نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول

چکیده

بیشتر محققان دربارۀ ادبیت گفتارمتن روایت فتح اتفاق‌نظر دارند. برخی از آن‌ها بر این باورند که گفتارمتن از تصاویر مستند استقلال دارد و ادبیت آن ارتباط ساختاری با تصویر ندارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل چگونگی ارتباط ادبیت گفتارمتن با تصویر در مستند روایت فتح به رشته تحریر درآمده است. فرضیۀ اصلی پژوهش این است که فرم روایت فتح تمثیلی است و این فرم رابطه‌ای اندام‌وار بین ادبیت گفتارمتن با تصویر ایجاد کرده است. برای سنجش این فرضیه از روش تحلیل ساختاری مبتنی‌بر ایدۀ اندام‌وارگی استفاده شد و نمونه­گیری به روش انتخابی و هدفمند از قسمت نخست روایت فتح، یعنی شب عاشورایی انجام شد. یافته‌های پژوهش بیان‌گر این است که فرم اندام‌وار تمثیل تاریخی-سینمایی در مستند روایت فتح، موجب پیوند ساختاری بین ادبیت گفتارمتن با تصویر در این اثر شده است.

کلیدواژه‌ها

منابع  و مآخذ
الف) منابع فارسی
- آذین‌فر، عزیز (1387). «توصیف در آثار شهید آوینی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دزفول: دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.
- آوینی، مرتضی (1393). آینۀ جادو، جلد اول، چاپ ششم، تهران: انتشارات واحه.
- آوینی، مرتضی (1391). تماشاگه راز، چاپ دوم، تهران: انتشارات واحه.
- آوینی، مرتضی (1390). توسعه و مبانی تمدن غرب، چاپ اول، تهران: انتشارات واحه.
- آوینی، مرتضی (1392). گنجینۀ آسمانی، چاپ دوم، 2، تهران: انتشارات واحه.
- احمدی، بابک (1370). ساختار و تأویل متن، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز.
- احمدی، بابک (1380). ساختار و هرمنوتیک، چاپ اول، تهران: انتشارات گام نو.
- ارسطو (1392). دربارۀ هنر شعر، ترجمه سهیل محسنی افنان، چاپ دوم، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه.
- استیس، والتر. ت (1361). عرفان و فلسفه، ترجمۀ بهاءالدین‏ خرمشاهی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش.
- امامی، همایون (1389). نقدی بر سیر تحول گفتار در سینمای مستند ایران، تهران: انتشارات دانشکدۀ صداوسیما.
- پاینده، حسین (1369). «مبانی فرمالیسم در نقد ادبی»، مجلۀ کیهان فرهنگی، شماره‌های 75، 30-26.
- پاینده، حسین (1369). «تبلور مضمون شعر در شکل آن»، مجلۀ کلک، شماره‌های 11 و 12، 137-134.
- پورنامداریان، تقی (1364). رمز و داستان‌های رمزی، چاپ اول، تهران: انتشارات ع‍ل‍م‍ی ‌و ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌‏.
- تایسن، لیس (1387). نظریه‌های نقد ادبی معاصر، ترجمۀ مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی، ویراستار حسین پاینده، چا اول، تهران: انتشارات نگاه امروز و حکایت قلم نوین.
- ح‍اف‍ظ، ش‍م‍س‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د (1362). دی‍وان‌ خ‍واج‍ه‌ ش‍م‍س‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د ح‍اف‍ظ ش‍ی‍رازی‌، ب‍ه اه‍ت‍م‍ام‌ م‍ح‍م‍د ق‍زوی‍ن‍ی‌ و ق‍اس‍م‌ غ‍ن‍ی، چاپ چهارم، ت‍ه‍ران: انتشارات‌ زوار.
حکمت، نصرالله (1389). حکمت و هنر در عرفان ابن عربی، چاپ ششم، تهران: انتشارات متن.
- حکمت‌یار، عرفان (1396). «بررسی و تحلیل جنبه‌های ادبی گفتارمتن‌های "روایت فتح" شهید آوینی و بررسی کارکردهای زیبایی‌شناسانه‌ی آن»، طرح تحقیقاتی برای پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس.
- حیاتی، راضیه (1390). «بررسی موضوعی و محتوایی آثار مکتوب سید مرتضی آوینی»، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، خوزستان: دانشگاه پیام نور واحد استان خوزستان.
- شاه نعمت‌الله، ولی (بی‌تا). دیوان اشعار شاه نعمت‌الله ولی، به اهتمام م.درویش، بی جا، بی نا.
- شایگان، داریوش (1380). بتهای ذهنی و خاطرۀ ازلی، چاپ چهارم، تهران: نشر امیرکبیر.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1391). رستاخیز کلمات، چاپ دوم، تهران: نشر سخن.
- صفوی، سلمان (1388). ساختار معنایی مثنوی معنوی، ترجمه مهوش‌السادات علوی، چاپ اول، تهران: نشر میراث مکتوب.
- صفوی، کورش (1391). آشنایی با زبان‌شناسی در مطالعات ادب فارسی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی.
- غیاثی، محمدتقی (1368). درآمدی بر سبک‌شناسی ساختاری، چاپ اول، تهران: انتشارات شعلۀ اندیشه.
- فتوحی، محمود (1391). سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، چاپ اول، تهران: نشر سخن.
- فرشاد، مهدی (1368). عرفان ایرانی و جهان‏بینی سیستمی، چاپ اول، تهران: انتشارات بلخ.
- قاسمی، ابوالحسن (1391). مستند تلویزیونی در آستانه قرن 21، چا اول، تهران: انتشارات دانشکدۀ صداوسیما.
- کالر، جاناتان (1388). بوطیقای ساخت‌گرا: ساخت‌گرایی، زبان‌شناسی و مطالعۀ ادبیات، ترجمۀ کورش صفوی، چاپ اول،تهران: انتشارات مینوی خرد.
- کوماراسوآمی، آناندا کنتیش (1390). هنر و نمادگرایی سنتی، ترجمۀ صالح طباطبایی، چاپ اول، تهران: انتشارات متن.
- مددپور، محمد (1377). سینمای اشراقی حقیقت از دیدگاه شهید آوینی، چاپ اول، تهران: انتشارات بنیاد سینمایی فارابی.
- مدرسی، فاطمه (1395). فرهنگ توصیفی نظریه و نقد ادبی، چاپ دوم، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی.
- مشرف، مریم (1385)، شیوه‌نامۀ نقد ادبی، چاپ اول، تهران: نشر سخن.
- م‍ع‍ی‍ری‌، م‍ح‍م‍دح‍س‍ن‌ (1388). دی‍وان‌ ک‍ام‍ل‌ ره‍ی‌ م‍ع‍ی‍ری‌: س‍ای‍ه‌ ع‍م‍ر- آزاده‌- ره‌آورد - ت‍ران‍ه‌ه‍ا، ب‍ه‌اه‍ت‍م‍ام‌ ک‍ی‍وم‍رث‌ ک‍ی‍وان، چاپ اول، ت‍ه‍ران‌: انتشارات م‍ج‍ی‍د.
ب) فیلم‌ها
- آوینی، مرتضی (نویسنده، گویندۀ متن، تدوینگر و کارگردان) (1365)، «قسمت اول(شب عاشورایی) از مجموعۀ اول روایت فتح [مجموعۀ مستند تلویزیونی]». تهران، تولید: مؤسسه روایت فتح.