فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس

پژوهشی

شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر در تاب‌آوری امنیت داخلی در دوران دفاع مقدس با بهره‌گیری از روش FAHP

هادی مراد پیری؛ مهدی حشمتی جدید؛ پوریا فرح گل

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 9-30

چکیده

یکی از ابعاد امنیت ملی، امنیت داخلی است. امنیت داخلی به خودی خود و ناخودآگاه استقرار نمی‌یابد، لذا عواملی سبب تاب‌آوری این نوع از امنیت می‌شوند. از دوره‌های تاریخی و زمانی که امنیت داخلی ایران دچار ... بیشتر

پژوهشی

نقش راهبردی نیروی هوایی ارتش در بعد اقتصادی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس

عزیز نصیرزاده؛ محسن مرادیان؛ مجید آرش

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402

چکیده

هدف تحقیق حاضر، تبیین نقش راهبردی نهاجا در پشتیبانی از بعد اقتصادی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران طی هشت سال دفاع مقدس بوده و از آنجا که تحقیق به دنبال واکاوی پدیده‎ای است که در گذشته شروع شده و در گذشته ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشی

واکاوی نقش روحانیون در تقویت ساختار نیروهای مسلح با تاکید بر اندیشه امام خامنه ای(مدظله العالی)

محمد بیدگلی؛ اصغر رجبی ده برزوئی؛ عبدالله عراقی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402

چکیده

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران امروز در نگاه مردم یک نیروی مسلح توانمند، ولایی و مردمی است. روحانیون به عنوان یکی از اساسی‌ترین تکالیف خود در تقویت از انقلاب و نظام اسلامی نقش محوری داشته‌اند. صرف ... بیشتر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران امروز در نگاه مردم یک نیروی مسلح توانمند، ولایی و مردمی است. روحانیون به عنوان یکی از اساسی‌ترین تکالیف خود در تقویت از انقلاب و نظام اسلامی نقش محوری داشته‌اند. صرف داشتن قدرت نظامی نیروهای مسلح نمی‌تواند سبب موفقیت و پیروزی باشد، اقتدار و موفقیت در کنار تجهیزات و نیروهای نظامی با سلاح ایمان و از خودگذشتگی که توسط روحانیون ایجاد شد باعث تقویت ساختار نیروهای مسلح گردید. پرسش این است که نقش روحانیون در تقویت ساختار نیروهای مسلح با تاکید بر اندیشه امام خامنه‌ای چیست؟ پژوهشگران با استفاده از روش تحلیل مضمون، با نرم افزار MAXQDA داده‌های حاصل از سخنان امام خامنه‌ای(مدظله العالی) را مفهوم‌سازی کرده و بر اساس این مفاهیم، مضامین اولیه شامل راه درست را شناختن، تیزبین بودن، تعالی فرهنگ، شناخت واقعی، عدم بی‌انضباطی، پرکاری، پیگیری، همت جهادی، حرکت رو به جلو، درایت و قضاوت سیاسی احصاء گردید. سپس مضامین سازمان‌دهنده شامل آگاهی، زیرکی، معرفت، بینش، خستگی‌ناپذیری، علوهمت، روحیه امید، عزم، اراده، فراست و تدبیر به دست آمد. در نهایت، با ترکیب و ادغام مضامین فراگیر نزدیک به هم پنج عامل روحیه بصیرت، ترویج ارزش‌های اخلاقی، حفظ روحیه جهادی، حضور در صحنه و شناسائی خطوط فتنه و توطئه استخراج گردید.

مشاهده مقاله

پژوهشی

تبیین مفهومی موزه‌ و یادمان‌های دفاع مقدس

بهزاد وثیق

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402

چکیده

معماری و بالاخص معماری یادمانی در علل فاعلی، صوری و غایی خویش با هدف تاثیرگذاری بر جامعه هدف و انتقال مفاهیم دارد. از این‌رو، شناخت مبانی و مبادی طراحی بناها در فهم و نقد آن امری ضروری است. تاریخ معماری ... بیشتر معماری و بالاخص معماری یادمانی در علل فاعلی، صوری و غایی خویش با هدف تاثیرگذاری بر جامعه هدف و انتقال مفاهیم دارد. از این‌رو، شناخت مبانی و مبادی طراحی بناها در فهم و نقد آن امری ضروری است. تاریخ معماری نیز در ارتباطی تنگاتنگ با وقایع اجتماعی، شکل و ساختارهایی را ارائه نموده است که از طریق آن بتواند به مثابه رسانه‌ای پایدار، مفاهیم و ارزش‌های سازندگان را بیان نماید. یکی از وقایع مهم و اصلی معاصر، انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس است. انقلاب اسلامی حاوی لحن و مبانی به‌خصوصی در تمامی سطوح اجتماعی، اقتصادی و هنری است. پس از پایان جنگ، به دلایلی مانند نیاز انتقال ارزش‌های انسانی آن روزگار به نسل‌های حاضر و آینده و نیز پاسداشت شهیدان، جانبازان و ایثارگران، بناهایی تحت نام یادمان، یادبود و موزه طراحی گردید. هدف از انجام این پژوهش مقایسه تطبیقی موزه‌های جنگ و دفاع مقدس است. به منظور بررسی این موضوع ضروری است که با استفاده از نمونه‌های موردی ساخته شده و استفاده از روش‌های تحقیق توصیفی-تحلیلی به بررسی کالبد، سامانه حرکت فضایی و ریزفضاها پرداخته شود. با توجه به اهمیت موضوع و با هدف شناسایی الگوهای طراحی موزه‌های جنگ و دفاع مقدس، این پژوهش می‌کوشد تا با بررسی تطبیقی، به پرسش زیر پاسخ دهد: ویژگی‌های کالبدی-مفهومی شکل‌دهنده به موزه‌های جنگ و دفاع مقدس کدامند؟ نتایج نشان می دهد؛ موزه‌های جنگ و دفاع مقدس از لحاظ محتوا و متن کاملا متفاوت بوده به‌گونه‌ای که نمادها، فضاسازی و بیان کالبدی غیرمنطبق برهم دارند.

مشاهده مقاله

پژوهشی

شناسایی و طبقه بندی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای در آموزه‌های مکتب سلیمانی

نرجس رستگاری؛ حکیمه دانشور؛ محیا پوریزدانپناه

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402

چکیده

این مقاله با هدف بازشناسی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای از منظر شهید سلیمانی انجام‌گرفته و از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. حوزه پژوهش، کیفی از لحاظ هدف، کاربردی و از نوع تحلیل، اسنادی است. به منظور ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشی

علل ورود نیروهای نظامی آمریکا به خلیج‌فارس در دوران دفاع مقدس

رضا وثوقی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402

چکیده

ایالات‌متحده آمریکا با نظر داشتن‌ منافع‌ چندگانه‌ سیاسی‌، امنیتی‌ و اقتصادی خود در منطقه‌ خلیج‌فارس‌، اغلب‌ درصدد اتخاذ رویکردی مداخله‌گرایانه در قبال‌ مناسبات‌ موجود میان‌ کشورهای منطقه‌ ... بیشتر ایالات‌متحده آمریکا با نظر داشتن‌ منافع‌ چندگانه‌ سیاسی‌، امنیتی‌ و اقتصادی خود در منطقه‌ خلیج‌فارس‌، اغلب‌ درصدد اتخاذ رویکردی مداخله‌گرایانه در قبال‌ مناسبات‌ موجود میان‌ کشورهای منطقه‌ بوده‌ است‌؛ لذا این تحقیق باهدف بررسی علل ورود نیروهای آمریکا به خلیج‌فارس در برهه مهم دفاع مقدس انجام‌شده است. با توجه ‌به ماهیت موضوع نوع پژوهش کاربردی، روش پژوهش توصیفی با رویکرد آمیخته و روش گردآوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ای می‌باشد. پس از مطالعه‌ی ادبیات و پیشینه‌ی پژوهش، علل ورود نیروهای نظامی آمریکا به خلیج‌فارس در دوران دفاع مقدس استخراج و با استفاده از پنل خبرگی احصاء و در دو بعد علل راهبردی و تاکتیکی (بهانه‌ها) دسته‌بندی گردیدند. در ادامه برای رتبه‌بندی دلایل ورود نیروهای نظامی آمریکا به خلیج‌فارس پرسش‌نامه‌ای با طیف لیکرت در پنج سطح تنظیم گردید که روایی و پایایی آن به‌وسیله‌ی تعداد ۱۰ نفر از خبرگان بررسی و درنهایت پرسشنامه نهایی تنظیم و سپس با روش نمونه‌گیری هدفمند بین ۱۰۰ نفر از کارکنان متخصص در این زمینه توزیع گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سه عامل (به ترتیب رتبه) تقابل با انقلاب اسلامی، رقابت با شوروی در چارچوب جنگ سرد و حمایت از عراق در جنگ با ایران به‌عنوان دلایل راهبردی و چهار عامل(به ترتیب رتبه) وادار نمودن ایران به پذیرش قطعنامه ۵۹۸، حمایت از آزادی دریانوردی، ایجاد امنیت برای کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس و حمایت نظامی از آن‌ها و انهدام ناو استارک توسط عراق به‌عنوان دلایل تاکتیکی (بهانه‌ها) ورود نیروهای نظامی آمریکا به خلیج‌فارس در دوران دفاع مقدس احصاء و رتبه‌بندی شدند.

مشاهده مقاله

پژوهشی

رهیافتی بر راهبردها و اقدامات مدیریتی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و دستاوردهای آن

شهربانو یدالهی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402

چکیده

فرهنگ ایثار و شهادت، از مبانی ارزشمند دین اسلام اتخاذ شده و جزو سرمایه‌های فرهنگی جامعه ایرانی است. مدیران برای ترویج این فرهنگ در جامعه، نیازمند آگاهی از راهبردهای مدیریتی کارآمد و اثربخشی هستند. آنها ... بیشتر فرهنگ ایثار و شهادت، از مبانی ارزشمند دین اسلام اتخاذ شده و جزو سرمایه‌های فرهنگی جامعه ایرانی است. مدیران برای ترویج این فرهنگ در جامعه، نیازمند آگاهی از راهبردهای مدیریتی کارآمد و اثربخشی هستند. آنها برای آگاهی از این راهبردها، نیاز به مرجع معتبری (بیانات مقام‌معظم‌رهبری) دارند که مسیر را برای رسیدن به نهادینه‌سازی این فرهنگ در جامعه هموار سازد . هدف پژوهش حاضر، شناسایی راهبردها و اقدامات مدیریتی جهت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و دستاوردها آن در جامعه است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. داده های پژوهش با استفاده از جستجوی موضوعی لغات «ایثار»و «شهادت» در بین بیانات مقام معظم رهبری (1367-1401) نمایه شده در پایگاه اینترنتی دفتر حفظ و نشر آثار ایشان در قالب فیش‌هایی گردآوری شد و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل گردید. یافته‌ها نشان داد که‌‌ «ارتقاء روحیه ایثار و ایثارگری»، «اسوه‌نمایی و الگوسازی از شهدا و ایثارگران»، «تنظیم و نشر آثار و وصایای گرانقدر شهیدان و بیان سیره آنها»، «زنده‌ نگه‌داشتن یاد و خاطره شهدا»، «تکریم و قدردانی از خانواده‌های شهدا و ایثارگران» و «به کارگیری حداکثری از ظرفیت رسانه‌های دیداری و شنیداری» به عنوان مهم‌ترین راهبردهای مدیریتی در زمینه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت است. این راهبردها می‌توانند سرلوحه تصمیمات و برنامه‌های مدیریتی در سطح سازمان‌های کشور قرار گیرد که ماندگاری فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه، پیشروی و پیشرفت و تعالی و حفظ استقلال کشور، حفظ انقلاب اسلامی، نفی سلطه‌گری و سلطه‌پذیری و حفظ حیات اسلامی جامعه را در پی خواهد داشت.

مشاهده مقاله

پژوهشی

پویش قدرت نرم در سیاست دفاعی امام‌خمینی(ره) طی دوران دفاع مقدس

حسین خانی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402

چکیده

با آغاز تهاجم نظامی عراق علیه ایران، همان‌گونه که انقلاب ‌اسلامی با رهبری امام‌خمینی(ره) به پیروزی رسیده بود در دفاع مقدس نیز مدیریت آن با رهنمودهای ایشان ادامه یافت. وی اصل دفاع در برابر تجاوز را تـبعیت ... بیشتر با آغاز تهاجم نظامی عراق علیه ایران، همان‌گونه که انقلاب ‌اسلامی با رهبری امام‌خمینی(ره) به پیروزی رسیده بود در دفاع مقدس نیز مدیریت آن با رهنمودهای ایشان ادامه یافت. وی اصل دفاع در برابر تجاوز را تـبعیت از حـکم خدا عنوان نموده و دفاع در برابر این جنگ تحمیلـی را نه یک جنگ تـهاجمی بـلکه دفاع از کشور و بالاتر از آن، دفاع از اسـلام تـلقـی و دفـاع از اسـلام را یک اصـل واجـب و یک تکلیف شرعی دانستند. سئوال اصلی مقاله این است که «پویش قدرت‌نرم بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس چگونه بوده است؟» فرضیه مقاله مدعی است که ایشان ضمن تشریح علل جنگ و ضرورت دفاع به طرح شعارهای اصولی در جنگ پرداخته و مؤلفه‌های راهبرد سیاست دفاعی را مبتنی بر قدرت‌نرم شکل داده است. خطوط اصلی سیاست‌های امام(ره)، متأثر از محورهایی شامل؛ «اندیشه فقهی امام(ره) در باب جهاد در اسلام»، «تجربه تاریخی امام(ره) از رفتار نظام سلطه و استکبار درکشورهای اسلامی و ایران» ، «شناخت ایشان از صدام حسین و نظام بعث عراق» و «اظهارات و اقدامات عراقی‌ها علیه ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی» است. این پژوهش با روش کیفی و تکنیک کتابخانه‌ای، تفکر سیاسی ـ دفاعی امام(ره) در برابر تهدیدات را بررسی نموده و دفاع در برابر مهاجم با هدف بازدارندگی در مقابل حمله دشمن را در سه مؤلفه «اندیشه فقهی امام‌خمینی(ره) در باب جهاد در اسلام»، «تجربه تاریخی امام‌خمینی(ره) از رفتار نظام سلطه و استکبار در کشورهای اسلامی و ایران» و «برجسته‌سازی«دفاع‌مقدس» جهت «صدور ارزش‌های انقلاب»» بازشناسی کرده است.

مشاهده مقاله

جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها

افشین آزادی؛ محمد ترابی؛ ماشاءالله حیدرپور

دوره 6، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 147-178

چکیده

جهانی شدن فرصت‌ها و تهدیدات متعددی برای کنشگران به ویژه کشورهای در حال توسعه شکل داده است. شبکه‌های اجتماعی یا فضای مجازی به عنوان جدیدترین فناوری‌ها، نقش مهمی در آگاهی‌های سیاسی و شکل‌دهی تحولات ... بیشتر جهانی شدن فرصت‌ها و تهدیدات متعددی برای کنشگران به ویژه کشورهای در حال توسعه شکل داده است. شبکه‌های اجتماعی یا فضای مجازی به عنوان جدیدترین فناوری‌ها، نقش مهمی در آگاهی‌های سیاسی و شکل‌دهی تحولات داخلی کشورها داشته و همچنین تهدیدات غیر قابل انکاری در ابعاد قدرت نرم برای کشورها به وجود آورده است. در دهه‌های اخیر، جمهوری اسلامی ایران به تجربیات متنوعی در زمینه فضای مجازی ( شبکه‌های اجتماعی ) دست یافته است ولی همچنان با چالش‌های متعددی در این زمینه روبرو است. در این مقاله نگارندگان به دنبال بررسی راهکارهای راهبردی در جهت مقابله با چالش‌های فضای مجازی برآمده‌ و این فرضیه را مورد ارزیابی قرار داده که، راهکارها و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در قبال فضای مجازی را می‌توان در سطوح بین‌المللی، نقش و کارکرد سیاست‌های دولت و نقش رسانه‌ها و مدیریت آنان مورد تبیین قرار داد. اهداف پژوهش در سطح کاربردی عمدتاً در جهت مقابله با تهدیدات فضای مجازی و مقابله با راهبردهای کنشگران متخاصم می-باشد. یافته‌های پژوهش بیانگر آنست که، مهم‌ترین راهکارهای مطرح با درکی آسیب شناسانه در قبال فضای مجازی در سطجی سیستمی را می‌توان در مسائل خارجی (فقدان همکاریهای بین‌المللی )، نقش و کارکرد دولت و رسانه‌ها پیگیری کرد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و شیوه گردآوری مطالب کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌باشد.

بررسی نقش زنان در دفاع مقدّس براساس خاطرهنوشت یکشنبۀآخر (خاطرات معصومه رامهرمزی)

ثمر میری

دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 49-68

چکیده

حضور بانوان در دوران هشت سالۀ دفاع مقدّس، بسیار درخشان است. خدمات بانوان در زمینه‌های گوناگون فرهنگی، درمانی، اقتصادی، اجتماعی، هنری، سیاسی و حتّی نظامی را نمی‌توان نادیده گرفت. آن‌ها گاه در نبرد رویارو ... بیشتر

سردار سلیمانی و بسیج مردمی در عراق و سوریه (زمینه های شکل گیری تا نقش و نیات شهید سلیمانی)

محسن شفیعی سیف آبادی

دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 85-109

چکیده

چکیده: شکل‌گیری نهادی مردمی در گفتمان جمهوری اسلامی ایران به نام «بسیج» و تکرار این تجربه در سوریه با نام «نیروهای دفاع ملی» و در عراق با عنوان «حشدالشعبی»، صرف نظر از معنای انتقال یک ... بیشتر چکیده: شکل‌گیری نهادی مردمی در گفتمان جمهوری اسلامی ایران به نام «بسیج» و تکرار این تجربه در سوریه با نام «نیروهای دفاع ملی» و در عراق با عنوان «حشدالشعبی»، صرف نظر از معنای انتقال یک تجربۀ موفق، حکایت از زمینههای شکلگیری و نیتی دارد که این مقاله با بهره‌گیری از روش هرمنوتیک قصدی-زمینه‌گرای کوئنتین اسکینر در پی تبیین آن است. در همین راستا، پرسش اصلی این است که شکلگیری شبکههای بسیج مردمی در عراق و سوریه متأثر از چه زمینههایی است و مقاصد و نیات سردار سلیمانی در حمایت از این نیروها چه بوده است؟ برمبنای یافتههای پژوهش، زمینههای شکل‌گیری نیروهای دفاع ملی سوریه در مقولاتی چون 1- اعتراضات مردمی؛ 2- فرصت‌طلبی سلفیهای تکفیری و ورود خشونت به عرصۀ اعتراضات؛ 4- ضعف ارتش سوریه و 5- ورود سپاه قدس و استفاده از نیروهای مردمی، قابل فهم است. حشدالشعبی نیز پس از توالی 1- نبود همبستگی جامعۀ شیعیان عراق؛ 2- ضعف ساختاری حاکمیت؛ 3- نبود روحیۀ مبارزه در ارتش کلاسیک؛ 4- فاجعۀ انسانی و 5- حمایت سپاه قدس از بسیج مردم عراق، پدید آمد. مقاصد سردار سلیمانی نیز در کوتاه‌مدت، وحدت میان نیروهای محور مقاومت، افزایش مشروعیت حاکمیت عراق و سوریه، شکست سلطۀ داعش و اخراج نیروهای آمریکایی از عراق و سوریه و در بلندمدت، آرامش منطقه و جهان اسلام، حفظ مرزهای ایران از نفوذ سلفی‌های جهادی، قدرتمند نمودن بسیج مردمی عراق و سوریه به مانند حزب‌الله و رسیدن به آرمان آزادی قدس بود.

دلایل تداوم جنگ و ناکامی صلح پس از فتح خرمشهر در سال 1361

حسن حضرتی؛ هادی قیصریان فرد

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 85-122

https://doi.org/20.1001.1.25883674.1399.6.1.4.3

چکیده

تنش میان رژیم بعث عراق و کشور ایران بر سر مرزهای غربی و نیز وقوع انقلاب اسلامی، موجب شد تا وضعیت جدیدی در منطقه پدید آید که در نهایت، به جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران منجر شد. اگرچه جنگ میتوانست ... بیشتر

تحلیل روند و ویژگی‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران با تأکید بر بنیان‌های جغرافیای نظامی

حسین ربیعی؛ علی محمدپور

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 47-74

چکیده

جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که حدود هشت سال به طول انجامید، گستره‌ای به مساحت بیش از 1600 کیلومتر را دربر گرفت و یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌های قرن بیستم را رقم زد. پهنه عملیاتی این جنگ از ویژگی‌های گوناگون جغرافیای ... بیشتر

پژوهشی

تبیین الگوی شایستگی فرماندهی و مدیریت در هشت سال دفاع مقدس؛ مطالعه موردی شهید غلامحسین افشردی

مریم نساج؛ سید حسن علمدار مقدم؛ ابراهیم حیدری لقب

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 مرداد 1402

چکیده

از جمله فرماندهان و مدیران موفق جوان در هشت سال جنگ تحمیلی شهید غلامحسین افشردی خبرنگار جوان است. این پژوهش به صورت کیفی به روش داده بنیاد متنی و تحلیل مضمون به تبیین الگوی فرماندهی و مدیریتی شهید غلامحسین ... بیشتر از جمله فرماندهان و مدیران موفق جوان در هشت سال جنگ تحمیلی شهید غلامحسین افشردی خبرنگار جوان است. این پژوهش به صورت کیفی به روش داده بنیاد متنی و تحلیل مضمون به تبیین الگوی فرماندهی و مدیریتی شهید غلامحسین افشردی پرداخته و در صدد است عوامل موفقیت، شرایط زمینه ای، عوامل بسترساز، موانع و پیامدهای موفقیت فرماندهی ایشان را تبیین نماید. نتایج پژوهش حاکی بر آن است عوامل موثر زمینه ای که منجر به فرماندهی و مدیریت عالی شهید افشردی گردیده است، اطاعت از خداوند و معصومین،اطاعت از ولایت، تربیت صحیح خانوادگی، احساس مسئولیت؛ عوامل بستر ساز؛ بعد دانش و مهارتی(مبتکر و خلاق، استدلال و منطق قوی، قدرت بیان، اندیشه ورز، نبوغ فکری داشتن)، بعد اخلاقی و رفتاری(شجاعت و صلابت، تعهدکاری، متواضع و اهل خودسازی، نظم و برنامه ریز، حساسیت نسبت به بیت المال، اعتماد به نفس داشتن، رفتار مبتنی بر روابط انسانی)، بعد فرماندهی و مدیریتی(مجاهدت و همت، قدرت تشخیص، شناسایی دقیق از موقعیت، نظریه پرداز جنگ، روحیه بن بست شکنانه، عمل براساس تدبیر، خطرپذیری، حفظ روحیه وحدت پذیری، استراتژیست، نقش اصلی و محوری، آینده نگری)، بعد اعتقادی و معنوی(ایمان و توکل به خداوند، اخلاص، مقید به احکام دینی بودن) است. راهبردها و راهکارهایی موفق(اصلاح رابطه با خداوند، شناسایی دقیق و همراهی اطلاعات با عملیات، اقدام عملی، رفتار مبتنی بر روابط انسانی با یاران)، موانع (نبودن امکانات، پشتوانه استکبار جهانی در نبرد با ایران، پیامدها(انسجام ملی و مقاومت و صبوری و ایجاد قدرت دفاعی جدید ایران) است.

پژوهشی

مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی در مقابله با تهدیدات نظامی

خسرو بوالحسنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 مرداد 1402

چکیده

امروزه آمایش سرزمین که از تنظیم رابطه انسان، فضا و فعالیت‌های انسان در فضا به‌وجود می‌آید، دانشی است بین‌رشته‌ای که ماهیت چندگانه دارد و از هم‌پوشی علوم مختلف نظامی، اقتصادی جامعه‌شناسی، جغرافیا ... بیشتر امروزه آمایش سرزمین که از تنظیم رابطه انسان، فضا و فعالیت‌های انسان در فضا به‌وجود می‌آید، دانشی است بین‌رشته‌ای که ماهیت چندگانه دارد و از هم‌پوشی علوم مختلف نظامی، اقتصادی جامعه‌شناسی، جغرافیا و ... حاصل و مسجل شده که دفاع از هر سرزمینی نیازمند شناخت تهدیدات متوجه آن سرزمین درگذشته و به-خصوص آینده دارد که جهت ایجاد امنیت پایدار و دفاع جامع و مستمر هر کشور نیازمند وجود الگوی راهبردی آمایش دفاع سرزمینی می‌باشد. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی و سئوال اصلی آن مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی در طراحی الگوی راهبردی آمایش دفاع سرزمینی ج.ا.ایران در برابر تهدیدات نظامی می‌باشد. این تحقیق با استفاده از مجموعه داده‌های کمی و کیفی صورت گرفته، و این تحقیق کاربردی و به روش توصیفی انجام شده و حجم نمونه آن 70 نفر و ابزار گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و میدانی بوده است. بر اساس یافته‌های تحقیق مؤلفه‌ها و ویژگی‌های مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی شامل چهار مؤلفه: حساسیت منطقه– جغرافیای نظامی- دسترسی به مناطق حیاتی، حساس و ویژه دشمن می‌باشد، طرح‌ها و دکترین نظامی می‌باشد. طبق نتایج تحقیق مؤلفه حساسیت منطقه شامل 8 زیر مؤلفه و مؤلفه جغراقیای نظامی شامل 6 زیر مؤلفه و مؤلفه دسترسی به مناطق حیاتی، حسّـاس و ویژه دشمن شامل 7 زیر مؤلفه و مؤلفه طرح‌ها و دکترین نظامی شامل 6 زیر مؤلفه سنجیده و ارزیابی گردید.

پژوهشی

راهبردهای نفوذ اطلاعاتی و امنیتی رژیم‌صهیونیستی در منطقه پس از بیداری اسلامی

ابوالفضل کاوندی کاتب؛ هادی مراد پیری؛ سعید ربیعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آبان 1402

چکیده

چکیده: رژیم صهیونیستی با بهره‌گیری از ابزارهای متعدد و متنوع، همواره با اقدامات رو به جلو، در تلاش است تا نفوذ گسترده اطلاعاتی و امنیتی در میان کشورهای منطقه کسب کند. اقداماتی که طی سال‌های اخیر جنبه‌های ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشی

درس‌آموخته‌های دفاع مقدس در سیاست‌گذاری علم و فناوری دفاعی

محمدرضا قرائی آشتیانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 آبان 1402

چکیده

در دوران دفاع مقدس، ایران از نظر نظامی با تحریم گسترده کشورهای غربی و شرقی مواجه شد. نیروهای مسلح با بهره‌گیری از امکانات موجود در نیروهای خلاق و نوآور خود، با تمام توان به فعالیت پرداختند و جنگ تحمیلی ... بیشتر در دوران دفاع مقدس، ایران از نظر نظامی با تحریم گسترده کشورهای غربی و شرقی مواجه شد. نیروهای مسلح با بهره‌گیری از امکانات موجود در نیروهای خلاق و نوآور خود، با تمام توان به فعالیت پرداختند و جنگ تحمیلی را با رشادت، پایمردی، نوآوری و خلاقیت با پیروزی به پایان رساندند. پس از جنگ و در سال‌های بعد از آن، استراتژی قدرت‌های بزرگ دگرگون شده و در نتیجه تهدیدات گسترده‌ای فراروی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. در این سال‌ها، جهت‌گیری دفاعی ایران در حوزه تسلیحات و دستاوردهای نظامی، مبتنی بر ضرورت‌های امنیتی بوده است. ازاین‌رو، رشد و توسعه صنعتی در بخش‌های مختلف در زمینه تولید محصولات نظامی، ازجمله تسلیحات و تجهیزات زرهی، دریایی، موشکی، هوایی و... رونق تازه‌ای یافته است و ضرورت توجه به سیاست‌گذاری با بهره‌گیری از درس آموخته‌های دفاع مقدس را دوچندان می‌نماید. هدف از انجام این تحقیق تدوین درس آموخته‌های دفاع مقدس در سیاست‌گذاری علم و فناوری دفاعی می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای با استفاده از ابزار فیش‌برداری است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری علم و فناوری دفاعی تحت تأثیر عوامل چشم‌انداز نیروهای مسلح، مأموریت و رسالت، محیط (داخلی و خارجی)، سیاست‌های دفاعی، راهبرد دفاعی، دکترین و اصول جنگ می‌باشد که می‌تواند پیامدهای راهبردی در ساختار سازمانی، سرمایه انسانی، آموزش، پژوهش، فناوری و تجهیزات و تسلیحات دفاعی را به همراه داشته باشد.

مشاهده مقاله

پژوهشی

ویژگیهای آماد و پشتیبانی جنگ های آینده برگرفته از تجربیات آماد و پشتیبانی هشت سال دفاع مقدس و جنگ های معاصر

سهیل امامیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 آذر 1402

چکیده

جنگ آینده و ترسیم تصویر روشنی از آن همواره مشکلاتی رابرای راهبرد نویسان و تحلیل گران مسائل نظامی بوجود آورده است. موفقیت در ترسیم تصویر نزدیک به آنچه رخ خواهد داد و آمادگی برای آن، مزیت فوق العاده ای به ... بیشتر جنگ آینده و ترسیم تصویر روشنی از آن همواره مشکلاتی رابرای راهبرد نویسان و تحلیل گران مسائل نظامی بوجود آورده است. موفقیت در ترسیم تصویر نزدیک به آنچه رخ خواهد داد و آمادگی برای آن، مزیت فوق العاده ای به هر کشور خواهد بخشید و درطول تاریخ نیز عدم موفقیت در ترسیم صحیح جنگ آینده باعث بروز شکست های سنگینی برای کشورها گردیده است. نگاه به جنگ آینده از منظرآماد و پشتیبانی دارای اهمیت خاصی است. آماد و پشتیبانی دردفاع مقدس به‌عنوان یک تجربه شگرف، ترکیبی از نسل‌های مختلف جنگ‌هابشمار میرود که مبانی شناختی خاص خود را دارد و لازم است از تجربیات این نبرد و سایر جنگ‌های معاصری که بوقوع پیوسته، بهره‌برداری کاملی جهت ارایه ویژگیهای آماد و پشتیبانی آینده صورت گیرد. از طرفی جهت پاسخگویی به صحنه‌های متنوع یک نبرد آتی که تعیین حدود آن قابل پیش‌بینی نیست، نیاز به آماد و پشتیبانی متفاوتی وجود دارد تا قدرت مقابله و هدایت انواع درگیری‌ها و جنگ‌ها در بعد داخلی و فرامرزی فراهم شود. در این مقاله، مطابق تجربیات و آموخته‌های علمی کسب شده آماد و پشتیبانی دردفاع مقدس وهمچنین تحلیل نبردهای معاصر، ویژگیهای پیشنهادی آماد و پشتیبانی جنگ های آینده بیان گردیده است. این تحقیق ازنظرنوع، کاربردی وازنظر روش، توصیفی و از نوع پیمایشی میباشد و به صورت ترکیبی )کیفی-کمی( انجام میشود. در این پژوهش، ازروش تحلیل محتوای کیفی و همچنین ازروش مقایسات زوجی جهت اولویت بندی ویژگیهای آمادوپشتیبانی برای جنگ های آینده استفاده گردیده و درانتهابا استفاده ازمقایسات زوجی تعداد ده ویژگی ارایه گردیده است.