نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیرت دولتی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

2 دانش آموخته دکتری مدیریت دولتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

چکیده

یکی از مسائلی که دین اسلام به آن اهمیت فراوان داده ، خدمت به مردم است.خدمت به مردم در تعالیم اسلامی و سیره اولیاء(ع)بعد از انجام واجبات، برترین وسیله برای تقرب به خداوند متعال و بارزترین جنبه‌ی اجتماعی عبادت می‌باشد. در صورتی که انگیزه خدمت به مردم سر لوحه همه انگیزه‌ها قرار بگیرد؛ مانند ایمان به خدا باعث صعود انسان به مقامات معنوی و جلب رضایت خداوند متعال می‌شود. بر این اساس در این پژوهش انگیزه خدمت عمومی درمنظومه فکری مقام معظم رهبری(مدظله العالی) که بهترین منیع برای دستیابی به مؤلفه ها و شاخص‌های انگیزه خدمت به مردم می باشد؛ مورد بررسی قرار می‌گیرد.جامعه آماری پژوهش مکتوبات و بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) از ابتدای دوره زعامت ایشان تا سال 1398می باشد.داده‌های پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل و درنهایت مبتنی و شبکه مضمونها، الگویی فرایندی انگیزه خدمت عمومی طراحی و تبیین شد.بر اساس نتایج انگیزه خدمت عمومی از4 مضمون فراگیر،23 مضمون سازمان دهنده و 83 مضمون پایه شکل یافته؛ که هسته مرکزی آن همانا انگیزه خدمت عمومی است. یافته های پژوهش مؤید این مطلب است که از دیدگاه مقام معظم رهبری انگیزه خدمت عمومی از ارزش‌های دینی– معنوی(خدامحوری، ولایت مداری، معادگرایی و دین مداری)،ارزش‌های اجتماعی(عدالت‌گستری، مردم سالاری دینی، رفاه جمعی، اتحاد ملی ، انقلا‌ب مداری، استقلال خواهی ، اقتدارگرایی و استکبارستیزی)، ارزش‌های اخلاقی(ساده زیستی، شکیبایی، تواضع، ایثار و فداکاری و شفقت و مهربانی) و ارزش‌های حرفه ای(اخلاق حرفه ای، تقوای کاری ، مردم داری ، کار جهادی، معنویت کاری و کیفیت طلبی) شکل می‌گیرد

کلیدواژه‌ها

امام خمینی(رحمه‌الله علیه)، روح‌الله(1385). صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ چهارم.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1396). بیانات در دیدار با کارگران به مناسبت روز کارگر.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1395). بیانات در دیدار مسئولان نظام در ماه مبارک رمضان.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1394). بیانات در دیدار رییس جمهور و اعضای هیئت دولت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1393). بیانات در دیدار با مسئولان نظام.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1393). بیانات در دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1392). بیانات در دیدار رییس جمهور و اعضای هیئت دولت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1391). بیانات در دیدار نخبگان، برگزیدگان و مسئولان خراسان شمالی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1391). بیانات در دیدار فرماندهان و جمعی از کارکنان‌ نیروی هوائی ارتش جمهوری اسلامی ایران‌.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1390). بیانات در دیدار با مردو و کارکنان صنعت نفت عسلویه.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1390). بیانات در خطبه‌های نماز عید سعید فطر.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1389). بیانات در دیدار با اعضای دفتر رهبری و سپاه حفاظت ولی امر مسلمین.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1388). بیانات در دیدار با بیانات در دیدار جمعی از مردم در سالروز ولادت حضرت امیرالمؤمنین (ع).
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1388). بیانات در دیدار با استادان و دانشجویان کردستان..
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1387). خطبه‌های نماز جمعه تهران در روز هیجدهم رمضان.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1387). بیانات در دیدار با رؤسای سه قوه و مسئولان نظام.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1386). بیانات در دیدار اعضای هیئت دولت و  مدیران اجرایی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1385). بیانات در دیدار با کارگزاران نظام.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1385). بیانات در خطبه‌های نماز عید سعید فطر.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1385). بیانات در دیدار با کارگزاران نظام و سفرای کشورهای اسلامی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1385). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم ‌در آستانه انتخابات‌ مجلس خبرگان.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1384). بیانات در دیدار با استادان و دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع).
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1382). بیانات در دیدار با جمعی از نخبگان حوزوی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1382). بیانات در دیدار با جمعی از اساتید دانشگاه ها.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1382). بیانات در دیدار  با زائرین و مجاورین حرم رضوی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1382). بیانات در مراسم چهاردهمین سالگرد ارتحال امام خمینی(قدس سره).
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1382). بیانات در دیدار با شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر تهران.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1382). پیام به نشست منتخبان دومین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1381). بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در اجتماع بزرگ زایران حرم امام خمینى.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1381). بیانات در دیدار با جمعی از معلمان و کارگران.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1380). بیانات در دیدار با رییس جمهور و اعضای هیئت دولت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1380). بیانات در دیدار  با زائرین و مجاورین حرم رضوی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1379). بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1379). بیانات در دیدار با اعضای شورای تأمین.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1378). بیانات در دیدار با کارگزاران نظام.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1376). بیانات در دیدار با جمعی از فرماندهان سپاه.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1373). بیانات در دیدار با کارگزاران نظام.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1372). بیانات در دیدار  با رییس جمهور و اعضای هیئت دولت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1372). بیانات در دانشگاه علوم انتظامی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی)، سید علی(1368). بیانات در دیدار  با مسئولین و کارگزاران نظام.
ایمانی خواه، فهیمه(1395). ابهام هدف سازمانی و انگیزه خدمت عمومی در بخش دولتی ایران: آیا رابطه ای بین آنها وجود دارد؟، تهران: پایان نامه کارشناسی ارشد، تربیت مدرس.
بهرام زاده، محمدرضا؛ منظری توکلی، علیرضا؛ سلاجقه، سنجر؛ پورکیانی، مسعود و شیخی، ایوب(1399). انگیزه خدمت عمومی و عوامل سازمانی و غیرسازمانی، مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 29(97)، 9-38.
پیروز، علی آقا؛ خدمتی، ابوطالب؛ شــفیعی، عباس و بهشتی نژاد، سید محمود(1389). مدیریت در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ هفتم.
حمیدی زاده، علی؛ رشید، علی اصغر و سلطانی نژاد، نیما(1395). شکل گیری رفتارهای شهروندی سازمانی بر مبنای انگیزة خدمت محور، سرمایة اجتماعی و تعهد سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان بانک های دولتی شهر کرمان)، مدیریت سرمایة اجتماعی، 3(2)، 233-250.
خسروپناه، عبدالحسین و جمعی از پژوهشگران(1396). منظومه فکری آیت ا... العظمی خامنه‌ای، جلد اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
دلخواه، جلیل؛ نیری، شهرزاد و بابایی، وحیده(1399). تفاوت‌های نسلی در انگیزه خدمت عمومی، مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 9(31)، 1-32.
رودباری، حسنعلی و رفیعی پور، مهدی(1391). ارزش خدمت پلیس به مردم از نظر اسلام، توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، 4(27)، 83-112.
زکوی، مهدی و الفتی، حسن(1400). بررسی اخلاق حرفه‌ای قضا پس از انقلاب اسلامی. جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 2(3)، 147-171.
زندی اسدآبادی، خوش قدم(1397). خدمت به مردم از منظر امام خمینی  www.imam-khomeini.ir
 عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ زاده، محمد(1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 151-198.
علویان، مرتضی و ذکریاپور، سعید(1400). واکاوی جایگاه شفافیت در حکمرانی شایسته، مبتنی بر اندیشه آیت الله خامنه ای(مدظله العالی). جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 2(3)، 53-79.
کشیشیان سیرکی، گارینه(1400). الگوسازی نظام پیشرفته اسلامی بر اساس شاخصه های جوانگرایی در بیانیه گام دوم انقلاب. جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 2(3)، 25-52.
لباف، حسن؛ دلوی، محمدرضا(1383). مدیریت بومی: چالش‌ها و راهکارها، مطالعات مدیریت، 11(43و44)، 113-137.
مجلسی، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌‌ب‍ن‌‌م‍ق‍ص‍ودع‍ل‍ی‌(1386). بحارالانوار،  جلد 71، تهران: اسلامیه، چاپ پنجم.
مجلسی، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌‌ب‍ن‌‌م‍ق‍ص‍ودع‍ل‍ی‌؛ علوی، سید جواد؛ آخوندی، محمد(1396). بحارالانوار، جلد 27، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
مظاهری، حسین(1391). خدمت به خلق خدا، مانع سقوط انسان، پاسدار اسلام، 367.
موسوی، سید محمدرضا و نقی لو، علی(1400). تاثیر هویت ملی چندپارۀ ایران بر توسعه سیاسی کشور. جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 2(3)، 81-100.
نوائی، نیلوفر؛ واعظی، رضا؛ سید نقوی، میر علی(1399). ارتقا انگیزه خدمت عمومی در پرتو عوامل سازمانی، مدیریت منابع انسانی پایدار، 2(2)، 7-28.
Buchanan, Bruce 11. Downs, Anthony. (1975). "Red Tape and the Service 1967 Inside Bureaucracy. Boston: Ethic: Some Unexpected Differ- Little, Brown. ences Between Public and Private Managers. "Administration Etzioni, Amitai. and Society ,4, pp 423-44.
Breaugh, Jessica, Ritz, Adrian b Alfes, Kerstin (2017). Work motivation and public service motivation: disentangling varieties of motivation and job satisfaction, Public Management ReviewVolume 20, 2018 - Issue 10 . pp 1423-1443.
Choi, Seungjin. (2016). “Bridging the gap Social networks as a theoretical mechanism linking public service motivation and performance”. International Journal of Manpower, 77(5), pp 900-916.
Homberg,  Fabian., Vogel, Rick., Weiherl, Julia (2019). Public service motivation and continuous organizational change: Taking charge behaviour at police services, Special Issue: Public sector employees in a challenging work environment, 97(1), pp 28-47.
Jensen, U.T., L.B. Andersen, and C.B. Jacobsen. 2019a. Only when we agree! How value congruence moderates the impact of goal-oriented leadership on public service motivation. Public Administration Review 79 (1): 12–24.
Kjeldsen, Anne Mette, Hansen, Jesper Rosenberg. (2018).  Sector Differences in the Public Service Motivation–Job Satisfaction Relationship: Exploring the Role of Organizational Characteristics, 38(1), pp 24-48.
Perry, J.L. & Wise, L.R. (1990). The motivational bases of public service. Public Administration Review, 50(3), pp 367-373
Schott, C., Neumann, O., Bärtschi, M., Ritz, A. (2019). Public service motivation, prosocial motivation, prosocial behavior, and altruism: Towards disentanglement and conceptual clarity, International Journal of Public Administration, 24(14), 1200-1211.
Tahili, Mashuri H. (2018). The Effect of Public Service Motivation on Integrated Administration Services at District Level of Government, International Journal of Administrative Science & Organization ,25(2), 65-75.
Taylor, Jeannette. (2007). Th e Impact of Public Service Motives on Work Outcomes in Australia: A Comparative Multi- Dimensional Analysis. Public Administration 85(4): pp 931–959.
Vandenabeele, W outer. Ritz, Adrian. Neumann, Oliver, 2018, Public Service Motivation: State of the Art and Conceptual Cleanup, The Palgrave Handbook of Public Administration and Management in Europe, pp 261-278.
Vandenabeele, w. (2008) Development of a Public Service Motivation Measurement Scale: Corroborating and Extending Perry's Measurement Instrument, International Public Management Journal, 11:1, pp 143-167.
Van Loon NM, Kjeldsen AM, Andersen LB, Vandenabeele W, Leisink P (2018) Only when the societal impact potential is high? A panel study of the relationship between public service motivation and perceived performance. Rev Publ Pers Adm 38(2): pp 139–166.