نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه معارف، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران امروز در نگاه مردم یک نیروی مسلح توانمند، ولایی و مردمی است. روحانیون به عنوان یکی از اساسی‌ترین تکالیف خود در تقویت از انقلاب و نظام اسلامی نقش محوری داشته‌اند. صرف داشتن قدرت نظامی نیروهای مسلح نمی‌تواند سبب موفقیت و پیروزی باشد، اقتدار و موفقیت در کنار تجهیزات و نیروهای نظامی با سلاح ایمان و از خودگذشتگی که توسط روحانیون ایجاد شد باعث تقویت ساختار نیروهای مسلح گردید. پرسش این است که نقش روحانیون در تقویت ساختار نیروهای مسلح با تاکید بر اندیشه امام خامنه‌ای چیست؟ پژوهشگران با استفاده از روش تحلیل مضمون، با نرم افزار MAXQDA داده‌های حاصل از سخنان امام خامنه‌ای(مدظله العالی) را مفهوم‌سازی کرده و بر اساس این مفاهیم، مضامین اولیه شامل راه درست را شناختن، تیزبین بودن، تعالی فرهنگ، شناخت واقعی، عدم بی‌انضباطی، پرکاری، پیگیری، همت جهادی، حرکت رو به جلو، درایت و قضاوت سیاسی احصاء گردید. سپس مضامین سازمان‌دهنده شامل آگاهی، زیرکی، معرفت، بینش، خستگی‌ناپذیری، علوهمت، روحیه امید، عزم، اراده، فراست و تدبیر به دست آمد. در نهایت، با ترکیب و ادغام مضامین فراگیر نزدیک به هم پنج عامل روحیه بصیرت، ترویج ارزش‌های اخلاقی، حفظ روحیه جهادی، حضور در صحنه و شناسائی خطوط فتنه و توطئه استخراج گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

قرآن کریم.
نهج‌البلاغه.
آقایی فیروزآبادی، سید حسن؛ و دهقان ده جمالی، حسن(1398). نقش مراجع عظام و حوزه‌های علمیه در دفاع مقدّس و بهره‌گیری از آن در جنگ احتمالی آینده (با تأکید بر جنگ نرم). مطالعات دفاعی استراتژیک، 17(78)، 5-34.
آل احمد، جلال(1358). در خدمت و خیانت روشنفکران. تهران: انتشارات رواق.
احمدوند، شجاع(1374). فرایند بسیج سیاسی در انقلاب اسلامی ایران. تهران: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اساتید.
اسکندری، مجتبی و سلیمانی، ایوب(1394). تحول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از منظر فرماندهی معظم کل قوا. راهبرد دفاعی، 13(52)، 1-28.
الگار، حامد. (1372). نیروهای مذهبی در ایران قرن بیستم، مجموعه مقالات سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت تاریخ کمبریج. ترجمۀ عباس مخبر، تهران: طرح نو
امام‌جمعه­زاده، سیدجواد؛ شهرام­نیا، امیرمسعود؛ و نجات­پور، مجید(1391). روحانیت شیعه و مقایسه سه دهه نقش آن پس از مشروطه و پس از انقلاب اسلامی. شیعه­شناسی، 12(39)، 153-160.
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در روز نیروی هوایی 19/۱۱/1368.
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار فرماندهان و جمعی از پاسداران سپاه در سالروز میلاد امام حسین (ع) 29/11/1369.
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار نیروهای حاضر در مانور ذوالفقار 05/07/1376.
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از روحانیون اخلاق سیاسی، روحانی‌ها، وظایف روحانیت 03/۱۰/ 1376.
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان عقیدتی، سیاسی نیروی انتظامی 23/۱۰/1383.
بیانات مقام معظم رهبری در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید مبعث 21/۱۲/1399.
بیانات مقام معظم رهبری در مراسم تنفیذ حکم سیزدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران 12/۰۵/1400
بیدگلی، محمد؛ و زیباکلام، صادق(1398). نقش نهاد مرجعیت و روحانیت شیعه در گفتمان مشروطه‌ خواهی ایران. علوم سیاسی، 15(47)، 1-18.
حائری، عبدالهادی(1360). تشیع و مشروطیت در ایران. تهران: انتشارات امیرکبیر.
حسینی‌زاده، محمّدعلی(1386). اسلام سیاسی در ایران. قم: دانشگاه مفید.
خامنه‌ای، سید علی(1374). مطهری احیاگر تفکر دینی. کلمه دانشجو، 4 و 5.
درودیان، محمد(1395). تجزیه‌وتحلیل جنگ ایران و عراق. تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدّس.
رشید، غلامعلی؛ و ادریسیان، محمد(1396). تبیین آموزه‌های جهادی قرآنی مؤثر بر روحیۀ جهادی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی. مطالعات دفاعی استراتژیک، 16(72)، 5-26.
سید قریشی، ماریه؛ موسوی، سیدعبدالکریم؛ و سیفی، حسن(1396). الگوی کاربردی کردن اخلاق اسلامی در سازمان‌های نظامی. راهبرد دفاعی، 15(59)، 31-63.
عالمیان، علی‌اکبر(1394). نقش روحانیت در انقلاب اسلامی. مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزۀ علمیه قم.
عنایت، حمید(1362). اندیشه سیاسی در اسلام معاصر. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.
قاضی‌زاده فرد، سید ضیاءالدین؛ و علی­دادی، علی(1399). معرفی و اولویت‌بندی متغیرهای کلیدی راهبردی دیدبانی تحولات محیطی در حوزۀ نظامی، دفاعی و امنیّتی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران. راهبرد دفاعی، 18(71)، 41-73.
موثّقی، احمد(1387). دین، جامعه و دولت در ایران. تهران: مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی.
نظری، عبداللطیف(1389). علمای حماسه‌ساز. روز روحانیت و دفاع مقدّس، پایگاه حوزه.
نقیب­زاده، احمد؛ و امانی، وحید(1382). نقش روحانیت شیعه در پیروزی انقلاب اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
نوذری، فضل‌الله؛ و کوشا، حسن(1400). تبیین اصول رهنامه راهبردی نظامی ـ امنیّتی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران. مطالعات دفاعی استراتژیک، 19(85)، 271-294.