the livability and morphology high density neighborhoods in urban North America, PHD.
Lynch, K. (1961). Image of the city, Cambridge ma:mit press Lynch, K (1981), Goog city form, Cambridge ma: mit press
Lyndhurst, Brook (2010). Livability & sustainable development: Bad habits & hard choices, 2004, Final Report for the UK Office of the Deputy Prime Minister, London, viewed 15 September.
Okulicz Kozaryn, Adam (2012). Income and Well-being across European Provinces, Social Indicators Research.
Veenhoven, R. (2001). Quality of life and Happiness, https://www.researchgate.net/publication/241861429_Quality-of-Life_and_Happiness_not_quite_the_same
www.Economist.com