نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

بررسی ادبیات و اسناد دوران دفاع مقدس بیان‌گر یکی از نکات کلیدی در تحلیل جامعه‌شناسی جنگ است. در فراز و فرودهای جنگ ایران و عراق یکی از ابعاد تأثیرگذار پیشبرد جنگ به نفع جمهوری اسلامی ایران فضای معنوی و آمیختگی آن با ارزش‌های دینی و احساسات میهن‌دوستی بوده، که برهه‌هایی حساس و خاص را رقم زده است. ارمغان گفتمان دینی رزمندگان، افزون بر پیروزی در جنگ، با تقویت یک بعد از حلقه مفقوده استحکام نظام اجتماعی ایران، در جامعه امروزین یعنی سرمایه‌اجتماعی همراه است. سرمایه‌اجتماعی، شبکه‌ای از روابط و پیوندهای مبتنی بر اعتماد اجتماعی بین فردی و بین‌گروهی و تعاملات افراد با نهادها، سازمانها و گروه‌های اجتماعی است که قرین همبستگی و انسجام اجتماعی بوده، افراد و گروه‌ها را از حمایت و انرژی لازم برای تسهیل کنش‌ها در جهت تحقق اهداف فردی و جمعی، برخوردار می‌سازد. روش تحقیق حاضر کمی از نوع پیمایشی بوده، ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری تحقیق همه افراد بالای ۳۰ سال ساکن در مناطق بیست و دوگانه تهران را دربرمی‌گیرد. در ادامه، با ترکیب روش‌های نمونه‌گیری طبقه‌ای، خوشه‌ای، سیستماتیک و تصادفی ساده، پنج محله انتخاب شد و داده‌های جمع‌آوری شده با بهره‌گیری از نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از تأیید فرضیه‌های مطرح شده است، بدین‌ترتیب که ارزش‌های دفاع مقدس شامل روحیات ایثار و شهادت‌طلبی، دفاع از سرزمین و خاک وطن، خودکفایی و اتکا به خود و آزاده‌خواهی و عزت نفس رزمندگان در دوران دفاع مقدس باعث ایجاد سرمایه‌اجتماعی جامعه امروز ایران شده است و ارزش‌های یادشده در چارچوب بزرگداشت آثار آن همچون برگزاری یادواره‌ها، ایجاد یادمان‌های باغ موزه‌های آثار دفاع‌مقدس و کاروان‌های راهیان نور باعث تقویت سرمایه اجتماعی می شود.

کلیدواژه‌ها

امیری، جهاندار. (1383). روشنفکری و سیاست. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
ایران نژاد، ابراهیم. (1391). گفتمان اصولگرایی در ایران پس از انقلاب. تهران: امیر کبیر.
باقی، عمادالدین. (1381). تولد یک انقلاب. تهران: سرایی.
چلبی، مسعود. (1375). جامعه شناسی نظم؛ تهران: نشر نی.
سرشماری عمومی نفوس و مسکن. (1385). مرکز آمار ایران. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
شارع پور، محمود. (1380). فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن. نامه انجمن جامعه شناسی ایران، سال اول، ش۳.
رشید، غلامعلی؛ پاشایی هولاسو، امین. (1391). ارائه مدلی مبتنی بر مدیریت دانش جهت ترویج فرهنگ دفاع مقدس. دو فصلنامه پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، 2(6).
مجموعه مقالات دفاع مقدس. (1371). دانشگاه جامع امام حسین(علیه السلام).
میرسپاسی، علی؛ توکلیان، جلال. (1384). تأملی بر مدرنیته ایرانی. تهران: طرح نو.
نظری، علی اشرف. (1387). گفتمان هویت و انقلاب اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.