فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تفاهم نامه با انجمن علمی

بررسی و ارزیابی راهبردهای دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استاد دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش به بیان و ارزیابی راهبردهای دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران در دوره جنگ تحمیلی پرداخته می شود .
شیوه و روش انجام این تحقیق از حیث رویکرد محقق، توصیفی – تحلیلی و از حیث تکنیک جمع‌آوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و اسنادی است. در این تحقیق سعی شده است به پرسش های مختلف در باره چیستی و چرایی اتخاذ راهبردهای دفاعی و نظامی در دوره جنگ پاسخ داده شود. در مجموع بررسی های این تحقیق نشان می دهد که راهبردهای نظامی ایران در جلوگیری از "پیشروی عراق" در خاک ایران و نیز "دفع تجاوز" و "آزادسازی سرزمین های اشغالی" کشور موفق بوده است ولی راهبرد ایران برای "خاتمه دادن به جنگ" از طریق انجام یک عملیات بزرگ سرنوشت ساز، ناموفق بوده است و باعث طولانی و فرسایشی شدن جنگ و نیز کاهش توان اقتصادی ایران و افزایش تلفات و تغییر موازنه قوا به نفع عراق شده است. از طرفی ایران، "راهبردِ دیپلماسی" موفقی در طول دوره دفاع مقدس نداشته است و سرانجام جنگ، نه با ابتکار نظامی – سیاسی جمهوری اسلامی ایران بلکه از طریق پذیرش تأخیری قطعنامه 598 سازمان ملل به پایان رسیده است. در نهایت جمهوری اسلامی ایران توانسته است با راهبردهای اتخاذ کرده، "تمامیت ارضی" کشور را حفظ کند و جنگ را پس از هشت سال با ناکام گذاشتن صدام حسین به پایان ببرد. ولی موفق نشده تا خسارات و غرامت جنگ را از عراق دریافت کند و اروندرود را لایروبی نماید و خوزستان را بازسازی کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
اردستانی، حسین و ایزدی، یدالله (1398). روز شمار جنگ ایران و عراق، کتاب پنجاه و سوم، جلد1، نبرد بزرگ زمستانی در جبهه شمالی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه.
تیمرمن کنت آر (1373). سوداگری مرگ، ترجمه احمد تدین، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
حدیث ولایت، (1377). مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری، جلدهای 1 تا 8، چاپ دوم، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
رشید غلامعلی، (1388). آغاز و پایان جنگ، درج شده در کتاب ما و جنگ، به کوشش مهدی بهداروند، تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات دفاع مقدس.
رضایی محسن (1388). بررسی ابعاد اجتماعی جنگ، درج شده در کتاب ما و جنگ، به کوشش مهدی بهداروند، تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات دفاع مقدس.
رضایی محسن (1395). ناگفته های جنگ، خبرگزاری فارس، کد خبر: 3148، 4 مهر ماه 1395، به نشانی:  http://rezaee.ir/fa/news/3148
روزنامه جمهوری اسلامی (1359)، تهران.
صحیفه امام (1378). مجموعه آثار امام خمینی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، جلدهای 1 تا 22.
صفوی یحیی (1399). از جنوب لبنان تا جنوب ایران، تدوین: مجید نجف پور، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ چهارم.
عیوضی، محمدرحیم و حاجی حسن، ملیحه (1398). «تبیین مؤلفه های اندیشۀ سیاسی امام‌خمینی (ره) در هشت سال دفاع مقدس»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، 5(1)، 95-113.
کتابی، امیرعلی (1398). «نقش راهبردی امام‌خمینی(ره) در مدیریت جنگ در دوران دفاع مقدس»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، 5(3)، 49-65.
مجله نگاه (1381). سال سوم، شماره 26، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه، شهریور ماه.
محققی، محمدحسن (1393). اسرار مکتوم، ناگفته های دفاع هشت ساله، تهران: نشر بعثت.
موسوی قویدل، علی اکبر (1393). فصل بیست و یکم کتاب اسرار مکتوم، نگارش محمد حسن محققی، تهران: نشر بعثت.
ولایتی علی اکبر، (1393). فصل دهم کتاب اسرار مکتوم، نگارش محمد حسن محققی، تهران: نشر بعثت.
هاشمی رفسنجانی، اکبر (1384). انقلاب در بحران، کارنامه و خاطرات سال 1359، به کوشش: عباس بشیری، تهران، دفتر نشر معارف انقلاب.
هاشمی رفسنجانی، اکبر (1390). پایان دفاع آغاز بازسازی، کارنامه و خاطرات سال 1367، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب.
هاشمی رفسنجانی، اکبر (1399). 61 مصاحبه با روزنامه جمهوری اسلامی، تهران: سازمان انتشارات روزنامه جمهوری اسلامی.
هاشمی رفسنجانی اکبر (1382). مصاحبه با روزنامه کیهان، نگین ایران، فصلنامه مطالعات و تحقیقات جنگ، دوره 2، شماره 7.
Bracker, J (1980). The historical development of strategic management concept, Academy of Management Review
Joint Strategy Review (1999). Washington, DC: The Joint Staff,
Chakravarthy, B. and Henderson, J (2007). "From a hierarchy to a hierarchy of strategies: adapting to a changing context", Management Decision, 45(3), pp. 642-652.
فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس
دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 26
شهریور 1400
صفحه 49-73
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار