نوع مقاله : ترویجی
نویسندگان
1 دکترای حقوق بین‌الملل، عضو وابستۀ پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید سپهبد پاسدار حاج قاسم سلیمانی، تهران، ایران
2 کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
چکیده
درحالی‌که تهیة رونوشت از آثار فکری توسط کتابخانههای عمومی با هدف نگهداری و حفاظت از این آثار به‌عنوان یکی از استثنائات حق نشر و تکثیر در قوانین مرتبط با مالکیت فکری ایران مغفول واقع شده بود، «آییننامة حفظ و نگهداری اسناد و مدارک دفاع مقدس» که در دی‌ماه 1397 در روزنامة رسمی منتشر شد، به‌عنوان نخستین مقرره در نظام حقوقی کشورمان نسخهبرداری با هدف مذکور را تحت شرایطی خاص و به‌صورت نسخهبرداری الکترونیکی توسط دستگاههای اجرایی و نهادهای وابسته به آنها نظیر نهاد کتابخانههای عمومی کشور الزامی دانسته و حتی رونوشت اسناد تهیه شده را در حکم اسناد طبقهبندی شده قرار داده است. کتابخانههای عمومی فرانسه نیز به‌موجب قانون مالکیت فکری این کشور (اصلاحیة سپتامبر 2018) با مقاصدی همچون حفاظت از آثار علمی، قادر به تهیة رونوشت از آثار مذکور هستند. شایان ذکر است حق نسخهبرداری کتابخانهها در هر دو کشور موردمطالعه، شرایط خاصی داشته و نظر به جرمانگاری عدم رعایت ضوابط جواز نسخهبرداری در این نظامهای حقوقی، مواردی چون عدم رعایت کمیت قانونی در نسخهبرداری و یا تهیة رونوشت با اهداف سوداگرانه توسط کتابداران میتواند مسئولیت کیفری مباشر، کتابخانه و یا هر دو را به‌صورت همزمان در پی داشته باشد. روش این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و هدف اصلی از آن، تبیین حقوقی امکان نسخهبرداری از آثار توسط کتابخانهها و بررسی نحوة ایجاد مسئولیت کیفری برای این اشخاص حقوقی در صورت تعدی از این حق است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- اردبیلی، محمد علی (1393). حقوق جزای عمومی، جلد دوم، تهران، انتشارات میزان.
- آزادی، افشین؛ ترابی، محمد و حیدرپور، ماشاءالله (1399). «جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال ششم، شماره 3.
- اصغری آقمشهدی، فخرالدین (1391). درآمدی بر حقوق مالکیت فکری، بابلسر، انتشارات دانشگاه مازندران.
- پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، تشکیل کارگروه تخصصی نابینایان در نهاد کتابخانههای عمومی کشور به نشانی اینترنتی https://www.iranpl.ir، 7/4/1398، تاریخ برداشت: 10/9/1398.
- جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8.
- حبیبزاده، طاهر (1394). حقوق مالکیت فکری انگلستان، تهران، انتشارات خرسندی.
- حکمتنیا، محمود (1383). مبانی نظری مالکیت فکری با تأکیدبر فقه اسلامی، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
- زرکلام، ستار (1387). حقوق مالکیت ادبی و هنری، تهران، انتشارات سمت.
- زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.
- شریفی، محسن (1395). مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در نظام کیفری ایران و فرانسه، دیدگاههای حقوق قضایی، شمارۀ 75 و 76، صفحات 116-81 .
- شیخی، مریم (1394). اصول حقوق مالکیت فکری، تهران، انتشارات میزان.
- فرج اللهی، رضا (1388). مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در حقوق فرانسه، تهران، انتشارات میزان.
- قبولی‌درافشان، سید محمدمهدی؛ محسنی، سعید و قاسمی، حبیبه (1392). مطالعۀ تطبیقی نسخهبرداری از آثار ادبی و هنری توسط کتابخانهها، فصلنامۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی، شمارۀ 62، صفحات 261-239.
- کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان.
- کلمبه، کلود (1385). اصول بنیادین حقوق مؤلف و حقوق مجاور در جهان، ترجمة علیرضا محمدزاده وادقانی، تهران، انتشارات میزان.
- محسنی، سعید و قبولی‌درافشان، سید محمدمهدی (1394). حقوق ادبی و هنری (با مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه و مصر)، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
- نصیری، سوناز (1398). «نقش قدرت نرم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی عراق)»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 9، شماره 1.
- Code de la propriété intellectuelle "version consolidée au 7 septembre 2018 (retrieved from https://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do?cidTexte=LEGITEXT000006070719&dateTexte=20191112). " (retrieved from https://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/fr/fr/fr514fr.pdf).
- Code penal- Dernière modification le 01 juin 2019
- Crews, K. (2017). Standing Committee on Copyright and Related Rights, Study on Copyright Limitations and Exceptions for Libraries and Archives 'UPDATED AND REVISED. Geneva: WIPO.
- Deckert, k. (2011). Corporate Criminal Liability in France, Corporate Criminal Liability (pp. 147-176). Netherlands: Springer.
- Gill, P. (2001). The public library service (IFLA/UNESCO guidelines for development). Munich: IFLA.
- Maréchal, J. (2009). RESPONSABILITÉ PÉNALE DES PERSONNES MORALES. Juris Classeur Pénal Code.
- Raimbault, P. (2008). La responsabilité pénale des décideurs et des personnes morales. XXXIVe Congrès français de criminology retrieved from https://plink.ir/s2g6b.
- Standler, R. (2012). Moral rights of authors in the USA. Retrieved from rbs2.com/moral.pdf.
- Wechs Hatanaka, A. (2018). Optimising Mediation for Intellectual Property Law Perspectives from EU, French and UK Law. IIC - International Review of Intellectual Property and Competition Law. Volume 49, Munich: springer.
)