نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه مدیریت دفاعی دانشگاه جامع امام حسین(علیه‌السلام)، تهران، ایران
2 دانش آموخته پسادکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای دانشگاه جامع امام حسین(علیه‌السلام)، تهران، ایران
چکیده
چکیده: رژیم صهیونیستی با بهره‌گیری از ابزارهای متعدد و متنوع، همواره با اقدامات رو به جلو، در تلاش است تا نفوذ گسترده اطلاعاتی و امنیتی در میان کشورهای منطقه کسب کند. اقداماتی که طی سال‌های اخیر جنبه‌های تازه‌ای نیز یافته است. مسئله این مقاله بررسی راهبردهای نفوذ اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی در منطقه پس از بیداری اسلامی است. مقاله از جنبۀ هدف، جزء پژوهش‌های کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. داده‌ها از منابع کتابخانه‌ای به دست آمد و برای تکمیل، مصاحبه‌ای نیز با 6 نفر از متخصصان صورت گرفت. یافته‌ها نشان داد، راهبردهای نفوذ اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی در منطقه شامل عناصر و اقدامات متنوع و متعددی بوده که شامل، نفوذ در ساختارهای نظامی و امنیتی، حمایت از گروه‌های تجزیه‌طلب، تضعیف و خدشه‌دار کردن جبهۀ مقاومت، ایجاد ناامنی، برقراری روابط پنهان با برخی کشورهای منطقه، حمایت از گروه‌های تروریستی و خرابکاری در داخل کشورها بوده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
اخوان‌کاظمی، مسعود؛ رستمی، فرزاد؛ و شاهملکی، حامد(1396). تحلیل رابطۀ اسرائیل و کردستان عراق و پیامدهای امنیّتی آن برای ج.ا.ایران. جستارهای سیاسی معاصر، 8(4)، 26- 1.
امیدی، علی؛ و خیری، مصطفی(1395). تأثیر روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل بر امنیّت ملی ایران. مطالعات راهبردی، 19(72)، 158- 137.
بهشتی‌پور، حسن(1400). شناخت زمین بازی اسرائیل در جمهوری آذربایجان. سایت ایراس، 10 مهر 1400، دسترسی: https://www.iras.ir/?p=2821
جوانشیری، امیرصدرا؛ و بصیری، محمدعلی(1398). مقایسۀ نقش لابی اسرائیل در سیاست خارجی ایالات‌متحده آمریکا در دوران باراک اوباما و دونالد ترامپ، با تأکید بر توافق هسته‌ای با ج.ا.ایران. مطالعات بین‌المللی، 16(61)، 61- 31.
حبیبی، رحمان؛ یوسفی، مجید؛ و رودباری، علیرضا(1400). تحلیل اسناد راهبردی اسرائیل (راهبرد امنیّت ملی، راهبرد آیزنکوت و راهبرد نظامی). مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 3(2)، 38- 9.
رجبی، محمد(1401). راهبرد و الگوی رفتاری جمهوری آذربایجان در برهم‌کنش ج.ا.ایران و اسرائیل. مطالعات اوراسیای مرکزی، 15(1)، 75- 53.
رضوی، سلمان(1401). مصاحبۀ تخصصی با نویسنده، تهران.
رضوی، سیدجعفر(1401). مصاحبۀ تخصصی با نویسنده، تهران.
روزنامه پراودا چاپ مسکو(1400). ترکیه ـ اسرائیل ـ آذربایجان؛ مثلث خطر علیه ایران، 9 آبان ۱۴۰۰، ترجمه و تدوین آزاده اسفندیاری، سایت ایراس، دسترسی: https://www.iras.ir/?p=3184
رویوران، حسین(1401). مصاحبۀ تخصصی با نویسنده، تهران.
سلیمی، حسین(1384). دولت مجازی یا واقع‌گرایی تهاجمی. پژوهش حقوق عمومی، 7(17)، 19-43.
ضرغامی‌خسروی، سمیرا؛ ذاکریان، مهدی؛ برزگر، کیهان؛ و کاظمی‌زند، سیدعلی اصغر(1399). تأثیر پروژه ایران‌هراسی در راهبرد منطقه‌ای جدید اسرائیل. مطالعات بین‌المللی، 16(64)، 86- 67.
عبدالله‌خانی، علی(1389). نظریه‌های امنیّت. تهران: ابرار معاصر.
قاسمی حیدری، مصطفی؛ اژدری، بهناز؛ و معصومی، مجید(1399). استقلال‌خواهی کُردها و راهبرد اسرائیل و آمریکا در تضعیف تمامیت ارضی ایران. مطالعات بین‌المللی، 17(65)، 115- 87.
قیمی‌بشنو، فاطمه(1397). بررسی تحول روابط ترکیه و اسرائیل و پیامدهای آن بر منطقه خاورمیانه (2017-1990)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ علوم سیاسی، به راهنمایی سیدمحسن میرحسینی، یزد: دانشگاه یزد، پردیس علوم انسانی و اجتماعی ـ گروه حقوق و علوم سیاسی.
متقی، ابراهیم؛ بقایی، خرم؛ و رحیمی، میثم(1389). بررسی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه پس از 11 سپتامبر (بر اساس رویکرد واقع‌گرایی تهاجمی). تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 1(4)، 26- 1.
محمدی، سیدمحمد؛ و جمال‌پور، میکائیل(1399). بحران سوریه؛ چالش‌ها و فرصت‌ها، با تأکید بر ج.ا.ایران و رژیم اسرائیل. مطالعات بیداری اسلامی، 9(18)، 40 – 7.
مشیرزاده، حمیرا(1388). تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل. تهران: سمت.
مهدیان، حسین(1391). تحلیل نقش ایران در سازمان‌های بین‌المللی انرژی، خلیج‌فارس و امنیّت، 12(136).
نصری، قدیر(1389). روش شناخت در مکتب نوواقع‌گرایی. مطالعات راهبردی، 1(2)، 238- 216.
نویدی‌نیا، فرزاد؛ و مرادی کلارده، سجاد(1400). تبیین روابط عربستان سعودی و اسرائیل در مقابله با ایران: 2020-2011. تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 13(48)، 92-109.
الهامی، امیرحسین(1401). مصاحبۀ تخصصی با نویسنده، تهران.
Bard, Mitchell (2022). Pressure Kuwait to end its boycott, August 4, 2022, https://www.jns.org/opinion/pressure-kuwait-to-end-its-boycott/
Bassist, Rina (2022). Israel tightens ties with Uzbekistan, July 28, 2022, https://www.al-monitor.com/originals/2022/07/israel-tightens-ties-uzbekistan.
Bengio, O. (2017). Has Ierael’s Support for Kurdistan’s Independence Helped or Harmed the Kurds? BESA Center Perspectives Paper, 637 (1), November 9, https:// besacenter.org/perspectives-papers/
Brzezinski, Zbigniew and John J. Mearsheimer (2005). Clash of the Titans, Foreign Policy 146 (January/February).
Dziadosz, A. (2017). The Economic Case against an Independent Kurdistan, https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/09/kurdistan-barzani-iraqturkey-blockade-oil/541149/
Ehteshami, A. (2014). Middle East Middle Powers: Regional Role, International Impact. Uluslararası İlişkiler, 11(42), 29-49
Finkel, M. (2020). IDF Strategy Documents, 2002-2018: On Processes, Chiefs of Staff, and the IDF. A Multidisciplinary Journal on National Security, 3.
Fitzpatrick, Catherine A. (2011). Israel's Troubles in Turkmenistan, Nov 8, 2011, https://eurasianet.org/israels-troubles-in-turkmenistan.
Gumrukcu, Tuvan (2020). Turkey gave Hamas members passports, Israel says, 26/08/2020, https://www.reuters.com/article/us-turkey-israel-hamas-idUSKBN25M1XW
Hanauer, L. (2016). Israel’s Interests and options in Syria, Rand Corporation, https://www.rand.org/pubs/perspectives/PE185.html
Hitchcock, William, Melvyn P. Leffler and Jeffry W. Legro (2016). Shaper Nations: Strategies for a changing World, the United States of America: Harvard University Press.
http://isis-online.org/uploads/isis-reports/documents/stuxnet_FEP_22Dec2010.pdf
https://business.com.tm/post/8605/turkmenistan-interested-in-strengthening-cooperation-with-israel-president-berdimuhamedov, (11/05/2022)
https://dayan.org/content/how-abraham-accords-affected-turkish-foreign-policy
https://www.foreignlobby.com/2020/11/03/kyrgyzstans-new-president-signs-1-million-lobbying-deal-with-eye-toward-us-israel-gulf-aid-partnership/
https://mdeast.news/2020/02/23
https://news24online.com/news/world/azerbaijan-armenia-war-saudi-arabia-calls-boycott-turkish-goods-israel-urges-nato-action-against-turkey-2248ea3f
http://qodsna.com/en/364441/Israel's-piggyback-on-the-Saudi-Emirati-war-on-Yemen, 28/01/2022
https://www.entrepreneur.com/en-au/news-and-trends/israeli-companies-are-already-enjoying-the-warming/359100
https://www.forbes.com/sites/pauliddon/2021/04/29/how-irans-militia-proxies-could-threaten-israel-from-these-four-countries/?sh=1948bc7d5975
https://www.haaretz.com/
https://www.haaretz.com/2011-07-07/ty-article/turkmenistan-rejects-israeli-ambassador-says-he-is-mossad-spy/0000017f-da79-dc0c-afff-db7b61730000
https://www.hit.ac.il/en/news/news-and-stories/Uzbekistan-Israel_cooperation (2020)
http://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/164406#.UQH8gCfs6zo (21/01/2013)
https://www.jewishvirtuallibrary.org/saudi-arabia-military-threat-to-israel (2019).
http://www.jcpa.org/JCPA/Templates/ShowPage.asp?DBID=1&LNGID=1&TMID=111&FID=443&PID=0&IID=3097
https://www.jpost.com/israel-news/netanyahu-makes-historic-visit-to-oman-570388 (26/10/2018)
https://www.jpost.com/international/israel-may-halt-its-weapons-sale-to-azerbaijan-armenian-ambassador-says-644602 (06/10/2020)
https://www.middleeastmonitor.com/20220113-israel-is-worried-about-its-secret-deals-with-kazakhstan/
https://www.middleeastmonitor.com/20210112-israel-adds-yemen-to-its-active-combat-fronts/
https://www.presstv.ir/Detail/2022/02/27/677646/Yemen-Houthi-US-Israel-Palestine-Saudi-Arabia
https://www.israelhayom.com
https://www.israelhayom.com/2020/08/31/report-israel-uae-setting-up-spy-bases-in-yemen/
https://www.newarab.com/news/mossad-chief-head-bahrain-after-uae-visit
http://www.tasnimnews.com/fa/
https://www.theguardian.com/world/2012/jan/11/secret-war-iran-timeline-attacks
http://www.timesofisrael.com
https://www.timesofisrael.com/tel-aviv-stock-exchange-inks-cybersecurity-deal-with-kazakhstan-counterpart/ (08/04/2018)
https://www.timesofisrael.com/georgia-says-it-foiled-iranian-attempt-to-murder-israeli-on-its-soil/15/11/2022
https://www.voanews.com/a/middle-east_jewish-communities-6-gulf-states-announce-joint-association/6202058.html
https://www.washingtonpost.com/opinions/david-ignatius-turkey-blows-israels-cover-for-iranian-spy-ring/2013/10/16/7d9c1eb2-3686-11e3-be86-6aeaa439845b_story.html
https://www.ynetnews.com/article/SyuHbP11cd
Katz, Yaakov (2010). WikiLeaks: Pakistan passed terror intel to Israel, Jerusalem Post, Retrieved 2 December 2010, http://www.jpost.com/Defense/Article.aspx?id=197573
Khosravi, Jamal (2016). The Presence of Israel in Iraqi Kurdistan and its Security Challenges for Iran's National Security, Journal of Politics and Law, Vol. 9, No. 7, August 30.
Kirshner, Jonathan (2010). The tragedy of offensive realism: Classical realism and the rise of China, European Journal of International Relations, volume 18, issue 1.
Levite, Ariel. E. (2016). Israel, Strategic Vision Adrift, in Hitchcock, W. and Others, Shaper Nations: Strategies for a changing World, the United States of America: Harvard University Press.
Mearsheimer, John (2001). The Tragedy of Great Power Politics, published by W.W. Norton & Company.
Mearsheimer, John J. and Stephen Walt (2003). An Unnecessary War, Foreign Policy 134 (January/February).
Milton, Patrick, M. Axworthy and B. Simms (2018). Towards A Westphalia for the Middel East, Oxford: Oxford University Press.
Prince, Todd (2021). The Curious Case of Bishkek's $1 Million Deal With Ex-Israeli Intelligence Worker, https://www.rferl.org/a/the-curious-case-of-bishkek-s-1-million-deal-with-ex-israeli-intelligence-worker-/31033365.html.
Reuters Staff (2010). https://www.reuters.com
Shahwan, Najla M. (2020). UAE-Israel intelligence base on Yemeni island of Socotra, SEP 05, 2020, https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/uae-israel-intelligence-base-on-yemeni-islandof-socotra.
Shanmugasundaram, Sasikumar (2012). Regional hegemony and emerging powers, CEU ETD Collection.
Steinberg, G. (2016). Ahrar al-sham: the Syrian Taliban Al-nusra ally seeks partnership with west, German Istitute for International and Security affairs, May 27.
The White house (2020 A). Joint Statement by the United States, Israel, and the United Arab Emirates, August 31, available at: https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/jointstatement-united-states-israel-united-arab-emirates/.
Toft, Peter (2005). John J. Mearsheimer: an offensive realist between geopolitics and power, Journal of International Relations and Development, volume 8, issue 4.
Waltz, Kenneth (1990). Realist Thought and Neorelist Theory, Journal of International Affairs, 44 (1).
Williams, Dan (2017). Netanyahu lobbies world powers to stem Iraqi Kurd setbacks, 20/10/2017, https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-kurds-israel/netanyahu-lobbies-world-powers-to-stem-iraqi-kurd-setbacks-idUSKBN1CP181
Yellinek, Roie (2020). Georgia’s Relations with Israel and the US, May 29, 2020, https://besacenter.org/georgia-relations-israel-us/
)