فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس

اولویت بندی سیاست های فرهنگی نگهداشت و انتقال ارزش های دفاع مقدس به نسل آینده

محمدجواد سبحانی فر؛ هادی مراد پیری؛ چمران بویه

دوره 3، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 41-60

چکیده

  دوران هشت ساله دفاع مقدس یکی از مهم­ترین مقاطع تاریخی و مهم ایران از منظر ارزش­های انسانی و الهی است. برای نگهداشت و انتقال ارزش­های دفاع مقدس به نسل آینده باید این فرهنگ در برنامه­ریزی فرهنگی، ...  بیشتر دوران هشت ساله دفاع مقدس یکی از مهم­ترین مقاطع تاریخی و مهم ایران از منظر ارزش­های انسانی و الهی است. برای نگهداشت و انتقال ارزش­های دفاع مقدس به نسل آینده باید این فرهنگ در برنامه­ریزی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور مدنظر قرار گیرد. در این راستا کشورها برای تدوین سیاست فرهنگی خود راهبردهای متنوعی را متناسب با دیدگاه­های سیاسی و وضع اجتماعی خود مدنظر قرار می­دهند. هدف این راهبردها حراست هویت ملی از طریق حفظ و حراست میراث فرهنگی و احیای گذشته تاریخی در راستای تقویت غرور ملی و مذهبی است در غیر این صورت ارزش­ها و معانی غنی فرهنگی یک رویداد ارزشمند به فراموشی سپرده خواهد شد. براین اساس نویسندگان این مقاله در پی پاسخ به این سئوال­اند که چه خط مشی‌هایی برای حفظ و انتقال علوم و معارف دوران دفاع مقام مؤثر است؟ یافته­های تحقیق در راستای آزمون فرضی مقاله مبتنی بر مطالعات میدانی نشان می­دهد که سیاست­گذاری فرهنگی در قالب پنج راهبرد تولید محصولات آموزشی (آموزش و پرورش و آموزش عالی)، تولیدات نمادین، تولیدات شنیداری، دیداری و ارتباطی، تولیدات نوشتاری، تولیدات مناسک مذهبی در نگهداشت و انتقال علوم و معارف دفاع مقدس به نسل‌های کنونی و آتی مؤثر است که در این میان تولیدات شنیداری، دیداری و ارتباطی بیشترین تأثیر و تولیدات نمادین کمترین تأثیر را دارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 794.72 K

شناسایی و رتبه‌بندی عوامل کلیدی موفقیت عملیات‌های پیروزمند دفاع مقدس با بهره‌گیری از روش مدل‌سازی ساختاری - تفسیری (ISM) (مورد مطالعه: سه عملیات بیت‌المقدس، والفجر ۸ و کربلای ۵)

هادی خان محمدی؛ محمدمهدی کشاورزیان

دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 41-60

چکیده

  دفاع مقدس بستری دُرخیز است؛ بستری که علیرغم برداشت مکرر مرواریدهای دانش، تجربه و حماسه، همچنان جوشش داشته، پیوسته مواردی جدید برای عرضه دارد. در این مقاله، ابتدا با فراتحلیل بررسی‌هایی که فرماندهان ...  بیشتر دفاع مقدس بستری دُرخیز است؛ بستری که علیرغم برداشت مکرر مرواریدهای دانش، تجربه و حماسه، همچنان جوشش داشته، پیوسته مواردی جدید برای عرضه دارد. در این مقاله، ابتدا با فراتحلیل بررسی‌هایی که فرماندهان عالی دفاع مقدس در خصوص آسیب‌شناسی و تحلیل عملیات‌ها، چه در حین دفاع‌مقدس و چه پس از پایان جنگ داشته‌اند، عوامل کلیدی موفقیت عملیات‌های پیروزمند بیت‌المقدس، والفجر ۸ و کربلای 5، به‌دست آمد. سپس با بهره‌گیری از روش مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری (ISM) این عوامل رتبه بندی شدند. نتایج رتبه بندی، چهار س طح از عوامل را نشان داد که به ترتیب اولویت عبارتند ا: الف) عوامل معنوی، فرماندهی و آموزش دقیق و هماهنگ نیروها؛ ب) تفکر و اندیشه راهبردی، طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی و آمادگی برای پدافند؛ ج) جامع‌نگری در ابعاد عملیات، شناسایی و توجه به اصل غافل‌گیری؛ د) نوآوری و خلاقیت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 525.33 K

تحولات نظام بین المللی و پایان جنگ ایران و عراق

محسن دشتکوهی؛ مهدی آقابراری

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 41-60

چکیده

  با آغاز دهه هشتاد میلادی، ارکان و عناصر نظام دو قطبی با تشدید دو عامل تحول ساختاری در سیستم بین‌المللی و افول قدرت دو بازیگر اصلی آن ـ ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی ـ بیش از پیش در معرض تهدید ...  بیشتر با آغاز دهه هشتاد میلادی، ارکان و عناصر نظام دو قطبی با تشدید دو عامل تحول ساختاری در سیستم بین‌المللی و افول قدرت دو بازیگر اصلی آن ـ ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی ـ بیش از پیش در معرض تهدید قرار گرفت. این عوامل تضعیف‌کننده نظام دو قطبی که می‌توان آنها را "علل سیستمیک" و "علل درون کشوری" نامید در طول دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ نیز وجود داشته‌اند اما در دهه ۱۹۸۰ شدت و حدّت بیشتر به خود گرفتند و به پیدایش دوره‌ای جدید در مناسبات بین‌المللی منجر شدند. در این مقاله، تحولات این دوره جدید در نظام بین‌الملل و ارتباط آن با پایان جنگ ایران عراق مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 422.68 K

بررسی راهبردهای فرماندهی شهید امیر سپهبد علی صیاد شیرازی در دوران دفاع مقدس

سیده‌عظیمه هاشمی شیخ‌شبانی؛ عباس کشاورز شکری

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 47-68

چکیده

  یکی از زوایای مهم و کمتر توجه‌شدۀ تاریخ‌نگاری جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران، بررسی نقش فرماندهان در مدیریت و تصمیم‌گیری‌های راهبردی است که نقش مهمی در سرنوشت جنگ تحمیلی داشت. شهید امیر سپهبد ...  بیشتر یکی از زوایای مهم و کمتر توجه‌شدۀ تاریخ‌نگاری جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران، بررسی نقش فرماندهان در مدیریت و تصمیم‌گیری‌های راهبردی است که نقش مهمی در سرنوشت جنگ تحمیلی داشت. شهید امیر سپهبد علی صیاد شیرازی یکی از مؤثرترین فرماندهان دوران دفاع مقدس بود که با تدبیر هوشمندانه و دقیق خود در فرماندهی، اهداف رژیم بعثی عراق را که از پشتیبانی کشورهای مختلف نیز بهره‌مند بودند، با ناکامی و شکست مواجه کرد. علاوه‌بر این، شیوه‌های مدیریتی و فرماندهی وی نیز به‌عنوان یک الگوی موفق در سطوح مختلف فرماندهی و مدیریتی برای فرماندهان و مدیران قابل‌استفاده و قابل‌انتقال به نسل‌های آینده است. از این‌رو، هدف از این پژوهش، بررسی راهبردهای فرماندهی شهید صیاد شیرازی بوده و این پرسش مطرح شده که ایشان در زمان فرماندهی‌شان، از چه راهبردهایی استفاده نموده‌اند. روش به‌کار گرفته‌شده در این پژوهش، روش کیفی بررسی مکتوبات و نوشته‌های دردسترس دربارۀ شهید صیاد شیرازی است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که شهید صیاد شیرازی به‌واسطۀ طراحی و برنامه‌ریزی دقیق عملیات‌ها، کنترل و سازمان‌دهی امور جبهه، تخصص و نبوغ نظامی و فرماندهی خود باعث موفقیت‌های چشمگیری در دوران پرافتخار دفاع مقدس شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 266.04 K

بررسی نقش زنان در دفاع مقدّس براساس خاطرهنوشت یکشنبۀآخر (خاطرات معصومه رامهرمزی)

ثمر میری

دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 49-68

چکیده

  حضور بانوان در دوران هشت سالۀ دفاع مقدّس، بسیار درخشان است. خدمات بانوان در زمینه‌های گوناگون فرهنگی، درمانی، اقتصادی، اجتماعی، هنری، سیاسی و حتّی نظامی را نمی‌توان نادیده گرفت. آن‌ها گاه در نبرد رویارو ...  بیشتر حضور بانوان در دوران هشت سالۀ دفاع مقدّس، بسیار درخشان است. خدمات بانوان در زمینه‌های گوناگون فرهنگی، درمانی، اقتصادی، اجتماعی، هنری، سیاسی و حتّی نظامی را نمی‌توان نادیده گرفت. آن‌ها گاه در نبرد رویارو با دشمن اشغالگر و البته بیشتر در پشت جبهه و در زمینه‌های گوناگون، منشأ خدمات گران‌بهایی بودند. خدمات زنان ایثارگرانه بود و به نیکی یاد خواهد شد. مقالۀ حاضر، به دنبال تبیین جایگاه و نقش زنان در دفاع مقدس است. کتاب خاطره‌نوشتِ «یکشنبۀآخر»، نوشتۀ معصومه رامهرمزی، مبنای این تبیین و تحلیل است. شیوۀ پژوهش، توصیفی- تحلیلی و به طرح مباحثی در مورد جنگ تحمیلی عراق علیۀ ایران و به‌ویژه نقش زنان در دفاع مقدّس می‌پردازد. نتایج تحلیل متن کتاب خاطره‌نوشتِ یکشنبۀآخر نشان می‌دهد، زن در جنگ ایران و عراق فعّالیّت جدّی داشته است. نویسنده با اقداماتی چون امدادگری، کار در آشپزخانۀ بیمارستان، پخش غذا در بین رزمندگان خرمشهر و...، انواعی از فعالیت زنان در جبهه را نشان می‌دهد. با بررسی این خاطره‌نوشت نقش قهرمانانۀ زنان در دفاع مقدّس، مسئولیت‌پذیری و میهن‌پرستی آنان بیشتر آشکار می‌شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 363.72 K

جایگاه دفاع مقدس در برنامه های درسی و آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش؛ ارزیابی، آسیب شناسی و پیشنهادهای راهبردی

امیرحسین الهامی؛ مجید آرش

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 53-70

https://doi.org/20.1001.1.25883674.1398.5.1.3.5

چکیده

  به‌دلیل اهمیت بنیادین آموزش ­های عمومی در انتقال ارزش­های فرهنگی و اجتماعی برای گروه­ های سنی پایه و نقش راهبردی آن در جامعه‌پذیری نسل آینده کشور؛ تولید محتوای فاخر، متناسب با معارف گران‌سنگ ...  بیشتر به‌دلیل اهمیت بنیادین آموزش ­های عمومی در انتقال ارزش­های فرهنگی و اجتماعی برای گروه­ های سنی پایه و نقش راهبردی آن در جامعه‌پذیری نسل آینده کشور؛ تولید محتوای فاخر، متناسب با معارف گران‌سنگ دفاع مقدس و انتقال این ارزش­ها به متون آموزشی وزارت آموزش و ‌پرورش امری ضروری می­ نماید. دستیابی به این مهم، مستلزم ایجاد بسترهای اداری، علمی و تخصصی، برنامه‌ریزی راهبردی و هماهنگی بین‌سازمانی و سازوکارهای پژوهشی فراسازمانی، برای تولید محتوای فاخر برای جانمایی در متون و برنامه­ های وزارت آموزش و پرورش است. این پژوهش، در چهارچوب تحقیقات کاربردی، با رویکرد آمیخته و روش توصیفی-تحلیلی، مبتنی بر مطالعات اسنادی، مشاهدۀ میدانی و جلسات خبرگی، جایگاه معارف و ارزش­ های دفاع مقدس در برنامه‌های آموزشی وزارت آموزش و ­پرورش را ارزیابی نموده، در نهایت پیشنهادهای راهبردی برای نیل به جایگاه واقعی این معارف در نظام آموزشی و پرورشی پیشنهاد می‌نماید. یافته­های مقاله که حاصل اقدامات مشترک پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس با همکاری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و سازمان بسیج مستضعفین در سال‌‍‌های 96-97 است؛ می­تواند الگویی برای انتقال ارزش­های دفاع مقدس به برنامه‌های آموزشی وزارت آموزش و پرورش قلمداد گردد. براین اساس سازوکارهای تولید محتوای فاخر برای بیش از 10 کتاب درسی و بازبینی و به­روزرسانی دو واحد درس «آشنایی با ارزش­های تربیتی دفاع مقدس» برای تمام رشته ­های دانشگاه فرهنگیان تشریح شده و آسیب‌شناسی راهبردی در دو حوزۀ «برنامه­ های درسی و آموزشی» و «عوامل ساختاری و سازمانی» به عمل آمده و در نهایت پیشنهادهایی ارائه شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 346.68 K

سیاست خارجی برگرفته از منظومۀ فکری امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) و تأثیر آن بر امنیت ملی ج.ا.ایران

ابوالحسن کبیری

دوره 6، شماره 4 ، بهمن 1399، ، صفحه 55-75

چکیده

  مفاهیم سه‌گانۀ عزت، حکمت و مصلحت، مثلثی الزام­آور برای سیاست خارجی ج.ا.ایران است. چارچوب نظری پژوهش، بر اساس منظومۀ فکری مقام معظم رهبری(مدظله­ العالی) است. تعابیر بیان شده این ظرفیت را دارد که به ...  بیشتر مفاهیم سه‌گانۀ عزت، حکمت و مصلحت، مثلثی الزام­آور برای سیاست خارجی ج.ا.ایران است. چارچوب نظری پژوهش، بر اساس منظومۀ فکری مقام معظم رهبری(مدظله­ العالی) است. تعابیر بیان شده این ظرفیت را دارد که به چارچوبی کلان و به تبع آن به برنامه‌ای راهبردی بدل شود تا دیپلماسی همواره و در همۀ دولت‌ها بر محور آن حرکت کند. هدف پژوهش، تبیین سیاست خارجی از منظر امام‌خامنه ­ای(مدظله­ العالی) بر اساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحتو تأثیر آن بر امنیت ملی ج.ا.ایران است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی، با رویکرد کمی و با استفاده از تکنیک دلفی انجام شده است. نتایج تحقیق حکایت از این دارد که شکست در دست‌یابی به اهداف در سیاست خارجی الزاماً به معنای خدشه در عزت ج.ا.ایران نیست. ایران در نظر کشورهای غربی به ویژه آمریکا، کشوری شکست‌ناپذیر نیست. رفتار حکیمانه الزاماً به معنای پیگیری یک سیاست در همه زمان­ها و مکان­ها نیست. آنچه در درجه اول اهمیت قرار دارد، حفظ نظام است. چنانچه زمانی اصل و موجودیت نظام در خطر باشد و ادامه دشمنی علیه آمریکا، موجودیت نظام را با خطر روبه‌رو سازد، می­توان به نحو موقتی از این دشمنی دست کشید. ادامه کمک به حزب‌الله و حماس، با توجه به رویکرد تقابلی آن‌ها نسبت به رژیم صهیونیستی، به مصلحت نظام ج.ا.ایران است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 701.15 K

قرائتی بر مانیفست گام دوم انقلاب اسلامی و بازتاب آن بر نقش ناجا در بازساخت سبک زندگی اسلامی- ایرانی

مریم رحمانی؛ محمد تقی حیدری؛ خدیجه حیدری

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 55-778

چکیده

  ازجمله مسائل نوپدید انقلاب اسلامی درمسیر مهندسی اجتماعی اسلامی-ایرانی، موضوع سبک زندگی است که البته از جمله مسائل نوپدید تمدن غربی نیزهست. مطرح‌ شدن این مسئله توسط مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم ...  بیشتر ازجمله مسائل نوپدید انقلاب اسلامی درمسیر مهندسی اجتماعی اسلامی-ایرانی، موضوع سبک زندگی است که البته از جمله مسائل نوپدید تمدن غربی نیزهست. مطرح‌ شدن این مسئله توسط مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم نشان‌دهنده ضرورت ترویج سبک زندگی اسلامی و دوری از سبک زندگی غربی است موضوعی که امروز بسیار اهمیت دارد. بر همین اساس پژوهش حاضر به سهم خود می‌کوشد نقش ناجا در ساخت و بازساخت سبک زندگی ایرانی - اسلامیرا با تأکید بر منویات رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی مورد تبیین قرار داده و با ارائه استراتژی‌های عملی، بربه‌کارگیری آندر جهان اجتماعی ایران ضرورتبخشد. تکنیک پژوهش حاضر مبتنی بر تکنیک دلفی که در پنل های هترونیک و در یک راند تعداد خبرگانی که با همکاری آن­ها تحلیل پژوهش انجامگرفت، 25 نفر بوده است. روابط بین عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری سبک زندگی ایرانی اسلامی بااستفادهازیک روش برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آزمون تک نمونه‌ای T و معادلات ساختاری روابط علی بین متغیرها بهره گرفته است. نتایج حاکی از آن است که مقدار آماره شاخص پاسخ‌گویی(با ضریب 327/10 =T) ناجا بیشترین تأثیر و نقش را در چارچوب منویات رهبری داشته است که امر میزان پاسخ‌گویی مسئولین ناجا به مردم و نهادهای مدیریتی، می‌تواند اثربخشی مهمی در دست‌یازی به اهداف منظومه فکری بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی داشته باشد. بعدازآن نیز مؤلفه‌های مقبولیت، قدرت و نوآوری سازمان ناجا در رده‌های بعدی قرار داشته و امتیاز بالاتر از حد متوسط دریافت کرده‌اند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.18 M

بررسی نقش انقلاب اسلامی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و فضای ژئوپلتیک شکل گرفته

هادی زرقانی؛ محمدرضا میرزایی؛ زهرا حسینی سادات محله

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 55-82

چکیده

  موقعیت ژئوپلتیک کشورها در طول زمان و تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ ها، انقلاب‌ها، تحولات نظام بین‌المللی و نظام جهانی و تغییر در موازنه‌های قدرت همواره در حال تغییر و تحول است. ایران یکی از کشورهایی ...  بیشتر موقعیت ژئوپلتیک کشورها در طول زمان و تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ ها، انقلاب‌ها، تحولات نظام بین‌المللی و نظام جهانی و تغییر در موازنه‌های قدرت همواره در حال تغییر و تحول است. ایران یکی از کشورهایی بوده که ژئوپلتیک آن در طول چهار دهه گذشته دچار تغییر و تحولات زیادی شده است که علل آن را می‌توان در طیف مختلفی از عوامل ژئوپلتیک داخلی و خارجی جستجو کرد. در اواخر دهه ۵۰ و اوایل دهه 6۰ با توجه به شکل‌گیری انقلاب اسلامی و حکومت شیعی ساختارهای منطقه‌ای دچار تحول شد و به سبب آن نقش و جایگاه ایران نیز در مناسبات منطقه‌ای و جهانی دگرگون گردید. چنین شرایطی، زمینه‌ساز جنگی شد که یکی از مهمترین اهداف آن جلوگیری از قدرت‌یابی شیعیان در منطقه خاورمیانه بود. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی به دنبال بررسی تأثیرگذاری شکل‌گیری حکومت شیعه در ساختار ژئوپلتیک منطقه خاورمیانه در آن زمان و تأثیر آن بر شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است. همچنین با توجه به ساختارهای حمایتی شکل گرفته آن دوران سعی شد چگونگی و علل این روند مورد واکاوی و بررسی ژرف‌تر قرار گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 745.66 K

ارتقای اثربخشی مدیریت در جمهوری اسلامی ایران با به‌کارگیری بازنشستگان نیروهای مسلح با تاکید بر رزمندگان ۸ سال دفاع مقدس

غلامرضا علاماتی؛ حسین شکوهی

دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 57-81

چکیده

  این مقاله باهدف ارتقای سطوح مدیریت با به‌کارگیری کارکنان بازنشسته نیروهای مسلح در فعالیت‌های اثربخش در جمهوری اسلامی ایران و ارائه الگویی مناسب برای به‌کارگیری آن‌ها تهیه شده است. نتایج حاصل از فرضیه‌های ...  بیشتر این مقاله باهدف ارتقای سطوح مدیریت با به‌کارگیری کارکنان بازنشسته نیروهای مسلح در فعالیت‌های اثربخش در جمهوری اسلامی ایران و ارائه الگویی مناسب برای به‌کارگیری آن‌ها تهیه شده است. نتایج حاصل از فرضیه‌های تحقیق نشان داد که 5/94 درصد پرسش‌شوندگان درباره فرضیه اول و 5/92 درصد پرسش‌شوندگان درباره فرضیه دوم اعتقاد داشتند که اثرگذاری شاخص‌های فعالیت‌های مدیریتی و اجرایی اثربخش کارکنان بازنشسته نیروهای مسلح باعث تحول و ارتقای قابل‌ملاحظه در سطوح مدیریت در حد زیاد و خیلی زیاد خواهد شد. به‌طورکلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که به‌کارگیری کارکنان بازنشسته نیروهای مسلح در فعالیت‌های اثربخش نظامی یا غیرنظامی کشور مبتنی بر یک الگوی علمی‌پژوهشی، باعث تحول و ارتقای قابل‌ملاحظه سطوح مدیریت در جمهوری اسلامی ایران و حفظ شأن و منزلت این افراد در دوران بازنشستگی خواهد شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 909.42 K

تأثیر کلام حضرت امام(ره) بر عناصر کار تیمی رزمندگان قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) در دفاع مقدس با تمرکز بر عملیات کربلای 5

رامبد باران دوست؛ احمدرضا شفیعی

دوره 3، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 61-80

چکیده

  رهبری مهمترین عامل پیروزی و شکست و حفظ روحیه و پیشگیری از آسیب­های روانی در جنگ است. شخصیت عرفانی و حماسی حضرت امام(ره) از ایشان، رهبر و فرمانده ­ای بی­ نظیر در دوران دفاع مقدس ساخته بود که نگرش، آموزه­ ...  بیشتر رهبری مهمترین عامل پیروزی و شکست و حفظ روحیه و پیشگیری از آسیب­های روانی در جنگ است. شخصیت عرفانی و حماسی حضرت امام(ره) از ایشان، رهبر و فرمانده ­ای بی­ نظیر در دوران دفاع مقدس ساخته بود که نگرش، آموزه­ ها و سیره­ ایشان تأثیر عمیق انکارناپذیری بر روحیه ملت و رزمندگان و آمادگی­های آنان در برابر دشمنان داشت. عشق و محبت وصف ناپذیر آحاد ملت و رزمندگان اسلام به ایشان از باورهای دینی آنان سرچشمه می­ گرفت. رزمندگان اسلام افزون بر محبت بسیار زیاد به حضرت امام، عمیقاً باور داشتند. ایشان جانشین امام عصر(ع) است و از ولایت امام معصوم و شأن مرجعیت دینی و زعامت سیاسی جامعه اسلامی برخوردار است. از این رو در چارچوب این باور ولایت حضرت امام را در ادامه ولایت معصوم پذیرفته و به لوازم آن پایبند بودند و اطاعت و پیروی از آنان را بر خود واجب می دانستند. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر کلام حضرت امام بر عناصر کار تیمی رزمندگان قرارگاه خاتم­الانبیاء (ص) در دفاع مقدس با تمرکز بر عملیات کربلایی­ها می­پردازد. جامعه آماری این پژوهش، کارکنان قرارگاه خاتم­الانبیاء (ص) در شهر تهران هستند که در عملیات کربلای ۵ شرکت داشته ­اند. از این تعداد جامعه آماری که 21 نفر است براساس روش نمونه­گیری خوشه­ای تعداد ۳۷ نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد و پرسشنامه بین آنها توزیع شد. نتایج نشان می­دهد کلام حضرت امام بر همه ۱۷ مورد از عناصر کار تیمی در بین رزمندگان اسلام در جبهه ­های حق علیه باطل مؤثر است. حضرت امام با سخنان خود به آن‌ها شور و شوق و اعتماد به نفس می­ب خشید و این مسأله منجر به حضور مداوم و پرصلابت مردم و رزمندگان در جبهه­ های جنگ می­شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 601.38 K

تحلیل حقوق کودکان در دفاع مقدس بر مبنای کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق کودک و دیگر اسناد بین‌المللی با تکیه بر جنایات رژیم عراق در بمباران مدارس شهرهای ایران

مسعود اخوان‌فرد؛ حامد احمدی

دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 61-80

چکیده

  با شروع جنگ تجاوزکارانه عراق علیه ایران، حقوق کودکان مورد نقض و تهدید جدی قرار گرفت. کودکان افزون بر حقوق مصرح در اسناد حقوق بشر، از حمایت‌های خاص حقوقی در نظام بین‌الملل نیز بهره‌مند می‌شوند که کنوانسیون‌ها ...  بیشتر با شروع جنگ تجاوزکارانه عراق علیه ایران، حقوق کودکان مورد نقض و تهدید جدی قرار گرفت. کودکان افزون بر حقوق مصرح در اسناد حقوق بشر، از حمایت‌های خاص حقوقی در نظام بین‌الملل نیز بهره‌مند می‌شوند که کنوانسیون‌ها و اسناد مختلف آنها را شناسایی و بر اجرای آن تأکید کرده‌اند. برای نمونه، کنوانسیون حقوق کودک به مثابه سند بین‌المللی معتبر، ضمن بیان تعریفی از کودک، حقوق وی را در حوزه‌های مختلف شناسایی و بر آن تأکید کرده است. از مهم‌ترین این استاد حق حیات، بقاء، رشد همچنین آموزش کودک می‌باشد که رژیم بعثی عراق با بمباران مدارس شهرهای مختلف ایران آنها را نقض کرده است. بر این اساس، پژوهش حاضر اهداف ذیل را فراروی خود قرار داده است، نخست: تبیین وضعیت مسئولیت بین‌‌المللی رژیم بعثی عراق در قبال بمباران مدارس مختلف شهرهای ایران در هشت سال دفاع مقدس؛ دوم: بررسی موارد نقض حقوق کودکان به خصوص بمباران مدارس شهرهای مختلف کشور در چارچوب تجاوز رژیم عراق به تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران. این پژوهش، در زمره تحقیقات بنیادی نظری به شمار می‌رود. در روش تحقیق نیز از اسلوب توصیفی تحلیلی بهره‌گرفته، در جمع‌آوری داده‌ها به منابع کتابخانه‌ای مراجعه شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 703.22 K

سیمای جانباز در غزل دفاع مقدس (تحلیل و بررسی شخصیت‌پردازی جانباز در غزل)

سپیده یگانه؛ مهین پناهی

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 61-80

چکیده

  قالب غزل وسیع‌ترین عرصه برای بیان ارزش‌ها، باورها، عواطف و احساسات شاعران دفاع مقدس است. یکی از شاخصه‌های غزل روایت‌گری و شخصیت‌پردازی است. آفرینش شخصیت‌هایی با هویت تاریخی و اجتماعی مانند: رزمنده، ...  بیشتر قالب غزل وسیع‌ترین عرصه برای بیان ارزش‌ها، باورها، عواطف و احساسات شاعران دفاع مقدس است. یکی از شاخصه‌های غزل روایت‌گری و شخصیت‌پردازی است. آفرینش شخصیت‌هایی با هویت تاریخی و اجتماعی مانند: رزمنده، شهید، مادر، همسر و فرزند شهید و... که در آثار بسیاری، محور مضمون‌آفرینی و تصویرسازی بر مدار آنها چرخیده است. یکی از این شخصیت‌ها که با فاصله‌گرفتن جریان شعر دفاع مقدس از مبدأ خود، مورد توجه شاعران قرار گرفت، شخصیت جانباز است. این شخصیت به عنوان یک واقعیت تاریخی و اجتماعی در غزل دفاع مقدس نمود یافت و دست‌مایه مضمون‌سازی‌های بدیع در جریان شعری پس از جنگ شد که با گذر زمان و توجه بیشتر شاعران به پیامدهای اجتماعی جنگ، از حضوری پررنگ‌تر نسبت به دیگر شخصیت‌ها برخوردار شد. در این پژوهش نحوه مضمون‌آفرینی و ویژگی‌های شخصیت جانباز در غزل دفاع مقدس به تفصیل بیان می‌شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 431.2 K

بررسی سازوکار اقدامات نظامی، اطلاعاتی و سیاسی دولت اردن در پشتیبانی از رژیم صدام طی جنگ هشت ساله علیه ایران

محمدصادق کوشکی؛ سیدمرتضی عریضی میبدی

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 69-90

چکیده

  رژیم بعثی عراق در 31 شهریورماه سال 1359 شمسی (22 سپتامبر 1980 میلادی) بنابه دلایل متعدد ژئوپولیتیک و ایدئولوژیک هشت سال جنگ ناعادلانه را علیه ایران آغاز کرد. در این جنگ، بازیگران منطقه­ای و فرامنطقه­ای بنابر ...  بیشتر رژیم بعثی عراق در 31 شهریورماه سال 1359 شمسی (22 سپتامبر 1980 میلادی) بنابه دلایل متعدد ژئوپولیتیک و ایدئولوژیک هشت سال جنگ ناعادلانه را علیه ایران آغاز کرد. در این جنگ، بازیگران منطقه­ای و فرامنطقه­ای بنابر مقتضیات و شرایط ایجاد‌شده نسبت به این رویداد واکنش نشان دادند که در این بین، نقش پادشاهی اردن به دلایل عینی و ذهنی در حمایت از رژیم بعثی صدام بیشتر مشهود بوده است. به‌گونه‌ای که در جنگ، اقدامات متعددی در راستای حمایت­های سیاسی، اطلاعاتی، نظامی و اقتصادی در سطوح منطقه­ای و بین­الملل از صدام حسین کرد و به باور بسیاری از تحلیلگران سیاسی، پادشاهی اردن به‌عنوان برجسته­ترین حامی صدام حسین در جهان عرب شناخته شده است. هدف از این پژوهش، شناخت رفتار پادشاهی اردن درقبال تجاوز رژیم بعثی عراق به ایران، چرایی اتخاذ سیاست­ها و اقدامات حیاتی نظامی ـ اطلاعاتی از جانب این نظام و بررسی رفتار اردن در جنگ و نقش ملک حسین (پادشاه اردن) در حمایت از رژیم بعثی عراق است. بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش آن است که سیاست و اقدامات نظامی و اطلاعاتی دولت اردن درقبال جنگ رژیم بعثی عراق علیه ایران چه بوده است. به‌دنبال آن، نویسندگان بررسی فرضیه‌ای را مبنی‌بر اینکه اردن با اتخاذ اقدامات نظامی ـ سیاسی و اطلاعاتی به حمایت از رژیم بعثی عراق در جنگ هشت‌ساله علیه ایران پرداخته، مد نظر دارند. این پژوهش به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی موردبررسی قرار گرفته و روش گردآوری داده­های مرتبط با پژوهش به‌صورت اسنادی است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که اردن با اتخاذ حیاتی­ترین اقدامات نظامی ـ اطلاعاتی، موثرترین نقش را در حفظ رژیم بعثی عراق و توسعۀ آن در جنگ تحمیلی علیه ایران داشته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 556.99 K

تحلیل ملاحظات گسترش مناسبات راهبردی ایران و چین

علی شمشیری

دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 69-84

چکیده

  کشورهای جهان در راستای گسترش تعاملات توسعه‌ای، در پی گسترش روابط با قدرت­های جهانی بوده که دارای نقش قابل توجهی در ابعاد مختلف جهانی هستند تا از این طریق بتوانند در دستیابی به سیاست­های خود پتانسیل ...  بیشتر کشورهای جهان در راستای گسترش تعاملات توسعه‌ای، در پی گسترش روابط با قدرت­های جهانی بوده که دارای نقش قابل توجهی در ابعاد مختلف جهانی هستند تا از این طریق بتوانند در دستیابی به سیاست­های خود پتانسیل بیشتری داشته باشند. کشور ایران نیز پس از انقلاب اسلامی به صورت ویژه در پی گسترش روابط خود با کشورهایی مانند چین بوده که در طی سال­های اخیر توانسته­اند نقش قابل توجهی در شبکۀ روابط جهانی داشته باشند. گسترش این روابط نیازمند ملاحظاتی بوده که در تعیین اولویت­ها می­تواند تأثیرگذار باشد. هدف این پژوهش تحلیل ملاحظات گسترش مناسبات راهبردی ایران و چین است که در نهایت اولویت­ها در این زمینه را روشن می­کند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و با روش تحلیل محتوای کیفی است. برپایۀ نتایج این پژوهش، 20 ملاحظه در گسترش روابط ایران و چین ارائه می‌شود. اولویت­ها در زمینۀ گسترش روابط مبتنی بر نتایج پژوهش است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 257.89 K

انگیزۀ شهدای استان کهگیلویه و بویراحمد برای حضور در جبهه‌ها: تحلیل محتوای وصیت‌نامۀ شهدا

علی باقری دولت آبادی؛ جواد شاکریان

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 71-93

https://doi.org/20.1001.1.25883674.1398.5.1.4.6

چکیده

  هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل محتوای وصیت‌نامۀ شهدای استان کهگیلویه و بویراحمد برای پی بردن به انگیزۀ شهدا در دفاع مقدس است. اهمیت این پژوهش به دو موضوع باز می‌گردد؛ نخست انجام نشدن پژوهشی همسان دربارۀ ...  بیشتر هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل محتوای وصیت‌نامۀ شهدای استان کهگیلویه و بویراحمد برای پی بردن به انگیزۀ شهدا در دفاع مقدس است. اهمیت این پژوهش به دو موضوع باز می‌گردد؛ نخست انجام نشدن پژوهشی همسان دربارۀ شهدای استان و دوم ضرورت آگاهی از انگیزۀ شهدا برای تجزیه و تحلیل رخدادها و نیز برنامه‌ریزی درست برای آمادگیِ دفاع از کشور. پرسش اصلی پژوهش این است که انگیزۀ شهدای استان کهگیلویه و بویراحمد برای حضور در جنگ عراق علیۀ ایران چه بوده است؟ آیا می‌توان میان این انگیزه‌ها و متغیرهایی همچون سن، محل سکونت، یگان اعزام کننده و میزان تحصیلات ارتباط برقرار کرد؟ فرضیه پژوهش سه دسته انگیزۀ دینی، ملی و انقلابی را مورد نظر دارد. برای آزمون این فرضیه از دو روش تحلیل محتوای کمی و کیفی استفاده شد و وصایای ۱۷17 شهید استان مورد مطالعه قرار گرفت. طبق یافته‌های پژوهش انگیزه‌های دینی بیشترین نقش را داشته و 37/70 درصد شهدای استان با انگیزۀ دینی، 5/28 درصد با انگیزه‌های انقلابی و 13/1 درصد با انگیزۀ ملی در دفاع مقدس شرکت کرده‌اند. همچنین، هیچ ارتباط معناداری میان متغیرهای سواد، محل سکونت و یگان اعزام کننده نیرو و بالابودن انگیزه‌های دینی دیده نشد. به نظر می‌رسد دوری از پایتخت، فعال نبودن احزاب سیاسی، پیشینۀ انقلابی اندک، بافت سنتی استان، دسترسی نداشتن به رسانه‌ها و فرهنگ عشیره‌ای- طایفه‌ای در کاهش انگیزه‌های ملی و انقلابی نقش مؤثری داشته‌اند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 397.86 K

مبانی نظری تحولات سیاست‌گذاری جمعیت در ایران بعد از انقلاب

رضا حاجی بابا علی؛ نادر هوشمندیار؛ عاطفه عباسی کلیمانی؛ ابوالقاسم طاهری

دوره 6، شماره 4 ، بهمن 1399، ، صفحه 77-96

چکیده

  سیاست گذاری جمعیتی در ایران با توجه به دیدگاه‌های متفاوت نخبگان سیاسی در مشخص نمودن یک سیاستگذاری جمعیتی واحد، در نهایت منجر به این شده‌ که در دولت‌‌های جمهوری اسلامی ایران، با وجود برخی سیاست‌‌های ...  بیشتر سیاست گذاری جمعیتی در ایران با توجه به دیدگاه‌های متفاوت نخبگان سیاسی در مشخص نمودن یک سیاستگذاری جمعیتی واحد، در نهایت منجر به این شده‌ که در دولت‌‌های جمهوری اسلامی ایران، با وجود برخی سیاست‌‌های جمعیتی، شاهد عدم تعادل در برنامه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی باشیم‌ که سرانجام نیز منجر به ناکارآمدی سیاست‌های اتخاذی در این حوزه شده‌ است. سوال اصلی پژوهش این است ‌که با توجه به دیدگاه‌های متغیر نخبگان سیاسی در تعیینِ نهایی سیاست‌گذاری‌های مربوط به جمعیت، سیاست جمعیتی مناسب برای جامعه­ی ایران کدام است؟ هدف مقاله نیز این است‌ که با تکیه بر دو مدل مفهومی نخبگان و نظام سیاسی ابتدا به بررسی مبانی نظری سیاست‌گذاری‌های جمعیتی در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران پرداخته و سپس با ارائه­ی راه‌حل­های پیشنهادی جهت رسیدن به سیاست جمعیتی مناسب گام بردارد. روش پژوهش این مقاله نیز به روش توصیفی-تحلیلی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 492.14 K

نیم‌نگاهی بر حضور سلحشوران ژاندارمری در هشت سال دفاع مقدس

حسن رضا رفیعی

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 79-108

چکیده

  ایران سرزمین کهنی است که در طول تاریخ خود تهاجم‌های گستردۀ زیادی را از سر گذارنده است. اولین اشغالگر این سرزمین در دورۀ اسطوره‌ای ضحاک تازی و آخرین اشغالگر صدام حسین بعثی بود که با حمایت دولت‌های استکباری ...  بیشتر ایران سرزمین کهنی است که در طول تاریخ خود تهاجم‌های گستردۀ زیادی را از سر گذارنده است. اولین اشغالگر این سرزمین در دورۀ اسطوره‌ای ضحاک تازی و آخرین اشغالگر صدام حسین بعثی بود که با حمایت دولت‌های استکباری غرب و شرق مرزهای غرب تا جنوب غربی کشور را به اشغال سپاهیان خود در آورد. بیرون راندن چنین اشغالگری مرهون حمیت و همدلی همۀ اقشار مردم و آحاد نیروهای مسلح از جمله ژاندارمری بود.هدف از انجام این تحقیق نگاهی کوتاه بر نقش مأموران ژاندارمری در جنگ است. با توجه به اینکه بیش از سه دهه از ادغام آن سازمان و تشکیل نیروی انتظامی واحد می گذرد، چنانچه به نقش موثر مامورام خدوم سازمان مزبور در جریان دفاع مقدس مردم ایران در مقابل تجاوز دشمن بعثی اشاره نشود؛ ممکن است ایثارگری های آنان در آن مقطع زمانی به فراموشی سپرده شود. روش انجام تحقیق توصیفی و روش گردآوری مطالب مراجعه به منابع و اسناد نوشته شده است. نتیجه حاکی از آن است که اولین دژهای حفاظتی کشور و اولین قربانیان این تجاوزگری، مأموران ژاندارمری در مرزهای مشترک با عراق بودند. در طول 8 سال دفاع مقدس مسئولان آن سازمان با ساماندهی 25 گردان رزمی سازمانی و غیرسازمانی و تبدیل واحدهای انتظامی مناطق عملیاتی به یگان‌های رزمی موجب حضور کارکنان این سازمان در عملیات‌های آفندی شدند. ضمناً با انجام هر عملیات آفندی، وظیفه پدافند و حفظ مواضع دفاعی نیز به رزمندگان ژاندارمری سپرده می‌شد و آن‌ها به بهترین نحو از این دستاوردها حراست می‌کردند. تقدیم 17443شهید، جانباز، آزاده و جاویداثر برگ زرینی از حضور مأموران ژاندارمری در دفاع از کیان ملی و تمامیت ارضی این آب و خاک است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 749.87 K

بررسی نقش الگوها و پدیدارهای ذهنی در تکوین "روایت" خاطرات جنگ (بررسی موردی: خاطره نوشت های بابانظر، یکی از این روزها به بلوغ رسیدم و چزابه)

تیمور مالمیر؛ فردین حسین پناهی

دوره 3، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 81-100

چکیده

  خاطره نوشته ­های جنگ با ویژگی ­های منحصر به فردشان، هرچند از منابع تاریخ جنگ محسوب می­شوند، غالباً در دست­های متمایز از منابع و متون تاریخی طبقه­بندی می­شوند. این مسأله به ویژگی­های روایی ...  بیشتر خاطره نوشته ­های جنگ با ویژگی ­های منحصر به فردشان، هرچند از منابع تاریخ جنگ محسوب می­شوند، غالباً در دست­های متمایز از منابع و متون تاریخی طبقه­بندی می­شوند. این مسأله به ویژگی­های روایی خاص این آثار مربوطه می­شود، چنان­که در آنها مرز میان تاریخ و ادبیات همواره در نوسان است. در این پژوهش، به منظور شناخت ویژگی­های روایی و مؤلفه­های حاکم بر روایت­پردازی خاطرات جنگ، و همچنین به منظور بررسی فرضیه امکان دست­یابی به الگویی بنیادین در روایت این خاطرات، سه خاطره­نوشت انر خاطرات دفاع مقدس (بابانظر، یکی از این روزها به بلوغ رسیدم و چزابه) به عنوان زمینه بررسی موردی انتخاب شده و فرایندها و مؤلفه ­های مؤثر در روایت پردازی این آثار، بر مبنای نظریه ساختارگرایی، بررسی و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق، نقش بنیادین الگوهای ذهنی و هم زمانی (Synchronic) در شکل­گیری "روایت" خاطرات جنگ را نشان می­دهد. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است و داده ­ها به روش کتابخانه­ای گردآوری شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 331 K

بررسی عوامل تأثیرگذار برآمیخته بازاریابی کتب دفاع مقدس

رسول یوسفی

دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 81-100

چکیده

  تکانه‌های محیطی، سبب افزایش روزافزون درک نیازهای مشتریان شده است. افراد با سلیقه‌ها، نیازها و تجارب مختلف و با توجه به ظرفیت‌ها و محدودیت‌های خود، اقدام به انتخاب می‌کنند. با ظهور فضای رقابتی، مفاهیمی ...  بیشتر تکانه‌های محیطی، سبب افزایش روزافزون درک نیازهای مشتریان شده است. افراد با سلیقه‌ها، نیازها و تجارب مختلف و با توجه به ظرفیت‌ها و محدودیت‌های خود، اقدام به انتخاب می‌کنند. با ظهور فضای رقابتی، مفاهیمی همچون مشتری‌مداری و کسب رضایت مشتری، پایه و اساس کسب و کار شده، سازمانی که به این تحولات بی‌توجه باشد از صحنه بازار حذف می شود. درک این نیاز در حوزه فرهنگ و دفاع مقدس که بخشی مهم از تاریخ جمهوری اسلامی را تشکیل می‌دهد، اهمیتی دوچندان می‌یابد. در واقع، به منظور جلب نظر مردم به مطالعه کتب دفاع مقدس، ضروری است که عوامل مؤثر بر این مهم مورد بررسی و مداقّه قرار گیرد. بر این اساس، این تحقیق به بررسی عوامل مؤثر بر آمیخته بازاریابی کتب دفاع مقدس پرداخته است. از این رو، رویکرد آن توصیفی و از نوع پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق نیز خریداران کتاب در شهر تهران است که با بهره‌گیری از جدول مورگان ۳۸۶ نفر، حجم نمونه انتخاب شدند. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، روش‌های آماری توصیفی و استنباطی و آزمون‌های تحلیل تأییدی و تحلیل مسیر، مطمح نظر قرار گرفت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 724.36 K

جمهوری اسلامی ایران و مدیریت موازنه قوا در جنگ تحمیلی (مطالعه موردی اتحاد ایران با گروه‌های کرد عراقی)

محمدعلی شیرخانی؛ اردشیر پشنگ؛ کامران کرمی

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 81-100

چکیده

  جنگ ایران و عراق از مهمترین وقایع بین‌المللی در اواخر نیمه دوم سده بیستم به شمار می‌رود. جنگ مذکور پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی عراقی و متحدانش به ایران تحمیل گردید و طی آن عراق کوشید با استفاده ...  بیشتر جنگ ایران و عراق از مهمترین وقایع بین‌المللی در اواخر نیمه دوم سده بیستم به شمار می‌رود. جنگ مذکور پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی عراقی و متحدانش به ایران تحمیل گردید و طی آن عراق کوشید با استفاده از وضعیت نسبت بی‌ثبات داخل ایران، انزوای بین‌المللی این کشور پس از واقعه اشغال سفارت آمریکا، داشتن حمایت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قابل توجه و نیز با اتکا به ارتش سازمان‌یافته‌اش از یکسو بخش‌هایی از خاک ایران را جدا کرده و از سوی دیگر منجر به سقوط نظام جمهوری اسلامی ایران و در نتیجه رفع خطر سرایت ارزش‌های انقلاب به جامعه عمدتاً شیعه خود شود. عراق در موازنه قوای منطقه‌ای دارای وضعیت بهتری بود در نتیجه، ایران برای جبران فقدان متحدان منطقه‌ای، به سمت مدیریت توازن قوا از طریق ایجاد اتحاد با گروه‌های غیردولتی و نهضت‌های آزادی‌بخش از جمله کردهای عراقی حرکت کرد. مقاله پیش‌رو به دنبال بررسی عوامل مؤثر در همگرایی میان ایران و کردهای عراق در حین جنگ با عراق با استفاده از نظریه حامی ـ  پیرو برآمده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 654.74 K

ژئوپلیتیک صحنه‌های عملیات؛ راهبرد حملات شیمیایی در تغییر وضعیت موازنه قوا در صحنه‌های عملیاتی جنگ تحمیلی

هادی‌مراد پیری؛ چمران بویه

دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 83-111

چکیده

  یکی از راهبردهای مهم عراق که در سرنوشت جنگ نیز مؤثر بود، کاربرد تسلیحات شیمیایی بود. این راهبرد به‌ویژه پس از آزادسازی خرمشهر و ورود ایران به خاک عراق به طور گسترده به کار گرفته شد. نگارندگان در این مقاله ...  بیشتر یکی از راهبردهای مهم عراق که در سرنوشت جنگ نیز مؤثر بود، کاربرد تسلیحات شیمیایی بود. این راهبرد به‌ویژه پس از آزادسازی خرمشهر و ورود ایران به خاک عراق به طور گسترده به کار گرفته شد. نگارندگان در این مقاله در پی پاسخ به این پرسش هستند که راهبرد حملات شیمیایی چه تأثیری بر روند جنگ تحمیلی گذاشت؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که پس از فتح خرمشهر با تغییر موازنه قوا به نفع ایران، عراق برای جلوگیری از گسترش دامنه شکست ارتش خود، اقدام به بمب باران شیمیایی مناطق عملیاتی و برخی مناطق مسکونی ایران کرد. کاربرد این سلاح‌ها، آسیب‌هایی جدی چون کاهش توان نیروها در هنگام عملیات، لطمات روحی و روانی در سطح جامعه، کاهش سرعت پیشروی نیروها و... را در پی داشت. ضمن اینکه نیروهای عراقی نیز به دلیل عدم رویارویی مستقیم با نیروهای ایران، از آثار حملات شیمیایی دچار تلفات نمی‌شدند. براین‌اساس، صحنه‌های عملیات تحت‌تأثیر راهبرد تسلیحات شیمیایی عراق قرار گرفت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 580.48 K

تأثیرات گردشگری مذهبی (زیارتی) بر توسعه روستایی مناطق دفاع مقدس (مطالعه موردی: منطقه عملیاتی شرهانی و روستای شهرک دشت عباس)

شهاب قهرمانی؛ محمد کوچکی

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 83-108

چکیده

  امروزه دستیابی به توسعه پایدار فضاهای جغرافیایی، نیازمند توجه به ویژگی‌های انسانی و فرهنگی این فضاها می‌باشد و توسعه روستایی نیز از این مقوله جدا نیست. از جمله راهکارهای مناسب برای دست‌یابی به توسعه ...  بیشتر امروزه دستیابی به توسعه پایدار فضاهای جغرافیایی، نیازمند توجه به ویژگی‌های انسانی و فرهنگی این فضاها می‌باشد و توسعه روستایی نیز از این مقوله جدا نیست. از جمله راهکارهای مناسب برای دست‌یابی به توسعه روستایی، بسط و توسعه صنعت گردشگری در روستاها به منزله فعالیتی انسانی ـ اقتصادی است که افزون‌بر ایجاد اشتغال و درآمدزایی سبب تعامل دوسویه و سازنده روستاییان با دیگر افراد و فرهنگ‌ها می‌شود. بنابراین، شناسایی ظرفیت‌های گردشگری روستاها از جمله راهکارهای مناسبی به شمار می‌رود که می‌تواند با ارائه تصویری از وضع موجود آن‌ها و برجسته‌کردن نقاط قوت و ضعف آن‌ها در زمینه گردشگری، بستری مناسب برای برگزینش برنامه‌های گردشگری فراهم آورد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیرات گردشگری مذهبی (زیارتی) بر توسعه روستایی در منطقه عملیاتی شرهانی و روستای شهرک دشت عباس، شهرستان دهلران استان ایلام سامان یافته است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی بوده، داده‌های مورد نیاز با بهره‌گیری از روش‌های کتابخآن‌های و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده است. جامعه آماری ۱۷۰ نفر از افراد بالای ۲۰ سال هستند که با بهره‌گیری از روش کوکران، حجم نمونه ۱۲۰ نفر محاسبه و نمونه‌ها با روش تصادفی انتخاب و سرانجام با بهره‌گیری از نرم افزار SPSS و استفاده از آزمون T تک‌نمونه‌ای تجزیه و تحلیل شدند. با توجه به نتایج به‌دست آمده، گردشگری مذهبی (زیارتی)، باعث تأثیرگذاری بر توسعه روستایی و ارتقاء توسعه اقتصادی شده است، ولی نتوانسته بر توسعه اجتماعی ـ فرهنگی تأثیری چندان گذارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 748.72 K

سردار سلیمانی و بسیج مردمی در عراق و سوریه (زمینه های شکل گیری تا نقش و نیات شهید سلیمانی)

محسن شفیعی سیف آبادی

دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 85-109

چکیده

  چکیده: شکل‌گیری نهادی مردمی در گفتمان جمهوری اسلامی ایران به نام «بسیج» و تکرار این تجربه در سوریه با نام «نیروهای دفاع ملی» و در عراق با عنوان «حشدالشعبی»، صرف نظر از معنای انتقال یک ...  بیشتر چکیده: شکل‌گیری نهادی مردمی در گفتمان جمهوری اسلامی ایران به نام «بسیج» و تکرار این تجربه در سوریه با نام «نیروهای دفاع ملی» و در عراق با عنوان «حشدالشعبی»، صرف نظر از معنای انتقال یک تجربۀ موفق، حکایت از زمینه­های شکل­گیری و نیتی دارد که این مقاله با بهره‌گیری از روش هرمنوتیک قصدی-زمینه‌گرای کوئنتین اسکینر در پی تبیین آن است. در همین راستا، پرسش اصلی این است که شکل­گیری شبکه­های بسیج مردمی در عراق و سوریه متأثر از چه زمینه­هایی است و مقاصد و نیات سردار سلیمانی در حمایت از این نیروها چه بوده است؟ برمبنای یافته­های پژوهش، زمینه­های شکل‌گیری نیروهای دفاع ملی سوریه در مقولاتی چون 1- اعتراضات مردمی؛ 2- فرصت‌طلبی سلفی­های تکفیری و ورود خشونت به عرصۀ اعتراضات؛ 4- ضعف ارتش سوریه و 5- ورود سپاه قدس و استفاده از نیروهای مردمی، قابل فهم است. حشدالشعبی نیز پس از توالی 1- نبود همبستگی جامعۀ شیعیان عراق؛ 2- ضعف ساختاری حاکمیت؛ 3- نبود روحیۀ مبارزه در ارتش کلاسیک؛ 4- فاجعۀ انسانی و 5- حمایت سپاه قدس از بسیج مردم عراق، پدید آمد. مقاصد سردار سلیمانی نیز در کوتاه‌مدت، وحدت میان نیروهای محور مقاومت، افزایش مشروعیت حاکمیت عراق و سوریه، شکست سلطۀ داعش و اخراج نیروهای آمریکایی از عراق و سوریه و در بلندمدت، آرامش منطقه و جهان اسلام، حفظ مرزهای ایران از نفوذ سلفی‌های جهادی، قدرتمند نمودن بسیج مردمی عراق و سوریه به مانند حزب‌الله و رسیدن به آرمان آزادی قدس بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 491.71 K

تأثیر فرهنگ دفاع مقدس بر آثار هنرمندان تجسمی استان خوزستان

الهام عبدی‌زاده؛ فرزانه فرخ‌فر

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 91-122

چکیده

  دوران جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران (سال‌های 367 ـ 1359 شمسی)، تأثیرات فراوانی در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر ایران بر جای گذارد. واقعۀ جنگ تحمیلی همانند جریان انقلاب اسلامی هنرمندان زیادی را به خود ...  بیشتر دوران جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران (سال‌های 367 ـ 1359 شمسی)، تأثیرات فراوانی در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر ایران بر جای گذارد. واقعۀ جنگ تحمیلی همانند جریان انقلاب اسلامی هنرمندان زیادی را به خود جذب کرد که توانستند اصول و معیارهای جدیدی در بیان محتوا و صورت خلق کنند و تأثیرات خود را از واقعۀ جنگ در آثارشان نمایان سازند. این تأثیرپذیری در آثار هنرمندان تجسمی استان خوزستان، به‌عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین نقاط کشور که شاهد ناخوشی‌های جنگ و دستخوش ناملایمات بسیاری بود بیش از دیگر هنرمندان نمایان است؛ اما، فقدان اطلاعات کافی از هنرمندان تجسمی استان خوزستان در دوران جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران، امکان مطالعۀ کامل را فراهم نمی‌سازد؛ ازاین‌رو، این پژوهش قصد دارد به شناسایی این هنرمندان و بررسی آثار ایشان، بپردازد. پرسش این پژوهش آن است که هنرمندان تجسمی استان خوزستان در دوارن جنگ تحمیلی چه کسانی بودند و این دوران چه تأثیری بر آثار ایشان گذاشته است. هدف این پژوهش علاوه‌بر شناسایی هنرمندان تجسمی استان خوزستان که در دوران جنگ تحمیلی در جهت ثبت فرهنگ و هنر ملی کوشیدند، بررسی تأثیر جنگ تحمیلی بر آثار ایشان از سال 1359 تا 1367 شمسی است. این پژوهش از نظر هدف توسعه‌ای، از حیث روش، توصیفی ـ تحلیلی و بر پایۀ مطالعۀ منابع کتابخآن‌های و بخش عظیمی از تحقیقات میدانی استوار است. نتایج پژوهش، ضمن شناسایی هنرمندان ناشناختۀ استان خوزستان در رشته‌های مختلف تجسمی، بر این نکته اذعان دارد که تأثیرات جنگ تحمیلی در روند کار هنری آنان تأثیرات به‌سزایی گذاشته که در شیوۀ بازنمایی، نوع مضامین، کاربرد عناصر بصری و نمادپردازی مشهود است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 754.76 K