نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه فرماندهی و مدیریت دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران.

چکیده

با توجه به اهمیت ژئوپلتیک یمن، تحولات سیاسی - امنیتی یمن از اهمیت بالا با پیچیدگی و عدم قطعیت همراه شده است. هدف این تحقیق، شناسایی و تحلیل تاثیر متقابل عوامل موثر بر تحولات سیاسی– امنیتی یمن و سناریوهای پیش­رو تحولات سیاسی– امنیتی یمن می­باشد. پژوهش این مقاله به لحاظ هدف؛ توسعه­ای- کاربردی و به لحاظ روش؛ موردی – زمینه­ای و به لحاظ ماهیت؛ آمیخته می­باشد. داده‌های مورد نیاز تحقیق به شیوه­های کتابخانه­ای و فیش برداری، انجام مصاحبه حضوری با تعداد 20 نفر از خبرگان یمن، برگزاری گروه کانونی و در ادامه اخذ نظرات 37 نفر از مدیران و مسئولین درگیر در حوزه تحولات سیاسی – امنیتی یمن با رویکرد تمام شمار با استفاده از پرسشنامه به شیوه نمونه­گیری هدفمند، جمع آوری گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از روش تحلیل اثرات متقاطع و از نرم افزار میک­مک و برای تجزیه وتحلیل داده­ها از آمار توصیفی و تحلیل آماری و میانگین رتبه­ای نظر خبرگان در خصوص اهمیت متغیرهای تاثیرگذار، تاثیرپذیر، دووجهی و تنظیمی با آزمون فریدمن با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌ها نشان می­دهد از 34 عوامل کلیدی 19 عامل به عنوان مهمترین عوامل کلیدی موثر بر تحولات سیاسی– امنیتی یمن، از منظر خبرگان می­باشند که بیشترین تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را در تحولات دارند. مبتنی بر این عوامل، عدم­قطعیت­ها شناسایی و سناریوهای 4 گانه برای آینده تحولات سیاسی- امنیتی یمن به همراه نشانگرهای آن تدوین و ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اسدی، مجید (1392). بررسی نقش اسلام در تحولات خاورمیانه (مطالعه موردی یمن)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- گروه روابط بین الملل.
بیات، مرتضی (1390). تأثیر جبهه مقاومت اسلامی، رهبری ایران بر ژئوپلیتیک خاورمیانه (بررسی موردی الحوثی‌ها در یمن)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
بیرامی سقرلو، اکبر (1393). بررسی رقابت ایران و عربستان در موضوع یمن در تحولات سیاسی اخیر یمن، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، دانشکده علوم سیاسی.
تلاشان، حسن (1391). «انقلاب اسلامی ایران و تأثیر آن بر تحولات ژئوپلیتیک شیعه در یمن»، فصلنامه شیعه‌شناسی، شماره 40.
ثروتی، محسن و مظلوم، علی (1389). راهنمای تدوین دکترین، تهران: سازمان جرافیایی نیروهای مسلح.
چرماک، جی توماس (1393). برنامه‌ریزی بر پایه سناریو، ترجمه سعید خزایی، تهران: انتشارات علم آفرین.
حسنی، حسن (1391). عوامل موثر بر سیاستهای شورای همکاری خلیج فارس در قبال تحولات بحرین و یمن، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی – رشته مطالعات منطقه‌ای.
خزایی، سعید (1388). روش­های آینده­نگاری، جلد 1، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
راجح، عبدالرحمن (1388). بررسی موانع دموکراسی در کشورهای عربی (بررسی موردی یمن)، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
راستیان، محمدجواد (1391). بررسی مقایسه‌ای نقش امریکا در تحولات مصر و یمن سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱، پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه ازاد اسلامی.
زالی، نادر (1392).‌ آینده‌نگاری راهبردی در برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای، پژوهشکده مطالعات راهبردی شفیعی اردستانی و همکاران؛ تهران، مرکز آینده‌پژوهی علوم فناوری دفاعی.
سلحشور، محمدحسین (1393). اهمیت ژئوپلیتیکی و فوق استراتژیک یمن در منطقه خاور میانه و نقش جنبش انصارالله در منطقه، دانشگاه پیام نور تهران.
صادقی، حسین احمدیان، حسن (1389). «دگرگونی جایگاه منطقه‌ای یمن؛ امکانات و چالش‌ها»، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 56.
علیزاده، عزیز، وحیدی مطلق، وحید و ناظمی، امیر (1387). سناریونگاری یا برنامه‌ریزی بر پایه سناریوها، علل اهمیت تحولات یمن و سناریوهای پیش‌رو، تهران: مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی.
پدرام، عبدالرحیم؛ جلالی وند، عباس (1392). «مقدمه ای برآینده پژوهی: روش شناسی آینده پژوهی»، جلد دوم: تهران، مؤسسه آموزشی وتحقیقاتی صنایع دفاعی، مرکزآینده پژوهی علوم وفناوری های دفاعی
پدرام، عبد الرحیم و احمدیان، مهدی (1394). آموزه­ها و آزموده­های آینده‌پژوهی. انتشارات موسسه افق آینده پژوهی راهبردی.
شوارتز، پیتر (1391). هنردورنگری، برنامه‌ریزی برای آینده در دنیایی با عدم قطعیت، ترجمه عزیزعلیزاده. تهران: مرکزآینده­پژوهی علوم وفناوری دفاعی.
لیندگران، ماتس و باندهولد، هانس (1390). طراحی سناریو- پیوند بین آینده و راهبرد، ترجمه عبدالعزیز تاتار، تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
کریملو، داوود (1393). کتاب سبز یمن، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
فیروز کلائی، عبدالکریم (1394). «تحلیلی بر مهمترین علل تهاجم نظامی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی به یمن»، پژوهش های منطقه ای، شماره 7، بهار.
مصلی نژاد، عباس (1394). «سیاستگذاری راهبردی در مدیریت بحران امنیتی یمن»، فصلنامه سیاست جهانی، دورة چهارم، شمارة 3، پاییز.
وقوفی، امید. حاجیانی، ابراهیم. قاسمی، علی اصغر (1397). «تبیین عوامل و پیشران های کلیدی اینده یمن تا سال 1406»، فصلنامه آینده­پژوهی دفاعی، سال دوم، شماره 4، بهار.
Abel Riu, Ainhoa Ruiz, Tica Font & Camino Simarro, (2015), Saudi Arabia and Bombings in Yemen - The responsibilities of the Spanish State. Delas center for peace studies.
Catrina Aiena, (2015), The War in Yemen: Sacrificing Human Rights in The Name of an Illegitimate War. Islamic Human Rights Commission.
Peter Salisbury, (2015), Yemen and the Saudi–Iranian ‘Cold War’, Middle East and North Africa Programme.
United States Policy & Yemen’s Armed Conflict. (2015) The Yemen Peace Project
Rafael Popper، (2008)How are foresight methods selected?، Foresight, vol 10, No.6
Rabi, uzi, (2015). Yemen: revolution, civial war and unification, New York: i.b. tauris.
Barak A. Salmoni, Bryce Loidolt, Madeleine Wells, (2010). Regime and Periphery in Northern Yemen the Huthi Phenomenon, Published by the RAND Corporation.