نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مطالعات امریکای شمالی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

این مقاله درصدد است با رویکرد نظری تاریخ فرهنگی و روش نشانه‌شناسی و تحلیل محتوا و با بررسی دو فیلم ایرانی و دو فیلم امریکایی در ژانر جنگ، عناصر فرهنگی متفاوت در بازنمایی جنگ در سینمای ایران و امریکا را شناسایی کند. بدین‌منظور، مقاله حاضر به بررسی دو فیلم "دیده‌بان" و "مهاجر" به کارگردانی "ابراهیم حاتمی‌کیا" و دو فیلم جوخه و متولد چهارم جولای به کارگردانی الیور استون می‌پردازد. مقاله درصدد پاسخ به این سؤال است: "دلایل بازنمایی متفاوت جنگ در سینمای ایران و امریکا چه چیزهایی هستند؟" بدین منظور با شناسایی تقابل‌هایی دوتایی که خود در گفتمان‌های مختلف غالب در این دو کشور ریشه دارد، درصدد پاسخ به سؤال یادشده بر می‌آید. مقاله به تحلیل فیلم‌ها از دیدگاه نشانه‌شناختی و تاریخ فرهنگی پرداخته، سعی می‌کند تا با مقوله‌بندی عناصر فرهنگی به‌دست آمده، تقابل‌های دوتایی فرهنگی را پیدا کند. در پایان، مقاله این‌گونه نتیجه می‌گیرد که عناصر فرهنگی و گفتمان‌های متفاوت باعث شده است که مفاهیم پیرامون جنگ در دو جامعه ایرانی و آمریکایی به طوری متفاوت از یکدیگر در سینمای این دو کشور بازنمایی شود. تقابل‌های شناسایی شده عبارتند از: نتیجه‌گرایی / تکلیف‌گرایی، عمل‌گرایی / عقیده‌گرایی، عقل‌گرایی / عشق‌گرایی، آینده‌گرایی / عاقبت‌گرایی و وطن‌پرستی / فراوطن پرستی.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم
آزاد ارمکی، تقی؛ اعتمادی فرد، سیدمهدی. (1387). روابط نسلی در سینمای جنگ ایران، با تأکید بر سینمای حاتمی‌کیا؛ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 12(1).
آسابرگر، آرتور. (13793). روش های تحلیل رسانه ها. ترجمه پرویز اجلالی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
آوینی، مرتضی. (1376). حاتمی‌کیا در آیینه منتقدان. نقد سینما، 11()، 260-256.
برک، پیتر. (1389). تاریخ فرهنگی. ترجمه نعمت الله فاضلی، پژوهشکده تاریخ اسلام.
دهقان، خسرو. (1376). حاتمی‌کیا در آیینه منتقدان؛ نقد سینما،  11()، 260-256.
روحانی، محمدرضا. (1377). ابراهیم حاتمی‌کیا فیلمساز مؤلف. انتشارات تکاپو.
کریمی، مهدی. (1391). مقایسه تطبیقی سینمای دفاع مقدس و سینمای جنگی آمریکا؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشکده صدا و سیما.
فراستی، مسعود. (1379). جنگ و صلح. انتشارات انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس.
فولر، گراهام. (1373). قبله عالم: ژئوپلیتیک ایران. ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
کانت، امانوئل. (1369).  بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق. ترجمه حمید عنایت و علی قیصری، تهران: خوارزمی.
کوک، دیوید. (1380). تاریخ جامع سینمای جهان. ترجمه هوشنگ آزادی ور، تهران: نشر چشمه.
ماکیاولی، نیکولو. (1389). شهریار. ترجمه محمود محمود، تهران: نشر نگاه.
مستغانی، سعید. (1377). بررسی تطبیقی سینمای جنگ در جهان و سینمای دفاع مقدس. خبرنامه هفتمین جشنواره فیلم دفاع مقدس.
ملاحویش آل غازی، عبدالقادر. (1382 ق). بیان المعانی. دمشق: مطبعه الترقی.
نوریان، مهدی. (1391). بحران هویت امریکایی در عصر اطلاعات. کتاب ماه علوم اجتماعی، 16(1)، 110-106.
Inc., M.-W. (2004). Merriam-Webster's Collegiate Dictionary: Eleventh Edi tion: Merriam Webster, Incorporated.
Fischer, D. H. (1989). Albion's Seed: Four British Folkways in America. New York: Oxford University Press.
Saussure, Ferdinand de ([1916] 1983): Course in General Linguistics (trans. Roy Harris). London: Duckworth.