نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای رشته مدیریت علوم دفاعی راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران.

2 دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد مدیریت دانشگاه جامع امام حسین (علیه السلام)، تهران، ایران.

4 استادیار پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، تهران، ایران.

چکیده

آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس، مؤلفه‌ی محوری و استمرار ‌بخش انقلاب اسلامی است که باید حفظ و بازتولید شود و به نسل‌های بعد انتقال یابد، تا مبنای ارتقاء قدرت ملی، بازدارندگی ملی، پایداری ملی، توسعه بالندگی و از همه مهمتر تجهیز و طی نمودن نقشه راه بلند مدت انقلاب اسلامی باشد. مقاله حاضر، برگرفته از یک پژوهش گسترده با عنوان «طرح راهبردی انتقال آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس به نسل‌های‌آینده»، از مطالعات گسترده اسنادی و میدانی بهره برده است. در این مقاله، مطلوبیت های راهبردی و نیز اولویت‌های اساسی و راهبردی انتقال آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس شناسایی شده، اهداف و راهبردهای انتقال این آموزه‌ها تعیین و نگاشت نهادی انتقال آنها تدوین، و الزامات تحقق طرح راهبردی آنها مشخص شده‌است.

این دستاورد، از راه مطالعه اسناد بالادستی؛ فرامین و تدابیر امامین انقلاب اسلامی؛ سندهای راهبردی ایثار، جهاد و شهادت، مطالعه ادبیات نظری و پیشینه پژوهشی موجود، مطالعات تطبیقی، انجام مصاحبه‌های‌ عمیق با 56 نفر از خبرگان (در مرحله اول) و دریافت 40 پرسشنامه از خبرگان برای وزن دهی و سنجش پایای و روایی (در مرحله دوم) حاصل شده‌‌است. پاسخ‌های مصاحبه شوندگان و جواب‌های پاسخگویان به پرسشنامه‌ها، طی چند مرحله، همراه با برگزاری جلسات «گروه کانونی» متعدد، از سوی تیم داوران خبره، تحلیل مضمون، محوربندی و دسته بندی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

احمدوند، علی‌محمد(1386). درباره راهبرد (مقدمه ای بر تدوین طرح راهبردی در ناجا)، توسعه انسانی پلیس، 3(10)، 59-78.
احمدی، حمید(1384). ایران: هویت، ملیت، قومیت، تهران: مؤسسه­ تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
احمدی، محمد عزیز(1399). ارائه الگوی ارتقای پیام نمایشگاه دفاع مقدس به‌منظور ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت، پروژه تحقیقاتی موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، ناظر علمی هادی‌مراد پیری، شهریورماه.
ایزدی، مصطفی؛ پیری، هادی‌مراد؛ حاتمی، حمیدرضا و سهرابی، حسین(1396). ترویج فرهنگ دفاع ‌مقدس، آسیب­شناسی، ارائه مدل و راهکارها، سیاست دفاعی، 25(99)، 119-155.
بشیر، حسن(1387). معناشناسی جدید ارتباطات: زمینه‌سازی برای شناخت عمیق‌تر رابطۀ فرهنگ و رسانه، تحقیقات فرهنگی، 1(3)، 131-155.
‌پاتریک، بیلو؛ آکامب، بتی و موریسی، جورج(1379). راهنمای اجرایی برنامه‌ریزی استراتژیک، ترجمه منصور شریفی گلویی، تهران: نشر هوای تازه.
تقی‌زاده اکبری، علی؛ سنگری، محمدرضا و عبدالهی، مهدی (1386). عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس، قم: نشر زمزم هدایت.
جانی‌پور، محمد(1390). دفاع مقدس و قدرت نرم، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
حجازی‌فر، سعید(1394). چیستی و مؤلفه‌های مدیریت جهادی، مدیریت اسلامی، 23(3)، 95-122.
خطیبی کوشکک، محمد(1391). ارزش‌ها در دفاع مقدس، تهران: نشر زمزم.
دایره‌المعارف دفاع مقدس(1389). به کوشش مرکز دایره‌المعارف پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، جلد اول، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.
رفیعی، حسن رضا(1400). نیم‌نگاهی بر حضور سلحشوران ژاندارمری در هشت سال دفاع مقدس. مطالعات دفاع مقدس، 7(1)، 79-108.
زهری بیدگلی، سید محسن؛ محمدی مقدم، یوسف؛ جووری، بهنوش و غیبی، پروانه(1399). نظام معنایی گفتمان، چرایی و چگونگی آن در وصایای شهدا بر اساس نظریۀ لاکلا و موف (مورد مطالعه: وصایای شهدای نیروی انتظامی استان فارس). مطالعات دفاع مقدس، 6(4)، 9-29.
شاه نوروزی، مهدی؛ اسماعیلی، رضا؛ امام جمعه‌زاده، سید جواد و پرستگاری، سهیلا(1396). عوامل مؤثر بر ارتقا اثربخشی شیوه‌های ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، مدیریت فرهنگی، 11(35-36)، 53-70.
عبدی‌زاده، الهام و فرخ‌فر، فرزانه(1399). تأثیر فرهنگ دفاع مقدس بر آثار هنرمندان تجسمی استان خوزستان. مطالعات دفاع مقدس، 6(2)، 91-122.
غیاثی‌راد، داود(1397). راهبردهای ترویج فرهنگ دفاع مقدس به نسل آینده، رساله دکتری، دانشگاه امام حسین (ع)، دانشکده و پژوهشکده علوم اجتماعی و فرهنگی.
غیبی، پروانه؛ محمدی مقدم، یوسف؛ علی پور، زهرا و قیومی، عباسعلی(1400). شناسایی و جاری سازی ارزش های فرماندهان دفاع مقدس (ارائه یک نظریه داده بنیاد). مطالعات دفاع مقدس، 7(2)، 145-174.
کشیشیان سیرکی، گارینه(1400). تأثیر سرمایه اجتماعی بر امنیت ملی در دوران دفاع مقدس. مطالعات دفاع مقدس، 7(1)، 29-54.
مصاحبه با رزمندگان دفاع مقدس(1399). اکبر کاظم‌زاده و جواد خضرائی راد، «درخصوص تجربه زیسته آنان درباره آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس»، تابستان.
موسوی، مهری‌سادات(1399). طراحی نظام حمایت، تکریم و تجلیل از ایثارگران و خانواده‏های آنان به‌منظور ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت، پروژه تحقیقاتی موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، ناظر علمی حسن عماری، آذرماه.
هاشمی شیخ‌شبانی، سیده‌عظیمه و کشاورز شکری، عباس(1399). بررسی راهبردهای فرماندهی شهید امیر سپهبد علی صیاد شیرازی در دوران دفاع مقدس. مطالعات دفاع مقدس، 6(2)، 47-68.