نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری امنیت ملی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، ایران، ایران.

چکیده

کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس از زمان پیروزی انقلاب اسلامی و در نتیجۀ اجرای پروژه­های مختلف ایران‌هراسی توسط کشورهای غربی و برخی رویدادهای منطقه­ای و بین­المللی، از جمله مسئلۀ هسته­ای و خروج یک­جانبۀ آمریکا از برجام، همواره برای ایجاد موازنۀ قوا با جمهوری اسلامی ایران کوشیده­اند. در میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، امارات متحدۀ عربی به­دلیل اختلاف با ج.ا.ایران و ادعای مالکیت جزایر سه­گانۀ ایرانی، بیش از دیگر کشورها به انجام رفتارهای تنش‌زا علیه ج.ا.ایران می‌پردازد. امارات با ارتقای توانمندی نظامی خود به کمک کشورهای غربی، به رویارویی با ج.ا.ایران در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و نظامی پرداخته است. این امر امنیت ملی ج.ا.ایران را با تهدید روبه‌رو نموده و به امنیتی شدن فضای منطقه انجامیده است. از این‌رو در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌برداری از منابع کتابخانه­ای و ماتریس SWOT، توانمندی نظامی و دامنۀ تهدیدات امارات متحدۀ عربی علیه ج.ا.ایران بررسی و ملاحظات امنیتی- دفاعی ج.ا.ایران نیز تبیین گردد. بر اساس یافته‌های پژوهش، اقدامات و توانمندی‌های نظامی امارات متحدۀ عربی از جمله اجرای برنامۀ نوسازی نیروهای مسلح، خرید تسلیحات پیشرفته، واگذاری پایگاه‌های نظامی به نیروهای فرامنطقه‌ای، برگزاری رزمایش‌های مشترک، همکاری با ناتو، عادی­سازی روابط با رژیم صهیونیستی و...، از طریق امنیتی نمودن منطقه و زمینه‌سازی حضور نیروهای فرامنطقه­ای و رژیم صهیونیستی در مجاورت مرزهای ایران، بر امنیت ملی ج.ا.ایران در ابعاد مختلف به‌ویژه بُعد نظامی تأثیر منفی بگذارد. 

کلیدواژه‌ها

افتخاری، اصغر (1381). مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
تاجیک، محمدرضا (1381). مقدمه‌ای بر استراتژی‌های امنیت ملی، جلد اول، رهیافت‌ها و راهبردها، تهران: مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف (1388). نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل، ترجمۀ وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: قومس.
دیپلماسی ایرانی (1393). «ائتلاف جدید اعراب و اسرائیل علیه ایران»، دسترسی http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1941817/ 22/10/93.
عبداله‌خانی، علی (1386). تهدیدات امنیت ملی (شناخت و روش)، تهران: ابرار معاصر.
غرایاق زندی، داوود (1391). «دفاع غیرتحریک‌آمیز: راهبرد ج.ا.ایران برای کاهش معمای امنیتی غرب آسیا»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال 15، شمارۀ 3.
قوام، سیدعبدالعلی (1390). روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها، تهران: سمت.
کریمی‌مله، علی، اکبر بابایی و کاوه امیرخانی (1389). «تهدیدات سیاسی امنیت ملی از دیدگاه امام خمینی(ره)»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال 13، شمارۀ 3.
لیتل، ریچارد (1389). تحول در نظریه‌های موازنۀ قوا، ترجمۀ غلامعلی چگنی‌زاده، تهران: ابرار معاصر.
مرادی، غلامعلی (1392). روابط امنیتی- استراتژیکی آمریکا و کشورهای عربی حوزۀ خلیج‌فارس (2001- 2010)، تهران: مرکز آموزشی و پژوهشی سپهبد صیاد شیرازی.
مورگنتا، هانس، جی. (1389). سیاست میان ملت‌ها، ترجمۀ حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
میرشاه‌ولایتی، فرزانه و لیلا امیرخانی (1388). وضعیت دفاعی و امنیتی امارات متحدۀ عربی، تهران: مؤسسۀ آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
Cordesman, Anthony, H.  (2014) Evolving Threats and Strategic Partnership in the Gulf, CSIS, available at http://csis.org/files/publication/140501_Evolving_Threats_in_the_Gulf_revised.pdf, Retrieved at 93/08/03.
Cordesman, Anthony, H. (2014). GCC-Iran: Operational Analysis of Air, SAM and TBM forces, CSIS, available at:http://csis.org/files/publication/090819_GCC_Iran_AirPower.pdf, Retrieved at 93/07/02
Cordesman, Anthony, H. (2014)Improving the US-GCC Security Partnership Planning for the Future, CSIS, available at: http://csis.org/files/publication/140411_Improving_US-GCC_Security_Partnership.pdf, Retrieved at 93/09/08
Cordesman, Anthony, H. (2012)MOVING TOWARDS UNITY, EXPANDING THE ROLE OF THE GCC IN GULF SECURITY, CSIS, available at:http://csis.org/files/publication/121224_GCC_and_New_Challenges_Gulf_Security.pdf, Retrieved at93/08/12
Cordesman, Anthony, H. (2012)THE GULF MILITARY BALANCE IN 2012, CSIS, available at http://csis.org/files/media/csis/pubs/060728_gulf_oman.pdf, Retrieved at 93/09/2
Cordesman, Anthony, R. Al-Rodhan, Khalid (2006). The Gulf Military Forces in an Era of Asymmetric War Bahrain, csis, available at http://csis.org/files/media/csis/pubs/060728_gulf_bahrain.pdf, retrieved at 93/10/16.
Cordesman, Anthony, H. (2006) The Gulf Military Forces in an Era of AsymmetricWar United Arab Emirates, CSIS, 2006, available at http://csis.org/files/media/csis/pubs/060728_gulf_uae.pdf, retrieved at 93/09/25.
Cordesman,Anthony, H. (2006)The Gulf Military Forces in an Era of AsymmetricWar Kuwait, CSIS, available at http://csis.org/files/media/csis/pubs/060728_gulf_kuwait.pdf, Retrieved at 93/09/17
Cordesman, Anthony, H. (2006)The Gulf Military Forces in an Era of AsymmetricWar Saudi Arabia, CSIS, available at http://csis.org/files/media/csis/pubs/060728_gulf_saudi.pdfRetrieved at 93/07/23
Mearsheimer, J. (2001).The Tragedy of Great Power: New York: WW.Norton.
No name (2012). GCC forces in military exercises, the national, available at http://www.thenational.ae/news/uae-news/gcc-forces-in-military-exercises, Retrieved at 93/10/17
No name (2014). GCC Naval Group to Focus on Coastal Threats, defense news, available at http://archive.defensenews.com/article/20141018/DEFREG04/310180027/GCC-Naval-Group-Focus-Coastal-Threats, Retrieved at 93/10/-No name (2014). IDEX 2015, IDEX, available at http://www.idexuae.ae/,Retrieved at 93/10/18
No name (2014). GCC Still Struggling to Develop Integrated Air Defense, defensenews, available at http://archive.defensenews.com/article/20140501/DEFREG04/305010020/GCC-Still-Struggling-Develop-Integrated-Air-Defense, Retrieved at 93/10/18- No name (2014). INSS, available at http://www.inss.org.il, Retrieved at 93/08/14
No name (2011). Istanbul Cooperation Initiative (ICI) NATO. INT, 2011, available at http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_58787.htm,Retrieved at 93/10/19
No name (2014). Military Budget, available at http://militarybudget.org/kuwait/, retrieved at 93/09/16.
No name (2011). Small air force with a big reputation, arabianaerospace, available at http://www.arabianaerospace.aero/small-air-force-with-a-big-reputation.html, retrieved at 99/12/02.
No name (2014). GCC to set up regional police force based in Abu Dhabi, thenational, available at http://www.thenational.ae/world/gcc/gcc-to-set-up-regional-police-force-based-in-abu-dhabi,Retrieved at 93/10/18
RUSI (2019). United Arab Emirates, available at https://drones.rusi.org/countries/united-arab-emirates/, retrieved at 99/12/06.
Waltz, keneth (1979).Theory of International Politics: New York: Random House.