نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

چکیده

از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا شکل دادن به هویتی در هم تنیده و تحت عنوان محور مقاومت اسلامی است. قدرت گیری شیعیان در عراق، رشد حزب الله در لبنان، قدرت یافتن انصارالله در یمن، گسترش مبارزات شیعیان بحرین و افزایش قدرت و توانایی گروههای مقاومت فلسطینی از جمله مهمترین آثار تأثیرگذار ایدئولوژی انقلاب اسلامی در این منطقه می باشد. هدف اصلی این پژوهش مطالعه دلایل حمایت ایدئولوژیک ایران از محور مقاومت اسلامی در غرب آسیا است. برای تحقق هدف اصلی پژوهش، سوال اصلی عبارت از این است که دلایل حمایت ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران از محور مقاومت اسلامی چیست؟ چارچوب نظری پژوهش سازه انگاری و روش تحقیق نیز توصیفی-تبیینی است. یافته های پژوهش نیز نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران به علت هویت اسلامی، رعایت و اجرای اصول و آرمان های انقلاب اسلامی مبنی بر حمایت دینی از مسلمانان، ایجاد ثبات و امنیت در منطقه غرب آسیا، باورها، انگاره ها و ایستارهای مشترک با گروههای مقاومت و همچنین حفظ امنیت و منافع ملی خویش، اقدام به حمایت از محور مقاومت در چارچوب ایدئولوژی انقلاب اسلامی نموده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابوالفتحی، محمد؛ دانش نیا، فرهاد و حشمتی جدید، حمیدرضا(1394). مفهوم ژئوپلیتیک شیعه؛ برآیند تقابل بیناذهنی انقلاب اسلامی و جبهة مخالف آن، سیاست دفاعی، 24(93)، 143-188.
بابایی، پویان(1394). علل گرایش به محور مقاومت در یمن، مطالعات راهبردی جهان اسلام، 16(62)، 85-108
باقری دولت آبادی، علی(1400). انقلاب اسلامی و مکتب سازی: نمونه موردی مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی. مطالعات دفاع مقدس، 7(4)، 27-50.
بی‌نا(1385). نگرشی بر مبانی حمایت از مقاومت‌اسلامی در سیاست خارجی ایران / مقاومت‌اسلامی و منافع ملی، پگاه حوزه، (196).
بیلیس، جان و استیو، اسمیت(1383). جهانی‌شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی، تهران: انتشارات ابرار معاصر تهران، جلد اول.
جباری ثانی، عباسعلی و چگینی، عباس(1400). تبیین جایگاه جبهه مقاومت اسلامی در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات دفاع مقدس، 7(4)، 111-132.
جمشیدی، محمدحسین؛ سلطانی نژاد، احمد و معصوم زاده، نیکبود(1395). ارزیابی نظری رابطه مسئولیت حمایت و حاکمیت دولت‌ها از منظر سازه‌انگاری، تحقیقات سیاسی بین‌المللی، 8(26)، 27-58
دهشیری، محمدرضا و عبدالله خانی، علی(1394). رویکرد جمهوری اسلامی ایران در تحولات کشورهای خاورمیانه پس از 2011 (مطالعه موردی بحرین و سوریه)، مطالعات سیاسی جهان اسلام، 4(15)، 55-75.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال(1391). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات سمت، چاپ چهارم.
رجبی، محمد(1400). راهبردهای سیاسی و امنیتی رژیم صهیونیستی در جهان اسلام. مطالعات دفاع مقدس، 7(4)، 179-201.
رسولی ثانی‌آبادی، الهام(1391). بررسی هویت نظام جمهوری اسلامی ایران از منظر سازه‌انگاری، علوم سیاسی، 15(58)، 177-200.
ریاضی، وحید(1400). مکتب سلیمانی؛ پیشران زمینه‌ساز ظهور. مطالعات دفاع مقدس، 7(4)، 9-26.
زارعان، احمد(1395). چشم‌انداز مقاومت فلسطین در چالش‌های هویتی غرب آسیا، مطالعات راهبردی جهان اسلام، 17(2):107-131.
سیفی، عبدالمجید و پورحسن، ناصر(1397). داعش و پدیداری موازنه تهدید در روابط ایران و عراق، مطالعات روابط بین‌الملل، 11(41)، 37-63.
صادقی، سید شمس‌الدین و لطفی، کامران(1395). بحران یمن: جدال ژئوپلیتیکی محور محافظه‌کاری با محور مقاومت‌اسلامی، سیاست جهانی، 5(1)، 41-69.
عباسی، مجید و صادقی، حسن(1391). تأثیر سیاست‌های آمریکا و فرانسه بر روابط جمهوری اسلامی ایران و لبنان، سیاست خارجی، 26(1)، 163-186.
عراقی، عبدالله(1394). نقش حزب‌الله لبنان در امنیت منطقة غرب آسیا با تأکید بر حمایت و پشتیبانی جمهوری اسلامی ایران، سیاست دفاعی، 24(93)، 101-142.
علی حسینی، علی؛ یزدانی، عنایت‌الله و بهزادی بیرک علیا، زهرا(1394). اسلام‌گرایی محافظه‌کارانه و بازتاب آن در سیاست‌های اردوغان (براساس تئوری سازه‌انگاری)، تحقیقات سیاسی بین‌المللی، 7(25)، 1-25.
علیزاده، عظیم و احمدی مقدم، اسماعیل(1400). تحلیل تاثیر متقابل عوامل موثر بر تحولات سیاسی– امنیتی یمن و سناریوهای پیش رو. مطالعات دفاع مقدس، 7(4)، 77-110.
فائضی، محمد محسن(4/12/1395). 3 نکته درباره حمایت ایران از حماس و مقاومت فلسطین / ایران، فلسطین را محور وحدت جهان اسلام می‌داند، سایت فردا، دسترسی 26/08/1396 آدرس اینترنتی: www.fardanews.com/fa/news/635379/3
فرزندی اردکانی، عباسعلی(1392). درآمدی بر استراتژی صدور انقلاب از منظر امام خمینی (اهداف، ابزار و خط‌مشی صدور انقلاب)، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 2(4)، 199-226.
فوزی، یحیی و علی بخشی، عباس(1395). وجوه اشتراک و افتراق اندیشه سیاسی جنبش حماس با اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی ایران، اندیشه سیاسی در اسلام، 3(7)، 99-122.
قاسم، نعیم(1387). حزب‌الله لبنان: خط‌مشی، گذشته و آینده آن، ترجمه محمدمهدی شریعتمدار، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ سوم.
قزلسفلی، محمدتقی و فرخی، سمیه(1392). پارادایم مقاومت و بیداری اسلامی در پرتو تحولات شمال آفریقا و خاورمیانه، مطالعات جهان اسلام، 1(2)، 139-160.
کرمی، جهانگیر(1384). تحولات سیاست خارجی روسیه: هویت و مسئله غرب، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول.
کریمی، ابوالفضل(1396). نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت، پژوهش ملل، 2(20)، 1-14.
کشاورز شکری، عباس و هاجر صادقیان (1392). سیاست خارجی و مواضع دولت ایران و دولت‌های عربی در قبال جنگ سی‌وسه روزه لبنان، مطالعات جهان اسلام، 1(2)، 79-114.
متقی، افشین و قره بیگی مصیب(1393). واکاوی گفتمان ژئوپلیتیکی انقلاب اسلامی ایران از نظرگاه نظریه سازه‌انگاری، پژوهشنامه متین، 16(64)، 131-149.
متقی، افشین(1394). واکاوی زمینه‌های ناسازواری در روابط ایران و عربستان بر پایه نظریه سازه‌انگاری، پژوهش‌های راهبردی سیاست، 3(12)، 141-161.
مهتدی، محمدعلی(3/6/1395) «تحولات منطقه به سود محور مقاومت است»، سایت دیپلماسی ایرانی، دسترسی در 30 آبان 1396. http://irdiplomacy.ir/fa/page/1962452
نجات، سید علی و جعفری ولدانی، اصغر(1392). بررسی نقش و جایگاه جمهوری اسلامی در بحران سوریه، پژوهش‌های سیاسی، 3(3)، 29-49
نجف زاده، فاطمه؛ حیدرپور، ماشاالله و ترابی، محمد(1400). نقش جبهه مقاومت اسلامی در سیاست‌گذاری عمومی ایران در مقابله با تحریم‌های یک جانبه آمریکا. مطالعات دفاع مقدس، 7(4)، 133-154.
هادیان، ناصر(1382). سازه‌انگاری: از روابط بین‌الملل تا سیاست خارجی، سیاست خارجی، 7(4)، 915-949.
هوپف، تد(1386). نوید مکتب برسازی برای نظریه روابط بین‌الملل: نئوواقع‌گرایی، نظریه انتقادی و مکتب برسازی، ترجمه علیرضا طیب، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
Al-Tamimi, Aymenn Jawad. Fall 2013.”The Islamic State of Iraq and Al-Sham”. Middle East Reviwe of International Affairs, Vol. 17, No.3.
Guzzini, Stefano (2005), "The concept of power, a constructivist Analysis", Millennium Journal of International Studies, 33, at: http://www.Sagepublications.com
Karimifard, Hossein (2012), "Constructivism, National Identity and Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran", Asian Social Science, Vol. 8, No. 2.
Mohns, Erik; Andre Bank. 2012. “Syrian Revolt Fallout: End of the Resistance Axis?”, Middle East Policy Council, N.3, http://www.mepc.org/journal/middle-east-policy-archives/syrian-revolt-fallout-end-resistance-axis.
Wendt, A. (1994), “Collective Identity Formation and the International State”. American Political Science Review.