نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران

چکیده

معماری و بالاخص معماری یادمانی در علل فاعلی، صوری و غایی خویش با هدف تاثیرگذاری بر جامعه هدف و انتقال مفاهیم دارد. از این‌رو، شناخت مبانی و مبادی طراحی بناها در فهم و نقد آن امری ضروری است. تاریخ معماری نیز در ارتباطی تنگاتنگ با وقایع اجتماعی، شکل و ساختارهایی را ارائه نموده است که از طریق آن بتواند به مثابه رسانه‌ای پایدار، مفاهیم و ارزش‌های سازندگان را بیان نماید. یکی از وقایع مهم و اصلی معاصر، انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس است. انقلاب اسلامی حاوی لحن و مبانی به‌خصوصی در تمامی سطوح اجتماعی، اقتصادی و هنری است. پس از پایان جنگ، به دلایلی مانند نیاز انتقال ارزش‌های انسانی آن روزگار به نسل‌های حاضر و آینده و نیز پاسداشت شهیدان، جانبازان و ایثارگران، بناهایی تحت نام یادمان، یادبود و موزه طراحی گردید. هدف از انجام این پژوهش مقایسه تطبیقی موزه‌های جنگ و دفاع مقدس است. به منظور بررسی این موضوع ضروری است که با استفاده از نمونه‌های موردی ساخته شده و استفاده از روش‌های تحقیق توصیفی-تحلیلی به بررسی کالبد، سامانه حرکت فضایی و ریزفضاها پرداخته شود. با توجه به اهمیت موضوع و با هدف شناسایی الگوهای طراحی موزه‌های جنگ و دفاع مقدس، این پژوهش می‌کوشد تا با بررسی تطبیقی، به پرسش زیر پاسخ دهد: ویژگی‌های کالبدی-مفهومی شکل‌دهنده به موزه‌های جنگ و دفاع مقدس کدامند؟ نتایج نشان می دهد؛ موزه‌های جنگ و دفاع مقدس از لحاظ محتوا و متن کاملا متفاوت بوده به‌گونه‌ای که نمادها، فضاسازی و بیان کالبدی غیرمنطبق برهم دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابراهیمی، خدایار؛ رشیدی آل هاشم، سیدرکن­الدین؛ و نورا، موسی(1401). نقش یادمان‌های شهدا بر ارتقای اعتقادات در جامعه. مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر، 3(2)، 1-26.
پیری، هادی­مراد(1395). راهبرد سیاست‌گذاری فرهنگی درزمینۀ علوم و معارف دفاع مقدّس به‌منظور حفظ و انتقال آن به نسل‌های آینده. مطالعات دفاع مقدس، 2(4)، 7-27.
حقیقت، سیدصادق(1400). جهاد ابتدایی از دیدگاه فقه شیعه. شیعه­شناسی، 19(75)، 7-30.
خمینی، روح‌الله(1395). صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف)/ تدوین سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی (گروه انتشارات)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
رشید، غلامعلی؛ و پاشایی هولاسو، امین(1399). بررسی نقش و ارائه الگوی تأثیرگذار مدیریت دانش بر انتقال فرهنگ دفاع مقدّس. مطالعات دفاعی استراتژیک، 17(75)، 52-82.
شمخانی، علی(1398). دفاع مقدّس: https://article.tebyan.net/UserArticle/AmpShow/629609
شمشیری، امیرحسین(1400). راه‌های حفظ و انتقال فرهنگ ایثار و شهادت به نسل آینده. مطالعات تاریخ و تمدن ایران و اسلام، 17(5)، 15-26.
قائدعلی، حمیدرضا؛ و سلیمی، غلامرضا(1396). تحلیل سیستمی یادمان‌های دفاع مقدّس. مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، 1(2)، 117-139.
قائدی، محمدرضا؛ و گلشنی، علیرضا(1395). روش تحلیل محتوا، از کمّی­گرایی تا کیفی­گرایی. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 7(23)، 57-82.
قادربیگ­زاده، رضا؛ انصاری، مجتبی؛ و حبیبی، فؤاد(1401). تحلیل مدل الماس فرهنگی در معماری بناهای حکومتی دورۀ پهلوی اول: با رویکردی انتقادی به جامعه‌شناسی هنر. باغ نظر، 19(116)، 55 ـ 70.
مش‍کی‍نی اردب‍ی‍ل‍ی، ع‍ل‍ی(1372). المواعظ العددیة تهذیب و اضافات لکتاب‌الاثنی‌عشریة.../ حرره و هذبه علی المشکینی‌الاردبیلی؛ شروح و تعالیق نافعة علی الاحمدی‌المیانجی. قم: انتشارات الهادی‫.
Cercel Cristian, Nina Parish & Eleanor Rowley (2019) War in the Museum: The Historial of the Great War in Péronne and the Military History Museum in Dresden, Journal of War & Culture Studies, 12:2, 194-214, DOI: 10.1080/17526272.2019.1580846
Chauhan, A., Ganeriwala, P., Sen, C., & Bhattacharyya, S. (2022, August). Toward Generating System Architecture and Formal Functional Description in the Architecture Analysis & Design Language (AADL) With Structured Natural Language. In International Design Engineering Technical Conferences and Computers and Information in Engineering Conference (Vol. 86212, p. V002T02A077). American Society of Mechanical Engineers.‌
Daugbjerg, M. (2017). The ‘distant war’up close and personal: approximating Afghanistan at the Danish Arsenal Museum. Critical Military Studies, 3(1), 50-68.‌
Hasselmann, A. E. (2021). Memory Makers of the Great Patriotic War: Curator Agency and Visitor Participation in Soviet War Museums during Stalinism. Journal of Educational Media, Memory, and Society, 13(1), 13-32.‌
Cento Bull, Anna, Hans Lauge Hansen, Wulf Kansteiner & Nina Parish (2019). War museums as agonistic spaces: possibilities, opportunities and constraints, International Journal of Heritage Studies, 25:6, 611-625, DOI: 10.1080/13527258.2018.1530288
Tanović, S. (2019). Designing memory: the architecture of commemoration in Europe, 1914 to the present. Cambridge University Press.‌
Tomasiewicz, K. (2020). ‘We are a social history, not a military history museum’: Large objects and the ‘peopling’of galleries in the Imperial War Museum, London. In Museums, Modernity and Conflict (pp. 213-234). Routledge.‌