نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی سیاست‌گذاری عمومی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

2 استادیار گروه روابط بین‌الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

یکی از ابعاد سیاست‌گذاری عمومی ایران از منظر سیاست خارجی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های کشورهای اسلامی در جبهه مقاومت به عنوان راه‌حل‌ کاهش رفع اثرات تحریم است. این پژوهش با بکارگیری روش تحلیلی، منابع کتابخانه ای و انجام مصاحبه از اساتید متخصص و نخبگان حوزه تحریم و سیاست‌گذاری قصد دارد به تحلیل سیاست گذاری عمومی ایران در وضع موجود با توجه به بهره‌گیری از جبهه مقاومت در مقابله با تحریم‌های یکجانبه آمریکا بپردازد. به عبارتی هدف این مقاله بررسی چگونگی سیاست‌گذاری عمومی ایران در مقابل تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا است. و می‌خواهد به این پرسش پاسخ دهد که نقش جبهه مقاومت در سیا‌ستگذاری عمومی ایران در مقابله با تحریم‌های یکجانبه آمریکا چگونه است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که ایران به نوعی تحریم را فرصتی قرار داده است تا علاوه بر حفظ موقعیت خود در منطقه غرب آسیا، آن را تحکیم نیز نماید و از سوی دیگر، از فرصت‌های جبهه مقاومت اسلامی در مقابله با تحریم‌های یک جانبه آمریکا، بهره می‌گیرد. جبهه مقاومت اعم از کشورهایی نظیر فلسطین، لبنان، سوریه، عراق، یمن و در رأس آن‌ها ایران، با ایجاد یک باشگاه مقابله با تحریم ها در تلاش هستند تا نه تنها در مقابل تحریم‌های آمریکا بایستند، بلکه با حمایت ایران، هم این کشور را از اثرات تحریم‌های یکجانبه آمریکا مصون کنند، و هم خود از حمایت ایران برخوردار باشند. سطوح تحریم این کشورها شامل سطح دولتی و سطح غیردولتی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آیت الله خامنه ای(مدظله العالی)، سیدعلی، (10/03/1390) بیانات در دانشگاه افسری امام حسین(ع).
ابوعامر، عدنان (1398). ترجمه مقاله عربی: «آینده مقاومت و نقش آن در پرتو تنش میان ایران و آمریکا»، فصلنامه گفتمان راهبردی فلسطین، سال 1 (2)، صص 119ـ134.
آدمی، علی و کشاورز مقدم، الهام (1394). «جایگاه مجموعه امنیتی محور مقاومت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 4(14)، صص 19-1.
اروینگ، میکل (1391). ایدئولوژی سیاسی حماس، ترجمه رضا رستم‌زاده خسروشاهی، تهران: انتشارات روایت فتح.
آشوری، داریوش (1376). دانش‌نامه سیاسی. چاپ چهارم، تهران: انتشارات مروارید.
امرائی، حمزه (1383). انقلاب اسلامی ایران و جنبش‌های اسلامی معاصر. تهران: مرکز استاد انقلاب اسلامی.
امینی، علی‌اکبر؛ آقاعلیخانی، سعید و ابراهیمی، رحمت (1392). «کالبدشناسی بحران سوریه و مداخله آمریکا در آن»، پژوهشنامه روابط بین‌الملل، سال 6(23)، صص 76-47.
ایزدی، فواد (1398). مصاحبه تخصصی، تهران.
ایزدی، فؤاد (1399). «کشورهایی که بیشترین تحریم‌های ‎آمریکا را تجربه کرده‌اند»، (27/03/1400)، قابل دسترسی در: https://www.mashreghnews.ir/news/1084299
باقری دولت‌آبادی، علی و سیاپوشی، حسین (1399). «تعامل و تقابل «گفتمان‌های سیاسی» و «راهبردهای ملی» در سیاست خارجی ایران»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال 4، شماره 12، صص 67-94.
باقری، علی (1400). «هدف ایران در مذاکرات با ۱+۴ لغو تحریم‌های ظالمانه است»، (07/08/1400)، قابل دسترسی در:  https://www.irna.ir/news/84522217
برزگر، کیهان (1388). «منطقه گرایى در سیاست خارجى ایران»، فصلنامه مطالعات اوراسیاى مرکزى، دانشکده حقوق و علوم سیاسى، سال دوم، شماره 5، زمستان.
بشارتی، علی محمد (1382). «آینده عراق»، فصلنامه راهبرد، سال 11(2)، صص 174-157.
 بیانیه گام دوم انقلاب.
پالمر، مونتی؛ اشترن؛ لاری و کایل، چالز (1391). نگرشی جدید به علم سیاست. ترجمه منوچهر شجاعی، چاپ هفتم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
پوستین‌چی، زهره و متقی، ابراهیم (1390). «زبان سیاسی مقاومت اسلامی در سیاست بین‌الملل»، پژوهش‌های روابط بین‌الملل، سال 1، شماره 1، پاییز، صص130-97.
تلاشان، حسن (1391). «انقلاب اسلامی ایران و تأثیر آن بر تحولات ژئوپلیتیک شیعه در یمن»، شیعه شناسی، سال 10(40)، صص 30-7.
جابر، فاضل (1399) هدف آمریکا از تحریم فالح الفیاض هدف قرار دادن حشد شعبی عراق است. (20/10/1399) قابل دسترسی در: https://www.mehrnews.com/news/5117844
جلالی‌راد، محمدصادق (1400). مصاحبه تخصصی، تهران.
حجازی، حامد (1385). یک لبنان، یک اسرائیل ادعا: بررسی جنگ اسرائیل علیه لبنان و پیامدهای آن، قم: مرکز علمی فرهنگی بصیرت.
خرمشاد، محمدباقر؛ مرادخانی، حمید (1394). «بررسی جایگاه قدرت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران بر اساس الگوی سوات(SWOT)»، رهیافت‌های انقلاب اسلامی، سال 9 (33)، صص 26-3.
الخضری، انورقاسم (1429ق). من دراسته به عنوان: تمرد الحوثی فی الیمن و ابعاد التحالف الشیعی الامر یکی فی المنطقه، منشور بمرکز الجزیره العربیه للدرسات و البحوث.
دارا، جلیل؛ بابایی، محمود (1394). «بازخوانی جنبش انصارالله یمن در بستر انقلاب اسلامی ایران»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی ایران، سال 4(15)، صص 150-129.
دانش‌فرد، کرم الله (1394). مبانی خط‌مشی‌ گذاری عمومی، چاپ دوم، تهران: نیاز دانش.
دهشیری، محمدرضا (1398 و 1400). مصاحبه تخصصی، تهران و سنگال.
دهشیری، محمدرضا و حسینی‌فهرجی، مجتبی (1398). «جایگاه گروه‌های فلسطینی در دیپلماسی مقاومت جمهوری اسلامی ایران»، گفتمان راهبردی فلسطین، سال 1(2)، صص 42-27.
راجر ای. مکین (1391). نظریه بازی ها و سیاست‌گذاری عمومی، ترجمه علی بغیری، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
رایت، رابین (1372). شیعیان مبارزان در راه خدا، ترجمه علی اندیشه، تهران: قومس.
رضاخواه، علی‌رضا (1392). «بیداری اسلامی و آینده محور مقاومت». مجله زمان، سال 8(32)، صص 35-30.
رضازاده، میثم و نجفی، سجاد (1395). «جایگاه سوریه در سیاست خارجی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران(2015-2011)»، مجله سیاست دفاعی، سال 24(95)، صص 190-145.
زهرانی، مصطفی؛ ملکی، شکوه (1395). «جامعه شناسی سیاسی و فرقه‌گرایی در لبنان»، فصلنامه روابط خارجی، سال 8 (1)، صص 199-177.
سادات، سیداحمد (1394). «روابط جمهوری اسلامی ایران با جنبش‌های مقاومت اسلامی فلسطین (با تأکید بر جنبش جهاد اسلامی)»، مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 4(16)، صص 105-77.
سازمان ملل (1400). قابل دسترسی در: https://www.irna.ir/news/84537139
سریع القلم، محمود (1379)ٍ. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ بازبینی نظری و پارادایم ائتلاف، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
سلیمانی، غلامعلی و رضاپور، دانیال (1399). «استراتژی ایران در عراق پسا داعش با تاکید بر گروه‌های بسیج مردمی عراق»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی سال 9، شماره 2، صص 27-49.
سند چشم انداز.
شاهسونی، مجتبی (1400). «تحلیل روز؛ واکاوی ابعاد مختلف روابط ایران و عراق»، (22/03/1400) قابل دسترسی در: https://www.iribnews.ir/fa/news/3133241
شفیعی سیف آبادی، محسن (1398). «سردار سلیمانی و بسیج مردمی در عراق و سوریه (زمینه‌های شکل گیری تا نقش و نیات شهید سلیمانی)»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 2، صص 85-109.
شفیعی سیف آبادی، محسن (1398). «سردار سلیمانی و بسیج مردمی در عراق و سوریه (زمینه های شکل­گیری تا نقش و نیات شهید سلیمانی»، فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس، سال 5(2)، صص 85ـ109.
صادقی، سیدشمس الدین و لطفی، کامران (1394). «تحلیل مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه»، جستارهای سیاسی معاصر، سال 6(1)، صص 144-123.
صدرالحسینی، سیدرضا (1400). «نقش مهم و تأثیرگذار سیاست خارجی در تقویت جبهه مقاومت در منطقه»، (27/07/1400)، قابل دسترسی در: https://www.mehrnews.com/news/5331024
عالیشاهی، عبدالرضا؛ فروزان، یونس (1399). «چرخش پارادایمی دونالد ترامپ در قبال انقلاب اسلامی ایران و جبهه مقاومت شیعیان منطقه؛ گذر از تهدیدات نرم تا توسل به ترور»، سیاست و روابط بین‌الملل، سال 4(7)، صص 190-165.
عباسی، مجید و محمدی، وحید (1392). «تبیین رئالیستی منازعه بین المللی قدرت در سوریه و پیامدهای آن برای امنیت جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال اول، شماره 2.
علومی، ابراهیم (1385). جایگاه تحریم در سیاست‌خارجی ایران. فصلنامه مطالعات منطقه‌ای: اسراییل شناسی و آمریکا شناسی، سال 7(1و2)، صص 78-55.
علیزاده، علی‌اکبر (1388). «ریشه‌های منازعه بین ایران و آمریکا»، فصلنامه دین و سیاست، سال 6(21)، صص 104-91.
قانون اساسی اصل 154 قانون اساسی.
لستر، جیمز پی؛ استوارت، جوزف (1381). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی رویکردی تکاملی. ترجمه مجتبی طبری و مجتبی میکاییلی و سهیل خورشیدی، تهران: نشر ساوالان.
مجرد، محسن (1386). تأثیرات انقلاب اسلامی بر سیاست بین‌الملل، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
منتی، ایوب، هادیان، ناصر (1398). «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال عراق از منظر موازنه تهدید ( 2018-2003)»، جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، سال 7(15)، صص 139ـ164.
موسوی، سید محمود (1399). «بررسی مقایسه‌ای مؤلفه‌های پراگماتیک مقاومت و خلافت مجازی آمریکا در پسا-فیزیک داعش بر اساس نظریه مجموعه امنیت منطقه‌ای»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال 10، شماره 1، صص 335-353.
میرعلی، محمدعلی (1392). «انقلاب اسلامی ایران و حزب الله لبنان»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی ایران، سال 2(4)، صص 250-227.
نجات، سیدعلی (1393). «رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات نوسن خاورمیانه»، فصلنامه سیاست، سال اول، شماره چهارم.
نجات، سیدعلی؛ موسوی، سیده راضیه؛ صارمی، محمدرضا (1395). «راهبرد عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال 9(33)، صص 179-137.
هادیان، ناصر (1398). مصاحبه تخصصی، تهران.
هوشی سادات، سیدمحمد (1393). «روابط ایران و یمن؛ چالش‌ها و فرصت‌ها»، وب سایت دیپلماسی ایرانی.
وحید، مجید (1395). سیاست‌گذاری عمومی، چاپ سوم، تهران: نشر میزان.
ولایتی، علی (1392). بیداری اسلامی، تهران: شرکت نشر و چاپ کتاب‌های درسی.
ولایتی، علی‌اکبر (1380). جمهوری اسلامی ایران و تحولات فلسطین، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
Baldvin، D. (1997). The concept of Security. Review of International Studies، 23، 5-26.
Solomon، J. (2012، March Wednesday 21). iran were in axis of resistance with syria. Retrieved from United States Institute Of Peace: https://www.usip.org/events/challenging-axis-resistance-syria-iran-and-strategic-balance-middle-east