نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

2 گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی کیفی ابعاد سبک‌زندگی همسران شهدا دوران 8 ساله دفاع مقدس بود. روش پژوهش حاضر کیفی با رویکرد پدیدارشناختی بود. جامعه پژوهش حاضر، تمامی همسران شهدا شهر یزد بودند که از این میان 17 نفر بر اساس شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. افرادی برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند که بر اساس نمره برش در پرسشنامۀ سلامت‌ عمومی‌ گلدبرگ (1972) از سلامت بالایی برخوردار بودند. انتخاب حجم نمونه تا حد اشباع نظری در پژوهش‌های کیفی انجام شد. ابزار مورد استفاده در پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که از این طریق معیارها، ویژگی‌ها و مقوله‌های مرتبط با سبک زندگی سالم بر اساس نظر همسران شهدا استخراج گردید. برای تحلیل داده‌ها از شیوه تحلیل مضمون به روش کلایزی استفاده شد. نتایج نشان داد سبک زندگی همسران شهدا دارای چهار بعد سلامت روان، روابط و مشارکت اجتماعی، گرایش معنوی و مدیریت اخلاقی بود که به دو دسته سبک زندگی متمرکز به سلامت روانی- اجتماعی (آینده‌نگری، استقلال، تعامل اجتماعی و ..) و سبک زندگی متمرکز به گرایش معنوی-اخلاقی ( عبادت و بندگی، ایمان به خدا، تعهد اخلاقی و ..) طبقه‌بندی شد. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان گفت الگوی خاصی از سبک زندگی که توسط همسران شهدا استخراج شد، می تواند به پیامدهای مثبت روانشناختی در آن‌ها منجر شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

افشانی، سیدعلیرضا؛ رسولی نژاد، سیدپویا؛ کاویانی، محمد و سمیعی، حمیدرضا(1393). بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی با سلامت اجتماعی مردم شهر یزد، مطالعات اسلام و روانشناسی، 8(14)،83-103.
بابایی فرد، اسدالله(1392). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در مسئولیت­پذیری زنان سرپرست خانوار در کاشان و آران و بیگدل، مطالعات راهبردی زنان، 15(59)، 105-157.
بختیاری، آمنه؛ محبی، سیده‌فاطمه(1385). حکومت و زنان سرپرست خانوار، مطالعات راهبردی زنان، 9(34).
برومند زاده، نیلوفر و کریمی ثانی، پرویز(1394). تعیین اثر بخشی آموزش مهارت‌های معنوی بر سلامت عمومی و اضطراب دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تبریز، آموزش و ارزشیابی، 8(31)، 9-23.
بشارت، محمدعلی(1388). پایایی و روایی فرم 28 سؤالی مقیاس سلامت روانی در جمعیت ایرانی، پزشکی قانونی، 15 (2)، 78-91.
حسین ثابت، فریده(1387). اثربخشی آموزش صبر بر اضطراب، افسردگی و شادکامی، مطالعات اسلام و روانشناسی، 1(2)، 79-92.
خدادادی سنگده، جواد؛ احمدی، خدابخش و آموستی، فروغ(1394). شناسایی عوامل معنوی مؤثر بر سلامت خانواده­های نظامی: یک مطالعه کیفی، علوم مراقبتی نظامی، 3(5)، 134-142.
خشکاب، محبوب (1392). بررسی اثربخشی آموزش مفاهیم دینی (توکل، صبر، نماز، دعا و بخشش) بر رضایت­مندی زناشویی و سازگاری زناشویی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. پردیس بین­الملل دانشگاه فردوسی مشهد.
خواجه‌نوری، بیژن؛ مساوات، سیدابراهیم و ریاحی، زهرا(1393). رابطه سبک زندگی و مسئولیت‌پذیری فردی و اجتماعی (مطالعه موردی: نوجوانان دبیرستانی شیراز)، جامعه پژوهشی فرهنگی، 5(4)، 45-64.
روشن، رسول و شاکری؛ رضا (1382). بررسی میزان افسردگی همسران شهید استان تهران با استفاده از مقیاس ویژه­ی سنجش افسردگی همسران شهید، افق دانش؛ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشت درمانی گناباد، 16(1)، 50-59.
سواری، کریم(1392). بررسی منابع فشار روانی خانواده­های شاهد و ایثارگر، روانشناسی نظامی، 4(13)، 44-53.
صفایی راد، ایرج؛ کریمی، لطف‌الله؛ شموسی، نعمت‌الله و احمدی طهور، محسن(1389). رابطه بهزیستی معنوی با سلامت روان در دانشجویان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار، 17(4)، 274-280.
عیسی­زاده، عیسی(1394). عوامل اسلامی شدن سبک زندگی، اسلام و مطالعات اجتماعی، 2(4)، 121-144.
فاضلی، محمد(1382). مصرف و سبک زندگی، تهران: نشر صبح صادق.
فتحی آشتیانی، علی(1391). آزمون­های روان­شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روان، تهران: بعثت.
فدایی، مهدی(1395). نسبت سبک زندگی و معنای زندگی در اندیشه آلفرد آدلر، پژوهش­نامه سبک زندگی، 2(3)، 65-76.
کاوه، منیژه(1395). بررسی رابطه بین سبک دلبستگی به خدا با تاب­آوری در همسران شاهد استان چهارمحال و بختیاری، پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، 6(13)، 33-53.
کاویانی، محمد(1392). سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کجباف، محمدباقر؛ سجادیان، پریناز؛ کاویانی، محمد و انوری، حسن(1390). رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان، روانشناسی و دین، 4 (4)، 61-74.
کرامتی، هادی؛ مرادی، علیرضا و کاوه، منیژه(1384). بررسی و مقایسه کارکرد خانواده و سیمای روانشناختی فرزندان شاهد، نوآوری آموزشی، 21(14)، 59-78.
گنجویی، حمدا(1394). بررسی کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار: مطالعه کیفی در شهر شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه یزد.
مجاهد، عزیزالله؛ کلانتری، مهرداد؛ مولوی، حسین؛ نشاط دوست، حمیدطاهر و شکیبا، منصور(1390). بررسی مقایسه‌ای وضعیت سلامت‌روانی همسران شهدا و جانبازان شهر زاهدان، افق دانش: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، 17(3)، 43-50.
مقصودی مدیح، سمیرا(1392). تعیین اثربخشی آموزش صبر بر توانمندی‌های شخصیت و کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
ناعمی، علی‌محمد(1394). تأثیر آموزش تاب‌آوری بر سلامت روان، خوش­بینی و رضایت از زندگی زنان سرپرست خانوار، پژوهشنامه روانشناسی مثبت، 3 (3)، 33-44.
نعمتی پور، زهرا؛ گلزاری، محمود و باقری، فریبرز(1391). بررسی اثربخشی آموزش صبر به شیوه گروهی بر کاهش علائم افسردگی و فشار روانی حاصل از داغ‌دیدگی در مادرانی که فرزند خود را ازدست‌داده‌اند، مطالعات روانشناسی بالینی، 7(2)، 31-59.
Beck, R. (2006). God as a secure base: Attachment to God and theological exploration. Journal of Psychology and Theology34(2), 125-132.
Bigdeloo, M., & Bozorgi, Z. D. (2016). Relationship between the Religious Attitude, Self-Efficacy, and Life Satisfaction in High School Teachers of Mahshahr City. International Education Studies9(9), 58-66.
Doolittle, B. R., & Farrell, M. (2004). The association between spirituality and depression in an urban clinic. Primary care companion to the Journal of clinical psychiatry, 6(3), 114-118.
De Burgh, H. T., White, C. J., Fear, N. T., & Iversen, A. C. (2011). The impact of deployment to Iraq or Afghanistan on partners and wives of military personnel. International Review of Psychiatry23(2), 192-200.
Davis, B. E. (2010). Parental wartime deployment and the use of mental health services among young military children. Pediatrics, peds-2010.
Devisch, I., & Deveugele, M. (2010). Lifestyle: Bioethics at a critical juncture. Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics, 19(4), 550-558.‌
Dehghani-Firoozabadi, E. S., Mohtashami, J., Atashzadeh-Shoorideh, F., Nasiri, M., Dolatian, M., & Sedghi, S. (2016). Correlation between religious attitude and resiliency of women under domestic violence. Global journal of health science9(3), 199.
Hills, J., Paice, J. A., Cameron, J. R., & Shott, S. (2005). Spirituality and distress in palliative care consultation. Journal of palliative medicine, 8(4), 782-788.
Hodges, S. J., & Crowe, A. (2014). Attitudes of college students towards purpose in life and self-esteem. International Journal of Existential Psychology and Psychotherapy5(1), 8.
Jang, S. J., & Johnson, B. R. (2004). Explaining religious effects on distress among African Americans. Journal for the Scientific Study of Religion, 43(2), 239-260.
Jain, S., Buka, S. L., Subramanian, S. V., & Molnar, B. E. (2012). Protective factors for youth exposed to violence: Role of developmental assets in building emotional resilience. Youth Violence and Juvenile Justice10(1), 107-129.
Morrow, R., Rodriguez, A., & King, N. (2015). Colaizzi’s descriptive phenomenological method. The psychologist, 28(8), 643-644.
Nash, W. P., & Litz, B. T. (2013). Moral injury: A mechanism for war-related psychological trauma in military family members. Clinical child and family psychology review16(4), 365-375.
Snyder, C. R., Sympson, S. C., Ybasco, F. C., Borders, T. F., Babyak, M. A., &
Schieman, S., Bierman, A., & Ellison, C. G. (2013). Religion and mental health. In Handbook of the sociology of mental health (pp. 457-478). Springer, Dordrecht.
Turner, N., Hastings, J. F., & Neighbors, H. W. (2018). Mental health care treatment seeking among African Americans and Caribbean Blacks: what is the role of religiosity/spirituality?. Aging & mental health, 1-7.
Uth, T. C. (1996). Definitions of life style and its applications to travel behavior. Extraído de: www. i4. auc. dk/trg/td/papers/papers96/tr_og_ad/uth/uth. Pdf.
Weber, S. R., & Pargament, K. I. (2014). The role of religion and spirituality in mental health. Current opinion in psychiatry27(5), 358-363.