فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس

تبیین سرچشمه‌های جغرافیای سیاسی تنش و منازعه عراق علیه ایران براساس الگوی‌ های‌پوتیتکا

ریباز قربانی‌نژاد؛ محمدرضا حافظ‌نیا؛ زهرا احمدی‌پور؛ عبدالعلی قوام

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 1-29

چکیده

  وجود روابط مبتنی بر تنش و منازعه میان واحدهای سیاسی- فضایی در ابعاد مختلف محلی، ملی و منطقه‌ای از قدیمی‌ترین و پایدارترین وجوه زمامداری انسان در طول تاریخ به‌شمار می‌رود. این امر از زمان تشکیل و رسمیت ...  بیشتر وجود روابط مبتنی بر تنش و منازعه میان واحدهای سیاسی- فضایی در ابعاد مختلف محلی، ملی و منطقه‌ای از قدیمی‌ترین و پایدارترین وجوه زمامداری انسان در طول تاریخ به‌شمار می‌رود. این امر از زمان تشکیل و رسمیت یافتن دولت- ملت‌ها بعد از قرارداد وست‌فالیا شکل بارزتری به‌خود گرفت و همواره در برهه‌های مختلف، روابط خصمانه میان کشورهای همسایه، جایگزین روابط دوستانه شده که در بسیاری از موارد به جنگ و درگیری نیز انجامیده است. در این بین، عوامل و ارزش‌های جغرافیایی و جغرافیای سیاسی نقش عمده‌ای در بروز تنش و منازعه میان واحدهای سیاسی همسایه ایفا کرده است. در این پژوهش سعی شده است با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گرفتن از منابع کتابخانه‌ای، به تبیین و بررسی سرچشمه‌های جغرافیای سیاسی تنش و منازعه عراق علیه ایران بر پایه الگوی «های‌پوتیتکا»ی پیتر هاگت پرداخته شود. فرضیه‌ بنیادین این مقاله آن است که عوامل جغرافیای سیاسی نظیر مسأله مرزها، قومیت و مذهب، ادعاهای سرزمینی، مرز دریایی در خلیج فارس، حوزه‌های انرژی مشترک، وابستگی هیدروپلیتیک عراق به ایران و...، نقش عمده‌ای در بروز تنش و منازعه عراق علیه ایران ایفا کرده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 540.28 K

راهبرد سیاست‌گذاری فرهنگی در زمینه علوم و معارف دفاع مقدس به‌منظور حفظ و انتقال آن به نسل‌های آینده

هادی مراد پیری

دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 7-27

چکیده

  دوران هشت سال دفاع مقدس به فرموده مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی): «اوج افتخارات ملت ایران است»؛ لذا برای حفظ و انتقال ارزش‌های دفاع مقدس و فرهنگ ایثار و شهادت به نسل آینده، بایستی این فرهنگ با جدیت ...  بیشتر دوران هشت سال دفاع مقدس به فرموده مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی): «اوج افتخارات ملت ایران است»؛ لذا برای حفظ و انتقال ارزش‌های دفاع مقدس و فرهنگ ایثار و شهادت به نسل آینده، بایستی این فرهنگ با جدیت در برنامه‌ریزی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور مدنظر قرار گیرد. ازاین‌رو، نگارنده در این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که چه راهبردهایی بر حفظ و انتقال علوم و معارف دوران دفاع مقدس مؤثر است. یافته‌های تحقیق مبنی بر مطالعات میدانی نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری فرهنگی در قالب پنج راهبرد تولید محصولات و تولیدات آموزشی (آموزش‌وپرورش و آموزش عالی)، تولیدات نمادین، تولیدات شنیداری، دیداری و ارتباطی، تولیدات نوشتاری و تولیدات مناسک مذهبی، در حفظ و انتقال علوم و معارف دفاع مقدس مؤثرند که در این میان، تولیدات شنیداری، دیداری و ارتباطی، بیشترین و تولیدات نمادین، کمترین تأثیر را دارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 371.45 K

مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی دولت‌های حامی رژیم بعث عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران

مسعود اخوان فرد؛ ایمان دهقانی دهج

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 9-38

چکیده

  اصولاً هر دولتی تنها مسئول اعمال متخلفانه خویش می‌باشد، با این حال در حقوق بین‌الملل نیز مانند حقوق داخلی، معاونت و همکاری در عمل متخلفانه دولت دیگر می‌تواند موجبات مسئولیت یک دولت را به همراه داشته ...  بیشتر اصولاً هر دولتی تنها مسئول اعمال متخلفانه خویش می‌باشد، با این حال در حقوق بین‌الملل نیز مانند حقوق داخلی، معاونت و همکاری در عمل متخلفانه دولت دیگر می‌تواند موجبات مسئولیت یک دولت را به همراه داشته باشد. ازجمله مهم‌ترین تعهدات دولت‌ها در قبال مخاصمات مسلحانه، لزوم حفظ بی‌طرفی است. باید اذعان داشت در طول جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، تعدادی از کشورها در این عمل متخلفانه به رژیم بعث عراق یاری رساندند. این همکاری‌ها شامل سربازگیری و اعزام نیرو، آموزش نیروها با اهداف نظامی، اعطای جنگ‌افزارهای نظامی مختلف، بازگذاشتن مرزها، واگذاری بخشی از خاک برای احداث پایگاه‌های نظامی، اعطای کمک‌های مالی نقدی و غیرنقدی، همکاری‌های فنی و تکنولوژیکی و همچنین مساعدت اطلاعاتی از جمله جمع‌آوری اخبار و اطلاعات به نفع رژیم متخاصم عراق و به ضرر کشور جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. واکاوی و تأمل در سه رکن قانونی، مادی و معنوی به‌عنوان ارکان ایجاد مسئولیت اشتقاقی کشورهای حامی رژیم بعث عراق، حاکی از آن است که کشورهای مزبور از منظر قواعد و مقررات بین‌الملل مسئول شناخته شده و قابل تعقیب خواهند بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 640.27 K

مبانی و قالب‌های شعر دفاع مقدس

توران محمدی؛ مسعود باوان پوری؛ الهام ابراهیمی

دوره 4، شماره 2 ، مرداد 1397، ، صفحه 9-30

چکیده

  :  ادبیات دفاع مقدس، یکی از شاخه‌های اصلی ادبیات انقلاب اسلامی بوده که شایسته و نیازمند مطالعة جدی، از‌جانب نسل جوانِ اهل پژوهش است؛ زیرا به آنان یاری می‌دهد تا ابعاد مبهم و پیچیدة اندیشه‌های نو ...  بیشتر :  ادبیات دفاع مقدس، یکی از شاخه‌های اصلی ادبیات انقلاب اسلامی بوده که شایسته و نیازمند مطالعة جدی، از‌جانب نسل جوانِ اهل پژوهش است؛ زیرا به آنان یاری می‌دهد تا ابعاد مبهم و پیچیدة اندیشه‌های نو ملی و مذهبی، اعتقادی، فرهنگی و اجتماعی را مورد پژوهش قرار دهند. ادیبان و شاعران متعهد این سرزمین، تمام هنر و استعداد خود را در آفرینش حماسه‌های این دوره به‌کارگرفتند و به عرصة تماشا گذاشتند و با تلاش آنان، ادبیاتی ایجاد شد که به ادبیات دفاع مقدس معروف است که به ادبیات فارسی، پویایی، سمت‌و‌سو و معنویتی دو‌چندان بخشید و در تغییر ذهنیت و جهان‌بینی شاعران و ادیبان اثرگذار بود. شاعران در این دوره، از قالب‌های متنوعی برای بیان احساسات خویش در قالب شعر، در غزل، قصیده، مثنوی و غیره به طبع‌آزمایی پرداختند. مقالة حاضر بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن نگرشی بر مبانی این نوع ادبیات، به تبیین قالب‌های به‌کار‌گرفته‌شده در شعر دفاع مقدس، با بیان نمونه‌هایی از هریک، پرداخته و خواننده را در درک درست موضوع یاری رساند. نتایج پژوهش، نشانگر آن است که زبان این ادبیات، به‌دلیل کاربرد لغات و اصطلاحات کهنه و نو دارای تنوع است. رعایت درست قواعد صرف‌و‌نحو کلمه و کلام و دور‌بودن از ضعف تألیف و غرابت استعمال واژگانی و همچنین پرهیز از اطناب‌های بی‌مورد و حذف‌های بی‌جهت، از خصوصیات سبکی ادبیات دفاع مقدس است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 439 K

مدیریت و فرماندهی اکبر هاشمی‌رفسنجانی در جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران

هادی قیصریان فرد

دوره 4، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 9-34

چکیده

  یکی از مهم‌ترین تدابیر دفاعی و امنیتی در جنگ تحمیلی، تصمیم‌گیری راهبردی بود که تأثیر بسیاری بر انقلاب اسلامی داشت. پژوهش حاضر باهدف بررسی تصمیمات راهبردی فرماندهان عالی دورۀ جنگ تحمیلی، سعی دارد تا ...  بیشتر یکی از مهم‌ترین تدابیر دفاعی و امنیتی در جنگ تحمیلی، تصمیم‌گیری راهبردی بود که تأثیر بسیاری بر انقلاب اسلامی داشت. پژوهش حاضر باهدف بررسی تصمیمات راهبردی فرماندهان عالی دورۀ جنگ تحمیلی، سعی دارد تا دوران فرماندهی هاشمی‌رفسنجانی را در جنگ رژیم بعث عراق علیه ایران موردارزیابی قرار دهد. در پژوهش حاضر، به این پرسش پاسخ داده می‌شود که چرا هاشمی‌رفسنجانی در دو مقطع از سال‌های 1362 و 1367 هجری‌شمسی به فرماندهی جنگ منصوب شد؟ فرضیۀ پژوهش برحل‌اختلاف موجود میان سپاه و ارتش برای ادامۀ جنگ و خاتمه‌دادن به جنگ از مسیر دیپلماسی، تأکید دارد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوۀ جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت میدانی و اسنادی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 851.35 K

مقالۀ ترویجی فراتحلیل پژوهش‌های دفاع مقدس در دهۀ گذشته: ارزیابی روش‌شناختی 100 مقالۀ پژوهشی

اصغر محمدی فاتح

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 9-22

چکیده

  تاکنون، پدیده عظیم دفاع مقدس چندان در قاموس علم و روش‌شناسی قرار نگرفته و بررسی این موضوع می‌تواند نقطه شروعی برای حرکت‌های جدید علمی باشد. یقینا، تولید دانش از پدیده‌ای به نام دفاع مقدس بدون درگیر ...  بیشتر تاکنون، پدیده عظیم دفاع مقدس چندان در قاموس علم و روش‌شناسی قرار نگرفته و بررسی این موضوع می‌تواند نقطه شروعی برای حرکت‌های جدید علمی باشد. یقینا، تولید دانش از پدیده‌ای به نام دفاع مقدس بدون درگیر ساختن پژوهشگران با ابعاد این پدیده، میسر نخواهد شد و به طور قطع، اتصال روش‌شناسان دانشگاهی و پژوهشگران، به کارگزاران و متولیان حوزه دفاع مقدس، می تواند به هم‌افزایی علمی در این حوزه منجر خواهد شد. در این مقاله، با مرور چکیده 100 مقاله علمی پژوهشی و علمی- ترویجی، ابعاد روش‌شناختی این مقالات شناسایی و دسته بندی شد تا از این رهگذر بتوان وضعیت گذشته تحقیقات دفاع مقدس را به تصویر کشید و از طرفی پیشنهادات لازم را جهت بهبود روشهای تحقیق این حوزه به منظور خلق آثار علمی ارائه کرد. نتایج نهایی این بررسی نشان می‌دهد که تحقیقات گذشته در 16 محور صورت گرفته است وابعاد روش‌شناختی آنها هم در 9 بعد اصلی و 29 بعد فرعی قابل طبقه‌بندی است. در پایان مقاله نتیجه گیری و پیشنهادات مربوط به استفاده از انواع روش‌های پژوهش در مطالعات دفاع مقدس آورده شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.04 M

واکاوی تأثیر موقعیت ژئوپلیتیک ایران در عرصه جهانی به‌ویژه دفاع مقدس

سعید جهانگیری؛ ناصر گروسی؛ مریم خالقی نژاد

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 9-30

https://doi.org/20.1001.1.25883674.1399.6.1.1.0

چکیده

   این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و کتابخانه‌ای به دنبال بررسی روند تغییر و تحولات موقعیت ژئوپلیتیک ایران در دوره‌های قبل و بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی است تا بتواند چگونگی ...  بیشتر  این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و کتابخانه‌ای به دنبال بررسی روند تغییر و تحولات موقعیت ژئوپلیتیک ایران در دوره‌های قبل و بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی است تا بتواند چگونگی و علل این روند را مورد واکاوی و بررسی ژرفتر قرار دهد. استدلال مقاله‌، این است که روند تحولات ژئوپلیتیک ایران بسیار سریع و در دهه‌های اخیر بیشتر تحت تأثیر روند تغییر و تحولات درونی جامعه‌ ایران و توان قدرت‌زایی درونی و انقلابی بوده و عوامل خارجی و بین‌المللی نقش ثانویه را در این روند داشته است. باید توجه کرد که گسترش فعالیتهای نظامی، براساس نیازهای درونی و بیرونی و کمبود تاریخی امنیت شکل گرفت که ممکن است این واقعگرایی را تکامل بخشد و در جهت ساخت نظام امنیتی پایدار و برون‌رفت از چالشهای پیش رو در این قرن بسیار اثربخش باشد. واقعگرایی ایرانی در سیر تکوینی خود از ابتدا تاکنون از واقعیت‌های عینی داخلی، جغرافیای سیاسی و چالشهای ژئوپلیتیک منطقه‌ای و بین‌المللی تأثیر پذیرفته است. هم­چنین در جهت تعقیب منافع ملی گام برداشته، در عرصه بین‌المللی با چنین رویکردی تداوم یافته و تا حدود زیادی موفق عمل کرده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 419.4 K

تحلیل حقوق اسیران جنگی از منظر اسلام و فقهای مسلمان

محمد زرشگی؛ خیرالله پروین

دوره 6، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 9-38

چکیده

  اسلام یگانه دین مترقی در بین ادیان عالم است که برای اولین بار اوضاع جنگ را سامان بخشید و برای آن نظام بشردوستانه وضع کرد و برای اسیران جنگی حقوقی قائل شد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نیز در دنیا ...  بیشتر اسلام یگانه دین مترقی در بین ادیان عالم است که برای اولین بار اوضاع جنگ را سامان بخشید و برای آن نظام بشردوستانه وضع کرد و برای اسیران جنگی حقوقی قائل شد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نیز در دنیا نخستین شخصیتی است که قوانین عادلانه جنگ را به طور جامع بیان و در نبردهای صدر اسلام رعایت کردند و برای اسیران حق حیات و زندگی را به رسمیت شناختند. اسیران جنگی، در نظام جهاد اسلامی دارای حقوق شناخته شده ای هستند که فراتر از حقوقی است که در کنوانسیون های ژنو مقرر شده است.به اسارت گرفتن نیروهای رزمنده دشمن اگر برای مقاصد تجاری و سوء استفاده از اسرای دشمن باشد، در قرآن به عنوان امری مخالف شئونات دین و رسالت انبیاء تلقی شده است و اگر به منظور ناتوان کردن دشمن و وادار کردن طرف متخاصم به دست کشیدن از جنگ باشد، بی گمان مجاز بوده و در راستای اهداف بشردوستانه جهاد قرار دارد.در مقاله حاضر قصد داریم با روشی توصیفی-تحلیلی به بازشناسایی قواعد مترقی در آیات قرآن کریم، سیره رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و ائمه معصومین در زمینه رعایت حقوق اسیران جنگی در مقام نظر و عمل بپردازیم. چرا که احترام به دشمن در ارزشهای اسلامی یک التزام است؛ دین مبین اسلام مبانی احکام خود را بر کرامت و اصالت انسانیت نهاده و صیانت از آزادی و حقوق مشروع انسان را به عنوان یک اصل مورد تایید قرار داده و بر این اساس انسان چه آزاد و چه اسیر از حقوق مشروعی برخوردار است که لازم الرعایه است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 533.13 K

تجزیه و تحلیل انفجار در ساختمان گنبد خشتی حرم امام رضا (ع) با هدف مدیریت عوارض

عباس مومن زاده؛ امیر محمودزاده؛ ابراهیم علامتیان

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 9-20

https://doi.org/20.1001.1.25883674.1398.5.3.1.7

چکیده

  امروزه، به دلیل افزایش حملات تروریستی در سراسر جهان و احتمال بمب گذاری در نزدیکی ساختمان‌ها و اماکن مذهبی قدیمی، مدیریت عوارض ناشی از انفجار مورد توجه ویژه قرار گرفته است. حرم امام رضا (ع) از بسیاری جهات ...  بیشتر امروزه، به دلیل افزایش حملات تروریستی در سراسر جهان و احتمال بمب گذاری در نزدیکی ساختمان‌ها و اماکن مذهبی قدیمی، مدیریت عوارض ناشی از انفجار مورد توجه ویژه قرار گرفته است. حرم امام رضا (ع) از بسیاری جهات دارای اهمیت است. جدا از خاستگاه تاریخی بنا که عامل مشترکی بین بناهای تاریخی است، ارزش­های مذهبی و استفاده مداوم از آن باعث تمایز بیشتر آن از سایر بناهای تاریخی می­شود. در این مقاله، تأثیر انفجار بر میزان تخریب ساختمان گنبد خشتی حرم امام رضا (ع) بررسی شده است. شبیه سازی انفجار با نرم افزار Autodyn و شبیه سازی گنبد حرم با نرم افزار Abaqus انجام شده است. نتایج نشان داد که اگر 10 کیلوگرم TNT در وسط گنبد و روی زمین منفجر شود، هیچ آسیب جدی به گنبد وارد نمی­شود و سازه پایداری خودرا حفظ خواهد کرد. اما اگر انفجار در مجاورت دیوارها باشد، باعث از بین رفتن دیوار و در نتیجه تخریب گنبد می­شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 432.17 K

رفتار و عملکرد سیاسی- نظامی کشورهای منطقه در قبال جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران

عبدالعلی پورشاسب؛ محسن مرادیان؛ مجید آرش

دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 9-47

چکیده

  باوجود آنکه کشورهای منطقه موانع زیادی سر راه جمهوری اسلامی ایران قرار داده و در روند جنگ نقش مهم و موثری ایفا کردند، مع‎الوصف هنوز این نقش به طور کامل و درخور رزمندگان شجاع ایران مورد کنکاش و مداقه قرار ...  بیشتر باوجود آنکه کشورهای منطقه موانع زیادی سر راه جمهوری اسلامی ایران قرار داده و در روند جنگ نقش مهم و موثری ایفا کردند، مع‎الوصف هنوز این نقش به طور کامل و درخور رزمندگان شجاع ایران مورد کنکاش و مداقه قرار نگرفته و نقش و چهره واقعی این کشورها برای ملت‎های منطقه حتی مردم و مسئولین ایران نمایانده نشده است. در این تحقیق اتکا به اسناد زیاد بوده و محقق ابتدا با استفاده از اسناد منتشر شده معتبر داخلی و خارجی به توصیف روابط‌ دیپلماتیک‌ کشورهای منطقه خلیج فارس با جمهوری اسلامی ایران و رژیم بعث عراق پرداخته و سپس با مراجعه به خبرگان برای تحقق اهداف تحقیق و اعتباریابی یافته‎های کتابخانه‎ای خود اقدام نموده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که کشورهای حامی عراق در شروع جنگ، کمک‎های تدارکاتی و اطلاعاتی زیادی انجام نداده و این کمک‎ها فقط در حد قرارداد‎هایی بود که از قبل با عراق داشتند؛ اما از زمانی که ایران وارد فضای جغرافیایی عراق ‎شد، کمک‎های خود را افزایش دادند؛ لیکن نه به اندازه‎ای که عراق پیروز شود. در انتهای جنگ که عراق دوباره بخش‎هایی از ایران را اشغال کرد هم، شاید فشار آنها بود که صدام در ایران نماند و به مرزهای بین‎المللی بازگشت. درواقع حتی کشورهای حامی صدام هم نمی‎خواستند که جنگ پیروز نظامی داشته باشد. به همین دلیل بعد از جنگ که پتانسیل نظامی صدام خیلی زیاد شده بود با حمله به او به بهانه اشغال کویت، این پتانسیل را از او گرفتند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 545.42 K

ارائه الگوی ویژگی‌های مدیریت جهادی در فرماندهان هشت سال دفاع مقدس (پژوهشی مبتنی بر بیانات حضرت امام خمینی(ره) و امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی))

اویس ترابی؛ هادی مراد پیری؛ علی خانی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 9-31

چکیده

  هدف از تحقیق حاضر، ارائه الگوی جامعی از ویژگی‌های مدیریت جهادی در فرماندهان هشت سال دفاع مقدس می‌باشد. برای نگارش ادبیات تحقیق از روش مطالعات کتابخانه ای و برای دستیابی به هدف اصلی مقاله، از روش تحلیل ...  بیشتر هدف از تحقیق حاضر، ارائه الگوی جامعی از ویژگی‌های مدیریت جهادی در فرماندهان هشت سال دفاع مقدس می‌باشد. برای نگارش ادبیات تحقیق از روش مطالعات کتابخانه ای و برای دستیابی به هدف اصلی مقاله، از روش تحلیل مضمون یا تم با رویکرد تفسیری استفاده شده است. به این منظور، به بررسی بیانات حضرت امام خمینی (ره) در طول سال‌های 1359-1368و بیانات امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، درطول سال‌های 1399-1360 پرداخته‌شده است. که در این میان، بدلیل حجم بالای سخنرانی ها ، با انتخاب و مطالعه هدفمند، بیش از 90 سخنرانی مرتبط با موضوع تحقیق مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل متن سخنرانی ها، پس از مطالعه دقیق این متون و ایجادکدهای اولیه، به شناخت و پالایش مضمون‌ها فرعی پرداخته شد و سپس با دسته بندی مضمون‌های فرعی شناسایی‌شده، مضمون های استخراج گردید. جهت ترسیم شبکه مضامین از نرم‌افزار «ایکس مایند مپ» استفاده شده است. در مجموع، از مطالعات انجام شده تعداد 189 کد مفهومی (در قالب 128 مفهوم)، 55 مضمون فرعی و 13 مضمون اصلی به دست آمد که مضامین اصلی سیزده‌گانه این پژوهش عبارتند از: ایثار، مجاهدت، خدامحوری، بصیرت، خلاقیت و نوآوری، روحیه خودباوری، ساده زیستی ، روحیه خدمتگذاری، تکلیف گرایی، مدیریت و هدایت آگاهانه و دلسوزانه، کادرسازی، صداقت، عدالت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 452.2 K

مکتب سلیمانی؛ پیشران زمینه‌ساز ظهور

وحید ریاضی

دوره 7، شماره 4 ، بهمن 1400، ، صفحه 9-26

چکیده

  از معضلات جهان امروزی و در واقع آخرالزمانی، استفاده از واژه معنویت به جای دین و دینداری توسط دین‌گریزان است. به همین خاطر آن‌ها با شعار «من معنوی هستم اما دین‌دار نیستم» به مقابله با اسلام و در ...  بیشتر از معضلات جهان امروزی و در واقع آخرالزمانی، استفاده از واژه معنویت به جای دین و دینداری توسط دین‌گریزان است. به همین خاطر آن‌ها با شعار «من معنوی هستم اما دین‌دار نیستم» به مقابله با اسلام و در نهایت دمیدن نگاه آخرالزمانی در اذهان هستند. مکتب سلیمانی با تأسی از اسلام ناب و تلمذ در مکتب ولی فقیه زمان و درس‌آموخته‌های دینی به مصاف چنین بدعتی رفت. این مقاله با نگاه مکتب سلیمانی در قالب پیشران و زمینه‌ساز ظهور از ابزارها، محرک‌ها و مقوم‌های موجود بهره گرفت تا برنامه‌های حرکت به سمت بستر‌سازی اقشار مختلف مردم و ایجاد ارتباط مستحکم و جامعی برای جهان اسلام فراهم سازد. سئوال اصلی این مقاله «پیشران‌های مکتب سلیمانی در زمینه‌سازی ظهور چیست؟» روش‌شناسی این مقاله برگرفته از آینده‌پژوهی با روش توصیفی- تحلیلی با بهره‌مندی از روش گردآوری داده‌ها؛ کتابخانه‌ای و ابزار آن‌ها استوار شده است. تحقیق از نظر هدف و نوع، کاربردی است. نتیجه‌ی مقاله منجر به احصای درس‌آموخته‌های دینی و راهنماهایی‌های مشهودی و سلوکی منطبق بر بایدها و نبایدها از مکتب شهید سلیمانی از نگاه حضرت امام خامنه‌ای است. که 7 مورد به پیشران‌های زمینه‌ی ظهور در این مقاله حاصل شد

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 390.94 K

ویژگی‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس

محمد اکرمی نیا

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 9-34

چکیده

  این مقاله به دنبال واکاوی ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. هدف اصلی این مقاله شناخت ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. سئوال مطرح شده ...  بیشتر این مقاله به دنبال واکاوی ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. هدف اصلی این مقاله شناخت ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. سئوال مطرح شده عبارتست از این که ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس کدامند؟. در قالب فرضیه تحقیق به نظر می­رسد ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس عبارت بوده است: ایدئولوژی انقلابی، عدم تعهد رادیکال، الهام‌بخشی، صدور انقلاب و ... . پژوهش از نوع کاربردی است و با روش­های توصیفی و تاریخی انجام شده است. داده­های تحقیق با روش کتابخانه­ای و ابزار اسناد و مدارک گردآوری شده و با روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. نتایج تحقیق نشان می­دهد ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس عبارت بوده است: ایدئولوژی انقلابی، عدم تعهد رادیکال، الهام‌بخشی، صدور انقلاب، موازنه‌سازی، مدافع منطقه‌ای، هویت مقاومت، مدل‌سازی کنش انقلابی، کنش ژئوپلیتیکی و رهبر منطقه‌ای.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 451.32 K

انعکاس عملکرد سینمای دفاع مقدس در ادبیات علمی؛ مروری نظام‌مند بر آثار علمی- پژوهشی سینمایی دفاع مقدس

حسین شکوهی؛ مهرداد اسکندری

دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 9-34

چکیده

  سینمای دفاع مقدس از پرمخاطب‌ترین ژانرهای سینمایی است که به سبب اهمیتی که داشته و دارد، توجهات جامعه دانشگاهی را نیز به خود جلب نموده و مقالات علمی در دو سطح پژوهشی و ترویجی در این زمینه نگارش شده است. ...  بیشتر سینمای دفاع مقدس از پرمخاطب‌ترین ژانرهای سینمایی است که به سبب اهمیتی که داشته و دارد، توجهات جامعه دانشگاهی را نیز به خود جلب نموده و مقالات علمی در دو سطح پژوهشی و ترویجی در این زمینه نگارش شده است. هدف این مقاله مرور نظام‌مند آثار علمی موجود در رابطه با سینمای دفاع مقدس است و سؤال اصلی مقاله ازاین‌قرار است؛ تحقیقات علمی چه دستاوردهایی در زمینه انعکاس کارکردهای سینمای دفاع مقدس داشته‌اند؟ برای پاسخ به این سؤال از روش مرور نظام‌مند بر ادبیات )منطبق بر بازبینه پریزما( استفاده و ضرورت، سیر تطور، چالش‌ها و موانع، انعکاس عملکرد آثار سینمایی دفاع مقدس در مقالات علمی بررسی‌شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، روش جمع‌آوری داده‌ها در مقاله‌های انتخابی اسنادی است. اگرچه این روش تا حدودی جوابگوی نیازهای پژوهشی است، اما، حوزه‌ی سینمای دفاع مقدس نیازمند ابزار مصاحبه، نیز هست. همچنین، بیشتر مقالات ازنظر هدف پژوهش، توصیفی بود که ساده‌ترین و سطحی‌ترین روش پژوهش به شمار می‌آید. در خصوص راهبردهای تحقیق، مطالعۀ موردی و تاریخی زیاد استفاده‌شده است و از راهبرد همبستگی کمتر. عمدۀ پژوهش‌ها از نوع پیمایشی است. همچنین ازنظر محیط پژوهش، بیشتر مقالات به‌صورت کتابخانه‌ای ارائه‌شده است؛ ازاین‌رو، عمدۀ مقالات فاقد یافته‌های مبتنی بر آمار هستند. بنابراین «انعکاس عملکرد سینمای دفاع مقدس در ادبیات علمی » موضوعی است که نیاز به بررسی علمی بیشتری دارد. درحالی‌که سرعت تولید منابع علمی درباره دفاع مقدس علی‌رغم ظرفیتی که دارد در حد مطلوبی نیست و ادبیات کمی درباره عملکرد سینمای دفاع مقدس در ادبیات علمی وجود دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 925.39 K

نقش و کارکرد بسیج در تحقق انتظام ملی و امنیت داخلی

عباس نیل فروشان؛ حمید نقی زاده؛ محمد جوانمرد؛ مهدی جواهری

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 9-33

چکیده

  امروزه پرداختن به موضوع انتظام و امنیت در حوزه‌ها و قلمروهای گوناگون، از بحث‌انگیزترین مباحث سیاسی و استراتژیک به‌شمار می‌آید. عوامل، آرمان و مؤلّفه‌های دخیل در انتظام و امنیت نیز از اهمیت ویژه‌ای ...  بیشتر امروزه پرداختن به موضوع انتظام و امنیت در حوزه‌ها و قلمروهای گوناگون، از بحث‌انگیزترین مباحث سیاسی و استراتژیک به‌شمار می‌آید. عوامل، آرمان و مؤلّفه‌های دخیل در انتظام و امنیت نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. با عنایت به تحولات شتابان این حوزه‌ها همچون حوزه‌های دیگر، پی‌درپی بحث‌های جدید و تازه‌ای مطرح می‌گردد. در جمهوری اسلامی ایران، موضوع انتظام و امنیت از یک سو از ویژگی‌های خاصی برخوردار است و از سوی دیگر دیدگاه‌های متفاوتی را مطرح کرده است. در این میان، برخی از پدیده‌ها مانند بسیج نیز نقش و کارکردهای ویژه‌ای را در این حوزه‌ها به منصة ظهور رسانده‌اند. در این نوشتار به روش توصیفی و با رویکرد گردآوری اسنادی و کتابخانه‌ای، در ابتدا مروری بر مفاهیم کلیدی و اساسی همچون بسیج، فرهنگ، تفکر و تشکل بسیج، انتظام ملی، امنیت ملی و داخلی داشته و در ادامه به نقش بسیج در انتظام ملی در حوزه‌های نظامی-امنیتی، سیاسی، اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی و همچنین کارکردهای بسیج در حوزه امنیت داخلی در دو سطح؛ یعنی کارکردهای سخت‌افزارانه و نرم‌افزارانه می‌پردازیم. بسیج که نیرویی مبتنی بر جنبه‌های داوطلبانه، اعتقادی و مردمی است با داشتن توانایی‌های فرهنگی و اجتماعی و گستردگی رده‌های تحت پوشش و بخصوص انعطاف پذیری و سرعت عمل، در عین هزینه‌بری اندک، در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران با محدودیت‌هایی برای افزایش سطح اقتدار و امنیت ملی جهت مقابله با انواع متفاوت تهدیدات و ناآرامی‌ها مواجه می‌باشد، نقشی حیاتی در تأمین و حفظ انتظام ملی و امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران ایفا می‌نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 524.22 K

نقش ایالات متحده آمریکا در شروع، تداوم و پایان جنگ رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران

عبدالعلی پورشاسب؛ ابراهیم متقی؛ توحید اسدی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 9-34

چکیده

  ایالات متحده آمریکا با نظرداشت منافع چندگانه سیاسی، امنیتی و اقتصادی خود در منطقه خلیج فارس، همواره رویکردی مداخله‌‌گرایانه در قبال مناسبات موجود میان کشورهای منطقه اتخاذ کرده است. این رویکرد در عمل ...  بیشتر ایالات متحده آمریکا با نظرداشت منافع چندگانه سیاسی، امنیتی و اقتصادی خود در منطقه خلیج فارس، همواره رویکردی مداخله‌‌گرایانه در قبال مناسبات موجود میان کشورهای منطقه اتخاذ کرده است. این رویکرد در عمل در قالب اشکال متنوعی از جمله پیمان‌های امنیتی، کمک‌های مالی، فروش تسلیحات، فشارهای اقتصادی، مداخلات نظامی جلوه‌گر شده است. در چنین بستری، توجه ویژه به نقش متغیر ایالات متحده در تحولات منطقه خلیج فارس ضرورتی مضاعف می‌یابد و این امر در رابطه با جنگ تحمیلی رژیم بعث علیه جمهوری اسلامی ایران نیز قابل توجه است. بر این اساس، در این مقاله نویسندگان می‌کوشند با کاربست رویکردی کیفی به این پرسش پاسخ دهند که نقش ایالات متحده آمریکا در شروع، تداوم و پایان این جنگ چه بوده است. مدعای این پژوهش پس از بازخوانی تحلیلی اقدامات متعدد ایالات متحده طی سال‌های جنگ آن است که الگوی رفتاری این کشور در این سال‌ها از حالتی آونگی برخوردار بوده است که مبتنی بر آن از یک‌سو دست به ایجاد کمربند منطقه‌ای حمایت از رژیم بعثی عراق زده و از سویی دیگر در صدد محدودسازی توان نظامی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران برآمده است. عملکرد منحصربفرد ایالات متحده طی جنگ تحمیلی متأثر از یک راهبرد کلان منفعت‌محور با هدف غایی تأمین منافع چندگانه این کشور در منطقه خلیج فارس دنبال شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 604.27 K

طراحی الگوی مدیریت اثربخش نشر ارزش‌های دفاع مقدس

مژده بهرامی؛ فریمان ابراهیم زاده؛ محبوبه سلیمان پورعمران؛ فاطمه محمد ابراهیم سپاسگزار

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 9-43

چکیده

  تحقیق حاضر با ارائه مدلی مبتنی بر مدیریت اثربخش نشر ارزش‌های دفاع مقدس در خراسان‌ شمالی انجام شده است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که دفاع مقدس سند افتخاری برای نسل کنونی و نسل‌های آینده است. جامعه‌ی ...  بیشتر تحقیق حاضر با ارائه مدلی مبتنی بر مدیریت اثربخش نشر ارزش‌های دفاع مقدس در خراسان‌ شمالی انجام شده است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که دفاع مقدس سند افتخاری برای نسل کنونی و نسل‌های آینده است. جامعه‌ی آماری شامل تمامی مدیران و دست‌اندرکاران سازمان‌ها و نهادهای خراسان شمالی به تعداد 100 نفر می‌باشد که به روش تصادفی انتخاب شدند. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از ابزار پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته انجام شد که روایی آن از نوع محتوایی بوده که مورد تأیید اساتید قرار گرفته و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 0.94 محاسبه شده ‌است. داده‌های گردآوری شده با روش تحلیل عامل اکتشافی به‌وسیله نرم افزار اس پی اس نسخه 22 و لیزر نسخه 8.80 در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که مدیریت اثربخش نشر ارزش-های دفاع مقدس باید در 4 بعد، شامل: قانونی، فرهنگی- اجتماعی، آموزشی- پژوهشی و فناوری مورد توجه قرار گیرد. 17 عامل و 72 گویه نیز شناسایی شدند، که عوامل «حمایت مالی سازمان‌ها از آثار منتشر شده» و «سیستم تشویق و ترغیب از فعالین عرصه» در بعد قانونی، عوامل «برگزاری مراسمات و مناسبت‌ها»، «سیستم اطلاعات و ارتباطات مناسب»، «فضاسازی عمومی»، «هنرنمایی مناسب»، «گردهمایی‌ها و همایش‌ها» در بعد فرهنگی-اجتماعی، عوامل «مطالعات علمی»، «برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه سازمان‌ها و نهادها»، «دوره‌های آموزشی مدارس و دانشگاه‌ها» در بعد آموزشی-پژوهشی و عوامل «فعالیت در عرصه مجازی» و «تولیدات نرم‌افزاری» در بعد فناوری قرار می‌گیرند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.41 M

مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی در مقابله با تهدیدات نظامی

خسرو بوالحسنی

دوره 9، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 9-27

چکیده

  امروزه آمایش سرزمین که از تنظیم رابطه انسان، فضا و فعالیت‌های انسان در فضا به­وجود می‌آید، دانشی است بین‌رشته‌ای که ماهیت چندگانه دارد و از هم‌پوشی علوم مختلف نظامی، اقتصادی جامعه‌شناسی، جغرافیا ...  بیشتر امروزه آمایش سرزمین که از تنظیم رابطه انسان، فضا و فعالیت‌های انسان در فضا به­وجود می‌آید، دانشی است بین‌رشته‌ای که ماهیت چندگانه دارد و از هم‌پوشی علوم مختلف نظامی، اقتصادی جامعه‌شناسی، جغرافیا و ... حاصل و مسجل شده که دفاع از هر سرزمینی نیازمند شناخت تهدیدات متوجه آن سرزمین درگذشته و به­خصوص آینده دارد که جهت ایجاد امنیت پایدار و دفاع جامع و مستمر هر کشور نیازمند وجود الگوی راهبردی آمایش دفاع سرزمینی می‌باشد. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر مؤلفه­ها و ویژگی­های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع‌سرزمینی و سئوال اصلی آن مؤلفه­ها و ویژگی­های ژئواستراتژی مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی در طراحی الگوی راهبردی آمایش دفاع سرزمینی ج.ا.ایران در برابر تهدیدات نظامی می­باشد. این تحقیق با استفاده از مجموعه داده‌های کمی و کیفی صورت گرفته، و این تحقیق کاربردی و به روش توصیفی انجام شده و حجم نمونه آن 70 نفر و ابزار گردآوری داده­ها کتابخانه­ای و میدانی بوده است. بر اساس یافته­های تحقیق مؤلفه­ها و ویژگی­های مؤثر بر آمایش دفاع سرزمینی شامل چهار مؤلفه: حساسیت منطقه– جغرافیای نظامی-  دسترسی به مناطق حیاتی، حساس و ویژه دشمن می­باشد، طرح­ها و دکترین نظامی می­باشد. طبق نتایج تحقیق مؤلفه حساسیت منطقه شامل 8 زیر مؤلفه و مؤلفه جغراقیای نظامی شامل 6 زیر مؤلفه و مؤلفه دسترسی به مناطق حیاتی، حسّـاس و ویژه دشمن شامل 7 زیر مؤلفه و مؤلفه طرح­ها و دکترین نظامی شامل 6  زیر مؤلفه سنجیده و ارزیابی گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 825.78 K

درس‌آموخته‌های دفاع مقدس در سیاست‌گذاری علم و فناوری دفاعی

محمدرضا قرائی آشتیانی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 9-30

چکیده

  در دوران دفاع مقدس، ایران از نظر نظامی با تحریم گسترده کشورهای غربی و شرقی مواجه شد. نیروهای مسلح با بهره‌گیری از امکانات موجود در نیروهای خلاق و نوآور خود، با تمام توان به فعالیت پرداختند و جنگ تحمیلی ...  بیشتر در دوران دفاع مقدس، ایران از نظر نظامی با تحریم گسترده کشورهای غربی و شرقی مواجه شد. نیروهای مسلح با بهره‌گیری از امکانات موجود در نیروهای خلاق و نوآور خود، با تمام توان به فعالیت پرداختند و جنگ تحمیلی را با رشادت، پایمردی، نوآوری و خلاقیت با پیروزی به پایان رساندند. پس از جنگ و در سال‌های بعد از آن، استراتژی قدرت‌های بزرگ دگرگون شده و در نتیجه تهدیدات گسترده‌ای فراروی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. در این سال‌ها، جهت‌گیری دفاعی ایران در حوزه تسلیحات و دستاوردهای نظامی، مبتنی بر ضرورت‌های امنیتی بوده است. ازاین‌رو، رشد و توسعه صنعتی در بخش‌های مختلف در زمینه تولید محصولات نظامی، ازجمله تسلیحات و تجهیزات زرهی، دریایی، موشکی، هوایی و... رونق تازه‌ای یافته است و ضرورت توجه به سیاست‌گذاری با بهره‌گیری از درس آموخته‌های دفاع مقدس را دوچندان می‌نماید. هدف از انجام این تحقیق تدوین درس آموخته‌های دفاع مقدس در سیاست‌گذاری علم و فناوری دفاعی می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای با استفاده از ابزار فیش‌برداری است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری علم و فناوری دفاعی تحت تأثیر عوامل چشم‌انداز نیروهای مسلح، مأموریت و رسالت، محیط (داخلی و خارجی)، سیاست‌های دفاعی، راهبرد دفاعی، دکترین و اصول جنگ می‌باشد که می‌تواند پیامدهای راهبردی در ساختار سازمانی، سرمایه انسانی، آموزش، پژوهش، فناوری و تجهیزات و تسلیحات دفاعی را به همراه داشته باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 544.59 K

سازه‌انگاری و هویت انقلاب اسلامی «ملاحظه‌ای بر صدور ارزش‌های انقلاب اسلامی در بستر ِجنگ تحمیلی»

محمد طهماسبی برنا؛ احسان عسگری

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 9-26

چکیده

  این پژوهش که با رویکردی کیفی و متکی بر ابزار گردآوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و اسنادی بود، تلاش نمود تا روند برساخت هویت متمایز انقلاب اسلامی را در بستر جنگ هشت سالة تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران ...  بیشتر این پژوهش که با رویکردی کیفی و متکی بر ابزار گردآوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و اسنادی بود، تلاش نمود تا روند برساخت هویت متمایز انقلاب اسلامی را در بستر جنگ هشت سالة تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران و با محوریت قرار دادن مسئلة صدور انقلاب مورد بررسی قرار دهد. سازه‌انگاران بر این باوراند که هویت، درک از خود و دیگری و برداشت از وضعیت کنونی و آینده و در کل ذهنیت ایجاد شده باعث می‌گردد کنش ساختار و بازیگران‌ انقلابی در بستری همچون جنگ شکل‌بندی جدید و تحوّلی ماهوی به خود بگیرد. چنانچه شکل‌گیری هویت تقابل‌جویانه در عرصة سیاست خارجی با توجّه به محوریت یافتن اصل موجودیت نظام انقلابی مهمترین پیامد این وضع در بین انقلابیون و بازیگران می‌باشد. بر مبنای این‌گزاره، نوشتار حاضر در تلاش بود تا ابتدا به اصول و مبانی تئوریکی صدور انقلاب اسلامی پرداخته و سپس کنش رهبران انقلابی نسبت به راهبرد صدور انقلاب در بستر رخدادی چون جنگ را مورد بررسی قرار دهد. چنانچه مطابق با یافته‌های حاصله می‌توان گفت جنگ تحمیلی بستری مهیا نمود تا هویت انقلاب اسلامی بر اساس دو انگاره از خود و انگاره‌های دیگری در یک زمان صریح‌ترین کنش‌ها و واکنش‌ها را به عرصة عمل وارد نماید؛ لذا از آنجا که هویت‌ها سازنده و تأثیرپذیر از ساختارند، این تعامل بین بازیگران و درک از خود و دیگری در آرمانی‌ترین عرصة بیرونی انقلاب، یعنی صدور انقلاب تأثیراتی کیفی بر جای گذاشته است که رسالت این پژوهش نیز بررسی این روند تأثیر پذیری در بستر یک جنگ تحمیلی بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 419.24 K

الگوی اطلاعات و عملیات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران در عملیات مشترک فتح‌المبین

عبدالعلی پورشاسب

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 9-27

چکیده

  اطلاعات و عملیات دو رکن اصلی و درهم تنیده‌ای هستند که باید به طور مشترک و همزمان توسط یک فرمانده واحد راهبری شود. مهم‌ترین نقش اطلاعات، کمک به فرماندهی نیروی مشترک و ستاد آن در پیش بینی و تجسم فضای جنگی ...  بیشتر اطلاعات و عملیات دو رکن اصلی و درهم تنیده‌ای هستند که باید به طور مشترک و همزمان توسط یک فرمانده واحد راهبری شود. مهم‌ترین نقش اطلاعات، کمک به فرماندهی نیروی مشترک و ستاد آن در پیش بینی و تجسم فضای جنگی است. تجسم بیشتر شامل داشتن دانش از ویژگی‌های فیزیکی و انسانی از مناطق عملیاتی است که نیاز به دانستن موقعیت‌های جاری و فعالیت‌های نیروهای دشمن در آن فضا و دانستن قابلیت‌های فعلی و عملیات های پیش روی دشمن در صحنه عملیات جنگ می‌باشد. هدف اصلی این تحقیق شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخص های اطلاعات و عملیات سپاه و آجا در عملیات مشترک فتح‌المبین است. این مقاله کاربردی و به روش تاریخی اجرا شده است، ابزار اطلاعات و داده ها کتابخانه ای و میدانی بوده، حجم نمونه 25 نفر است. یافته های تحقیق بیانگر این است که اطلاعات و عملیات به عنوان دو سامانه اصلی رزم هستند که برای اجرا نیازمند به سامانه های پشتیبانی هستند. چون پرداختن به تمام سامانه ها در یک مقاله امکان پذیر نیست لذا در این مقاله فقط دو سامانه اصلی اطلاعات و عملیات تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتایج تحقیق بُعد اطلاعات شامل 5 مولفه: جمع آوری و شناسایی با 8 شاخص، پردازش و بهره برداری با 7 شاخص ، تولید با 7 شاخص، انتشار با 5 شاخص، ارزیابی و مراقبت با 4 شاخص است. بُعد عملیات شامل 4 مولفه: طرح ریزی با 6 شاخص، سازماندهی با 6 شاخص، هدایت و کنترل با 6 شاخص و اجرا با 7 شاخص است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 656.14 K

اولویت‌بندی تهدیدات جمهوری اسلامی ایران از طریق آسیای مرکزی و راهکارهای مقابله با آن

ابوالحسن کبیری؛ پیمان کاویانی فر

دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1398، ، صفحه 51-70

چکیده

  جایگاه آسیای مرکزی در عمق تمدنی ایران برجسته و میزان تأثیرگذاری آن بر منافع و امنیت ملی ایران چشمگیر است. با فروپاشی شوروی، محیط امنیتی پیرامون ایران در آسیای مرکزی دست‌خوش دگرگونی عمیقی شد. هم‌زمان ...  بیشتر جایگاه آسیای مرکزی در عمق تمدنی ایران برجسته و میزان تأثیرگذاری آن بر منافع و امنیت ملی ایران چشمگیر است. با فروپاشی شوروی، محیط امنیتی پیرامون ایران در آسیای مرکزی دست‌خوش دگرگونی عمیقی شد. هم‌زمان با رفع تهدیدهای سنتی، پویش‌های تهدیدزا و فرصت‌آفرین جدیدی از سوی آسیای مرکزی متوجه ایران شد. نظر به تنوع و تکثر این تهدیدها، شناسایی و اولویت‌بندی مهم‌ترین تهدیدات امنیتی، مسئلۀ محوری این پژوهش است. پژوهش از منظر هدف کاربردی و از نظر روش، پیمایشی همراه با پرسشنامه است. یافته‌ها نشان داد، در آسیای مرکزی تهدیدهای اقتصادی و سیاسی اولویت دارند. راهکارهایی که می‌تواند فرصت ایجاد کند عبارت‌اند از اولویت دادن به پروژه‌های زیرساختی فرامرزی برای مقابله با تخلیه ژئوپلیتیکی، برپایی دفتر بررسی نیازهای فنی مهندسی کشورهای منطقه، استفاده از توان فنی و مهندسی داخلی برای رفع نیازهای فنی مهندسی کشورها و سرانجام توجه به دیپلماسی دفاعی.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 568.34 K

بررسی مقایسه‌ای راهبرد ایران و عربستان در بحران سوریه با تکیه بر نظریۀ نوواقع‌گرایی

لیلا خدابخشی؛ علیرضا ازغندی؛ داوود هرمیداس باوند

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 21-47

https://doi.org/20.1001.1.25883674.1398.5.3.2.8

چکیده

  ماهیت رقابتی خاورمیانه به‌گونه‌ای است که همۀ بازیگران اصلی منطقه می‌کوشند نظم جدید را براساس منافع ملی خود تقویت کنند. در بحران سوریه عرصۀ رقابت بین دو بازیگر مهم منطقه‌ای، ایران ‌و عربستان، مبتنی ...  بیشتر ماهیت رقابتی خاورمیانه به‌گونه‌ای است که همۀ بازیگران اصلی منطقه می‌کوشند نظم جدید را براساس منافع ملی خود تقویت کنند. در بحران سوریه عرصۀ رقابت بین دو بازیگر مهم منطقه‌ای، ایران ‌و عربستان، مبتنی بر ویژگی‌های نوواقع‌گرایانه قابل فهم است. سوال اصلی پژوهش این است که استراتژی ایران و عربستان دربارۀ بحران سوریه در قالب نظریۀ نوواقع‌گرایی چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه بر این اساس است که استراتژی ایران در بحران سوریه، موازنه‌سازی بر بقای بشاراسد و حفظ وضع موجود، حمایـت از جریـان مقاومـت اسـلامی و جبهـۀ اول مبـارزه بـا رژیـم‌صهیونیسـتی در قالب نظریۀ نوواقع‌گرایی تدافعی است. عربستان هم با هدف حفظ منافع به کنار گذاشتن بشاراسد، در قالب نظریۀ نوواقع‌گرایی تهاجمی قابل فهم است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای است. یافته‌ها نشان می­دهد، ایران در بحران سوریه در چارچوب واقع‌گرایی تدافعی به دنبال افزایش امنیت خود در برابر تهدیدات منطقه است؛ درحالی که سیاست خارجی عربستان، با هدف افزایش قدرت منطقه‌ای، از نوع محافظه‌کارانه به سیاست خارجی تهاجمی، تغییر کرده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 614.8 K

مقالۀ ترویجی شخصیت‌پردازی در مجموعه‌های انیمیشن دفاع مقدس برمبنای سه مجموعۀ شجاعان، همسنگران و حماسۀ یک دلاور

مهدی حیدریان کرویه؛ سید علیرضا گلپایگانی

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 23-46

چکیده

  چکیده: شخصیت‌ها، بخش جدانشدنی خاطرات دفاع مقدس هستند. بیشتر از مناطق، عملیات‌ها، نام­های قهرمانان و شهدای جنگ به‌یاد سپرده می‌شوند. مقالۀ حاضر، به شخصیت‌پردازی و ارتباط شخصیت با ساختار روایی مجموعه‌های ...  بیشتر چکیده: شخصیت‌ها، بخش جدانشدنی خاطرات دفاع مقدس هستند. بیشتر از مناطق، عملیات‌ها، نام­های قهرمانان و شهدای جنگ به‌یاد سپرده می‌شوند. مقالۀ حاضر، به شخصیت‌پردازی و ارتباط شخصیت با ساختار روایی مجموعه‌های انیمیشن دفاع مقدس می‌پردازد. دراین‌راستا، نظریۀ روایت‌شناسی ساختارگرا و آرای نظریه‌پردازانی همانند کالر، پرینس و چتمن، شخصیت‌پردازی در مجموعه‌های انیمیشن­ دفاع مقدس، با تأکید بر سه مجموعۀ شجاعان، همسنگران و حماسۀ یک دلاور با رویکردی آسیب‌شناسانه بررسی می‌شوند. ابتدا، هر مجموعه معرفی شده و سپس براساس تقسیم ساختارگرایانۀ روایت، ارتباط شخصیت‌ها با ساختار روایی بررسی می‌شود. این پژوهش، از لحاظ ماهیت توصیفی و هدف کاربردی است که با روش گردآوری کتابخانه­ای-اسنادی و مشاهدۀ موردی، یافته‌هایی کیفی به دست می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد، رویدادمحوری، تحمیل شعار و گرایش ایدئولوژیک راوی باعث شده‌، ساختار روایی این مجموعه‌ها در راستای شخصیت‌پردازی شکل نگیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.01 M

انقلاب اسلامی و مکتب سازی: نمونه موردی مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی

علی باقری دولت آبادی

دوره 7، شماره 4 ، بهمن 1400، ، صفحه 27-50

چکیده

  اکثر پژوهش های انجام شده درخصوص انقلاب ایران یا به تاثیرات سیاسی آن در داخل و یا بازتاب های آن در سطح منطقه توجه نشان داده اند. یکی از وجوه مغفول در این پژوهش ها نقشی است که انقلاب اسلامی ایران در مکتب سازی ...  بیشتر اکثر پژوهش های انجام شده درخصوص انقلاب ایران یا به تاثیرات سیاسی آن در داخل و یا بازتاب های آن در سطح منطقه توجه نشان داده اند. یکی از وجوه مغفول در این پژوهش ها نقشی است که انقلاب اسلامی ایران در مکتب سازی ایفا کرده است. پژوهش حاضر قصد دارد در ادامه پژوهش هایی که به بررسی آثار و پیامدهای انقلاب اسلامی پرداخته اند به یکی از ابعاد کمتر شناخته شده آن یعنی نقش مهمی که انقلاب اسلامی در مکتب سازی ایفا کرده است و یکی از مصداق های متاخر آن یعنی مکتب شهید سلیمانی بپردازد. سوال اصلی پژوهش این است که مکتب سازی در انقلاب اسلامی ایران چگونه شکل گرفت و مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی به عنوان نمونه متاخر آن، از چه خصوصیات و ویژگی هایی برخوردار است؟ فرضیه پژوهش به نقش امام خمینی(رحمه الله علیه) در مکتب سازی در انقلاب اسلامی اشاره کرده و مکتب شهید سلیمانی را ادامه آن مکتب معرفی کرده است. برای انجام پژوهش از روش توصیفی_تحلیلی(اسنادی) استفاده گردید. یافته های پژوهش مکتب شهید سلیمانی را ادامه مکتب امام خمینی(رحمه الله علیه) معرفی نموده و آن را دارای خصوصیات زیر می داند: شهادت طلبی، شجاعت و شهامت، اخلاص و دینداری، آینده نگری، تکلیف گرایی، اخلاق مداری، خدمت رسانی به محرومان، دشمن شناسی و تمرکز بر هدف. یافته ها نشان می دهد تداوم انقلاب اسلامی مستلزم توجه بیشتر به بحث مکتب سازی و ترویج و گسترش مکتب امام خمینی(رحمه الله علیه) و شهید سلیمانی است.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 474.96 K